Η Αγάπη

Οσίου Μαξίμου του Ομολογητού

«Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται,

ἡ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, …οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς, οὐ παροξύνεται, οὐ λογίζεται τὸ κακόν…⋅

πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει»

Α΄ Κορ. 13:4, 5, 7

Ἐξέτασε τὴ συνείδησή σου μὲ κάθε ἀκρίβεια, μήπως ἐξαιτίας σου δὲν συμφιλιώθηκε ὁ ἀδελφὸς μαζί σου. Τὴ συνείδηση, ποὺ γνωρίζει τὶς κρυφές σου σκέψεις, μὴν τὴν καταφρονεῖς, γιατὶ ἔτσι θὰ σοῦ γίνεται ἐμπόδιο τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς καὶ θὰ σὲ κατηγορεῖ τὴν ὥρα τοῦ θανάτου σου.

Μὴν ἀφήσεις τ’ αὐτιά σου ν’ ἀκοῦνε τὰ λόγια ὅποιου καταλαλεῖ, οὔτε καὶ τὰ δικά σου λόγια νὰ φτάνουν στ’ αὐτιὰ τοῦ φιλοκατήγορου, μιλώντας ἢ ἀκούγοντας μὲ εὐχαρίστηση κατὰ τοῦ πλησίον σου, γιὰ νὰ μὴ χάσεις τὴ θεία ἀγάπη καὶ βρεθεῖς ἀπόκληρος τῆς αἰώνιας ζωῆς.

Μὴ νομίζεις ὅτι σὲ ἀγαποῦν ἐκεῖνοι ποὺ σοῦ μεταφέρουν λόγια, τὰ ὁποῖα σοῦ προξενοῦν λύπη καὶ μίσος ἐναντίον τοῦ ἀδελφοῦ, ἀκόμα κι ἂν σοῦ φαίνονται ὅτι λένε ἀλήθεια. Αὐτοὺς νὰ τοὺς ποστρέφεσαι σὰν θανατηφόρα φίδια, ὥστε κι ἐκείνους νὰ σταματήσεις ἀπὸ τὴν καταλαλιὰ καὶ τὴ δίκη σου ψυχὴ ν’ ἀπαλλάξεις ἀπὸ τὴν κακία.

Τὸν ἀδελφό, ποὺ τὸν εἶχες μέχρι χθὲς πνευματικὸ καὶ ἐνάρετο, μὴν τὸν κρίνεις σήμερα ὡς κακὸ καὶ πονηρό, ἐπειδὴ ὁ διάβολος σ’ ἔβαλε νὰ τὸν μισήσεις. Ἐσύ, μὲ τὴν ἀγάπη ποὺ μακροθυμεῖ, ἔχοντας στὸ νοῦ σου τὰ χθεσινὰ καλά του, διῶξε τὸ σημερινὸ μίσος τῆς ψυχῆς.

Ἐκεῖνον ποὺ μέχρι χθὲς ἐπαινοῦσες ὡς καλὸ καὶ τὸν ἐγκωμίαζες ὡς ἐνάρετο, μὴν τὸν κακολογήσεις σήμερα, ἐπειδὴ τὸν μίσησες, ἔχοντας ὡς πρόσχημα τὸν δικό του ἄσχημο λόγο. Ἐσὺ συνέχισε νὰ τὸν ἐπαινεῖς, ἀκόμα κι ἂν κυριαρχεῖσαι ἀπὸ τὴ λύπη. Μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο εὔκολα θὰ ἐπανέλθεις στὴ σωτήρια ἀγάπη.

Ὅταν μᾶς δοῦν οἱ δαίμονες νὰ καταφρονοῦμε τὰ πράγματα τοῦ κόσμου, μὲ σκοπὸ νὰ μὴ μισήσουμε γιὰ χάρη τους τοὺς ἀνθρώπους καὶ ξεπέσουμε ἔτσι ἀπὸ τὴν ἀγάπη, τότε ξεσηκώνουν ἐναντίον μας συκοφαντίες, ὥστε, μὴν ὑποφέροντας τὴ λύπη, νὰ μᾶς ἀναγκάσουν νὰ μισήσουμε τοὺς συκοφάντες.

