Σε ένα από τα ωραιότερα και πιο γνωστά ιδιόμελα της εορτής των Θεοφανίων ψάλλουμε, καθώς πηγαίνουμε για να αγιάσουμε τα ύδατα: «Φωνή Κυρίου επί των υδάτων βοά λέγουσα . Δεύτε λάβετε πάντες, Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, Πνεύμα φόβου Θεού, του επιφανέντος Χριστού». Με αυτόν τον χαρακτηριστικό τρόπο ο Πατριάρχης των Ιεροσολύμων Σωφρόνιος μας προτρέπει να συμπορευθούμε με τον Χριστό στον νέο, αγιασμένο απόν Αυτόν κόσμο και να λάβουμε όχι απλώς νερό ευλογημένο, αλλά το Άγιο Πνεύμα, το οποίο αγιάζει τον κόσμο και τον καθέναν από εμάς. Με αυτή την προτροπή η Εκκλησία μας δεν μένει στο εξωτερικό, στο συμβολικό στοιχείο, αλλά καλεί τον άνθρωπο να βιώσει στην ύπαρξή του την ανακαίνισή του και να καταστήσει την χάρη και τον αγιασμό ενεργά στη ζωή του.
Ο υμνογράφος κάνει αναφορά στην «Φωνή του Κυρίου». Για εκείνον, όπως και για την σύνολη Εκκλησία, δεν είναι η εορτή των Θεοφανείων μία απλή ανάμνηση ενός γεγονότος της ζωής του Χριστού, συνδεόμενη με λαογραφικά και άλλα έθιμα, τα οποία ομορφαίνουν εξωτερικά τη γιορτή και την συνδέουν με τον λαό που ακολουθεί τις χριστιανικές παραδόσεις. Είναι η ίδια η «Φωνή του Κυρίου» που μας προτρέπει να αναζητήσουμε το Άγιο Πνεύμα στα τελούμενα και τα ορώμενα. Για τον υμνογράφο ο Κύριος είναι παρών σε κάθε ακολουθία, σε κάθε τελετή. Ο υμνογράφος βιώνει το μυστήριο της Εκκλησίας σε όλες του τις διαστάσεις, υλικές και συμβολικές, αλλά, κυρίως, πνευματικές και αναγεννητικές. Και δεν είναι εικασία ή δημιούργημα της ποιητικής του τέχνης ο ύμνος, αλλά καρπός εμπνεύσεως, φωτισμού και αγιασμού της υπάρξεώς του από το Άγιο Πνεύμα.
Στην Εκκλησία ο κάθε χριστιανός λειτουργεί προφητικά, εφόσον αγωνίζεται να βιώσει το μυστήριο της πίστεως ως μυστήριο ζωής και ανακαινίσεως. Σημείο της προφητείας είναι ο λόγος τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς τον κόσμο. Ο λόγος αυτός είναι προτρεπτικός και ανακαινιστικός. Ο χριστιανός απευθύνεται τόσο προς τον εντός του άνθρωπο, όσο και προς τον κόσμο, τους συνανθρώπους του, χωρίς να εξαιρεί κανέναν και καλεί όλους να συμμετάσχουν στην πνευματική χαρά της Θείας Επιφανείας. Προϋπόθεση είναι το να αφεθεί εσωτερικά στην χάρη του Θεού, να εκζητήσει με όλη του την ύπαρξη την ευλογία του Θεού, να εναποθέσει ακόμη και την ελευθερία του στο Θείο Θέλημα. Και τότε, τόσο ο ίδιος, όσο και όλοι που τον ακολουθούν βιώνουν τις συνέπειες αυτής της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος: λαμβάνουν Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, Πνεύμα φόβου Θεού, χαρίσματα τα οποία πηγάζουν από την σχέση με τον Επιφανέντα Χριστό.
Ζούμε σε μια εποχή όπου η Επιφάνεια έχει λάβει εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο σε σχέση με τον λόγο και το μυστήριο της πίστεως, καθώς έχει περιορισθεί μόνο στην εξωτερική φανέρωση, χωρίς να εμπεριέχει το στοιχείο του ανακαινισμού της συνόλου υπάρξεως, και γι’ αυτό ο άνθρωπος βιώνει την υποκρισία. Θέλει να δείξει άλλος, ενώ εντός του παραμένει ακμαίος ο «παλαιός άνθρωπος», αυτός που φθείρεται κατά τις επιθυμίες της απάτης και της αμαρτίας. Όμως ο Χριστός «επεφάνη τη οικουμένη» όχι απλώς για να δείξει ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, αλλά γιατί είναι έτσι. Δεν ήθελε να εντυπωσιάσει τον κόσμο, αλλά να σώσει τον κόσμο. Δεν ήθελε να δημιουργήσει οπαδούς, αλλά να ελευθερώσει τους ανθρώπους από την δουλειά της αμαρτίας, της κακίας, του θανάτου.
Ζούμε σε μια εποχή που οι πολλοί δεν πιστεύουν ότι η Εκκλησία διασώζει την φωνή του Θεού. Την θεωρούν θεσμό ή κατάλοιπο του παρελθόντος, χρήσιμη μεν, αλλά όχι αναγκαία για τη ζωή τους. Δεν πιστεύουν οι πολλοί στην παρουσία του Θεού και γι’ αυτό στην καλύτερη περίπτωση κρατούν τα εξωτερικά τελετουργικά, μόνο και μόνο για την εορτή ή για το έθιμο και την συνήθεια. Και βεβαίως δεν είναι πρόθυμοι να ακούσουν αυτή την φωνή του Κυρίου, γιατί η ύπαρξή τους παραμένει ανέγγιχτη από το πνευματικό περιεχόμενο της πίστεως. Έτσι, γι’ αυτούς η Εκκλησία δεν είναι η αυθεντική φωνή του Θεού, αλλά η άποψη της θρησκείας, έστω και επικρατούσας, που άλλους ενοχλεί και την θέλουν στο περιθώριο, ενώ άλλοι την ανέχονται για να εξυπηρετεί κοινωνικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Ζούμε σε μια εποχή όπου οι εορτές της πίστεώς μας πόρρω απέχουν από το να θεωρούνται πηγές λήψεως του Πνεύματος της σοφίας, της συνέσεως, του φόβου του Θεού. Σοφία θεωρείται η επιστημονική γνώση. Σύνεση θεωρείται η υποταγή στα κελεύσματα των ισχυρών και της εξουσίας. Ο φόβος του Θεού δεν υπάρχει, διότι για τους πολλούς ο Θεός «έχει πεθάνει», καθώς ο άνθρωπος και ο εαυτός τους είναι το κέντρο του κόσμου. Γι’ αυτό και η Εκκλησία περιθωριοποιείται, γιατί οι πνευματικές της συντεταγμένες δεν μπορούν να συνταιριάξουν με έναν κόσμο που αρνείται την ουσία. Η αληθινή σοφία για την Εκκλησία βρίσκεται στην εμπιστοσύνη του ανθρώπου στο θέλημα του Θεού. Η αληθινή σύνεση βρίσκεται στην μέριμνα του ανθρώπου να αγωνίζεται να παραμένει ελεύθερος από κάθε λογής εξουσίες, κοσμικές και πολιτισμικές, όπως επίσης και από την αμαρτία που χωρίζει τον άνθρωπο τόσο από τον Θεό όσο και από τον πλησίον του. Ο φόβος του Θεού βρίσκεται στην εκζήτηση του ανθρώπου να αγαπά τόσο τον Θεό όσο και τον συνάνθρωπο, γιατί αυτή είναι η εντολή του Χριστού.
Η εορτή των Θεοφανείων, εάν δεν θέλουμε να μείνουμε σε μία απλώς εξωτερική και τελετουργική θέασή της, αποτελεί για μας πνευματική ευκαιρία να εμβαπτισθούμε τόσο στο μυστήριο της Εκκλησίας όσο και στο μυστήριο της σχέσεως με τον Επιφανέντα Χριστό εν Αγίω Πνεύματι. Η εποχή της κρίσεως, την οποία βιώνουμε, είναι ταυτοχρόνως και η εποχή της δεδηλωμένης αποτυχίας του «παλαιού ανθρώπου». Δεν μας έσωσαν τα υλικά αγαθά και ο καταναλωτισμός. Δεν μας έσωσε η επιφανειακότητα της ζωής μας. Καιρός να επιστρέψουμε στον τρόπο της Εκκλησίας. Στον φωτισμό, τον αγιασμό και την ανακαίνισή μας.
Χρόνια Πολλά κι ευλογημένα! Ο επιφανείς Θεός να φωτίζει και να αγιάζει όλους και τον κόσμο μας!
Ο υμνογράφος κάνει αναφορά στην «Φωνή του Κυρίου». Για εκείνον, όπως και για την σύνολη Εκκλησία, δεν είναι η εορτή των Θεοφανείων μία απλή ανάμνηση ενός γεγονότος της ζωής του Χριστού, συνδεόμενη με λαογραφικά και άλλα έθιμα, τα οποία ομορφαίνουν εξωτερικά τη γιορτή και την συνδέουν με τον λαό που ακολουθεί τις χριστιανικές παραδόσεις. Είναι η ίδια η «Φωνή του Κυρίου» που μας προτρέπει να αναζητήσουμε το Άγιο Πνεύμα στα τελούμενα και τα ορώμενα. Για τον υμνογράφο ο Κύριος είναι παρών σε κάθε ακολουθία, σε κάθε τελετή. Ο υμνογράφος βιώνει το μυστήριο της Εκκλησίας σε όλες του τις διαστάσεις, υλικές και συμβολικές, αλλά, κυρίως, πνευματικές και αναγεννητικές. Και δεν είναι εικασία ή δημιούργημα της ποιητικής του τέχνης ο ύμνος, αλλά καρπός εμπνεύσεως, φωτισμού και αγιασμού της υπάρξεώς του από το Άγιο Πνεύμα.
Στην Εκκλησία ο κάθε χριστιανός λειτουργεί προφητικά, εφόσον αγωνίζεται να βιώσει το μυστήριο της πίστεως ως μυστήριο ζωής και ανακαινίσεως. Σημείο της προφητείας είναι ο λόγος τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς τον κόσμο. Ο λόγος αυτός είναι προτρεπτικός και ανακαινιστικός. Ο χριστιανός απευθύνεται τόσο προς τον εντός του άνθρωπο, όσο και προς τον κόσμο, τους συνανθρώπους του, χωρίς να εξαιρεί κανέναν και καλεί όλους να συμμετάσχουν στην πνευματική χαρά της Θείας Επιφανείας. Προϋπόθεση είναι το να αφεθεί εσωτερικά στην χάρη του Θεού, να εκζητήσει με όλη του την ύπαρξη την ευλογία του Θεού, να εναποθέσει ακόμη και την ελευθερία του στο Θείο Θέλημα. Και τότε, τόσο ο ίδιος, όσο και όλοι που τον ακολουθούν βιώνουν τις συνέπειες αυτής της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος: λαμβάνουν Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, Πνεύμα φόβου Θεού, χαρίσματα τα οποία πηγάζουν από την σχέση με τον Επιφανέντα Χριστό.
Ζούμε σε μια εποχή όπου η Επιφάνεια έχει λάβει εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο σε σχέση με τον λόγο και το μυστήριο της πίστεως, καθώς έχει περιορισθεί μόνο στην εξωτερική φανέρωση, χωρίς να εμπεριέχει το στοιχείο του ανακαινισμού της συνόλου υπάρξεως, και γι’ αυτό ο άνθρωπος βιώνει την υποκρισία. Θέλει να δείξει άλλος, ενώ εντός του παραμένει ακμαίος ο «παλαιός άνθρωπος», αυτός που φθείρεται κατά τις επιθυμίες της απάτης και της αμαρτίας. Όμως ο Χριστός «επεφάνη τη οικουμένη» όχι απλώς για να δείξει ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, αλλά γιατί είναι έτσι. Δεν ήθελε να εντυπωσιάσει τον κόσμο, αλλά να σώσει τον κόσμο. Δεν ήθελε να δημιουργήσει οπαδούς, αλλά να ελευθερώσει τους ανθρώπους από την δουλειά της αμαρτίας, της κακίας, του θανάτου.
Ζούμε σε μια εποχή που οι πολλοί δεν πιστεύουν ότι η Εκκλησία διασώζει την φωνή