Δὲν ὑπάρχει βαρύτερος πόνος τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὴ συκοφαντία, εἴτε στὴν πίστη συκοφαντεῖται κάποιος εἴτε στὴ διαγωγή. Καὶ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ μένει ἀδιάφορος ὅταν συκοφαντεῖται, πάρα μόνο ἐκεῖνος ποὺ στρέφει τὰ μάτια του στὸ Θεό, τὸν μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὸν κίνδυνο, νὰ φανερώσει στοὺς ἀνθρώπους τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ παρηγορήσει τὴν ψυχὴ μὲ τὴν ἐλπίδα.

Ὅσο ἐσὺ προσεύχεσαι μ’ ὅλη σου τὴν ψυχὴ γιὰ ἐκεῖνον ποὺ σὲ συκοφάντησε, τόσο καὶ ὁ Θεὸς πληροφορεῖ γιὰ τὴν ἀθωότητά σου ὅσους σκανδαλίστηκαν ἐξαιτίας τῆς συκοφαντίας.

Γνήσιος φίλος εἶναι ἐκεῖνος πού, στὸν καιρὸ τοῦ πειρασμοῦ, συμμερίζεται ἀθόρυβα καὶ ἀτάραχα τὶς θλίψεις, τὶς ἀνάγκες καὶ τὶς συμφορὲς τοῦ πλησίον, σὰν νὰ εἶναι δικές του.

Μονὸ ὅσοι τηροῦν πιστὰ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ γνωρίζουν καλὰ τὸ βάθος τῶν θείων κριμάτων, δὲν ἐγκαταλείπουν τοὺς φίλους τους, ὅταν αὐτοὶ δοκιμάζονται μὲ παραχώρηση τοῦ Θεοῦ. Ὅσοι ὅμως περιφρονοῦν τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ ἀγνοοῦν τὸ βαθύτερο νόημα τῶν δοκιμασιῶν ποὺ ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει, αὐτοί, ὅταν μὲν ὁ φίλος εὐημερεῖ, ἀπολαμβάνουν μαζί του, ἐνῷ ὅταν ταλαιπωρεῖται ἀπὸ τοὺς πειρασμούς, τὸν ἐγκαταλείπουν. Κάποτε μάλιστα συμβαίνει νὰ συμμαχοῦν καὶ μὲ τοὺς ἐχθρούς του.

Οἱ φίλοι του Χριστοῦ ἀγαποῦν εἰλικρινὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, δὲν ἀγαπιοῦνται ὅμως ἀπ’ ὅλους.  Οἱ φίλοι τοῦ κόσμου οὔτε ἀγαποῦν ὅλους, οὔτε ἀγαπιοῦνται ἀπ’ ὅλους. Καὶ οἱ μὲν φίλοι τοῦ Χριστοῦ διατηροῦν τὴν ἀγάπη συνεχῶς ὣς τὸ τέλος τῆς ζωῆς τους, ἐνῷ οἱ φίλοι του κόσμου τὴ διατηροῦν ὥσπου νὰ συγκρουστοῦν μεταξύ τους γιὰ πράγματα τοῦ κόσμου.

Δὲν ἔχει ἀκόμα τέλεια ἀγάπη οὔτε βαθειὰ γνώση τῆς θείας πρόνοιας ἐκεῖνος ποὺ σὲ καιρὸ πειρασμοῦ δὲν κάνει ὑπομονὴ γιὰ ὅσα λυπηρὰ τοῦ συμβαίνουν, ἀλλ’ ἀποκόπτεται ἀπὸ τὴν ἀγάπη τῶν πνευματικῶν ἀδελφῶν.

Μὴ βιάζεσαι νὰ καταστρέψεις τὸ δεσμὸ τῆς πνευματικῆς ἀγάπης, γιατὶ δὲν ἔχει μείνει ἄλλη ὁδὸς σωτήριας γιὰ τοὺς ἀνθρώπους.

Φιλαυτία εἶναι ἡ ἐμπαθὴς καὶ παράλογη ἀγάπη πρὸς τὸ σῶμα μας, τὴν ὁποία ἀντιμάχεται ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἐγκράτεια.  Ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὴ φιλαυτία, εἶναι φανερὸ ὅτι ἔχει ὅλα τὰ πάθη.

Ἀρχὴ ὅλων τῶν παθῶν εἶναι ἡ φιλαυτία καὶ τέλος ἡ ὑπερηφάνεια. Ἐκεῖνος ποὺ τὴν ξερρίζωσε, ἔκοψε μαζί της καὶ ὅλα τὰ πάθη.

Μὴν εἶσαι αὐτάρεσκος καὶ δὲν θὰ γίνεις μισάδελφος.  Μὴν εἶσαι φίλαυτος καὶ θὰ γίνεις φιλόθεος.

Κάθε ἄνθρωπο πρέπει νὰ τὸν ἀγαπᾶμε μὲ τὴν ψυχή μας. Ὅμως μόνο στὸ Θεὸ νὰ ἔχουμε τὴν ἐλπίδα μας, κι Αὐτὸν μ’ ὅλη μας τὴ δύναμη νὰ λατρεύουμε.  Γιατὶ ὅσο μᾶς συντηρεῖ Ἐκεῖνος, καὶ οἱ φίλοι μᾶς φροντίζουν καὶ οἱ ἐχθροὶ δὲν μποροῦν νὰ μᾶς βλάψουν.  Ὅταν ὅμως Ἐκεῖνος μᾶς ἐγκαταλείψει, καὶ οἱ φίλοι ὅλοι μᾶς ἀποστρέφονται καὶ οἱ ἐχθροὶ ἀποκτοῦν δύναμη ἐναντίον μας.

Ἂν ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ὅλα τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν ἔχει ὅμως ἄγαπη, τίποτα δὲν ὠφελεῖται, ὅπως λέει ὁ θεῖος Ἀπόστολος (Α΄ Κορ. 13, 2), ἄραγε πόση προθυμία καὶ ζῆλο ὀφείλουμε νὰ δείξουμε γιὰ νὰ τὴν ἀποκτήσουμε;

Τὸ θυμικὸ μέρος τῆς ψυχῆς χαλιναγώγησέ το μὲ τὴν ἀγάπη, τὸ ἐπιθυμητικὸ καταμάρανέ το μὲ τὴν ἐγκράτεια καὶ τὸ λογιστικὸ φτέρωσέ το μὲ τὴν προσευχή.  Ἔτσι τὸ φῶς τοῦ νοῦ δὲν θὰ θαμπωθεῖ ποτέ.

Νὰ καταπονεῖς τὸ σῶμα σου μὲ νηστεία καὶ ἀγρυπνία, καὶ νὰ κατάγινεσαι ἀκούραστα μὲ τὴν ψαλμωδία καὶ τὴν προσευχή. Τότε θὰ ἔρθει σ’ ἐσένα ὁ ἁγιασμὸς τῆς σωφροσύνης καὶ θὰ σοῦ φέρει τὴν ἀγάπη.

Μὴ μολύνεις τὸ σῶμα σου μὲ αἰσχρὲς πράξεις καὶ μὴ λερώνεις τὴν ψυχή σου μὲ πονηρὲς σκέψεις. Τότε ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ θὰ ἔρθει μέσα σου καὶ θὰ σοῦ φέρει τὴν ἀγάπη.

Πολλοὶ βέβαια ἔχουν πεῖ πολλὰ γιὰ τὴν ἀγάπη. Ἂν ὅμως τὴν ἀναζητήσεις, θὰ τὴ βρεῖς μόνο στοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ, γιατὶ μόνο αὐτοὶ εἶχαν γιὰ δάσκαλό τους στὴν ἀγάπη τὴν ἀληθινὴ Ἀγάπη, τὸ Χριστό, καὶ ἔλεγαν: «Ἂν ἔχω τὸ χάρισμα νὰ προφητεύω καὶ νὰ γνωρίζω ὅλα τὰ μυστήρια, κι ἂν ἔχω ὅλη τὴ γνώση, ἀλλὰ δὲν ἔχω ἀγάπη, σὲ τίποτα δὲν ὠφελοῦμαι» (Α΄ Κορ. 13, 2). Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ ἀπέκτησε τὴν ἀγάπη, ἀπέκτησε τὸν ἴδιο τὸ Θεό, γιατὶ «ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη» (Α΄ Ἰω. 4, 16). Σ’ Αὐτὸν ἀνήκει ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν.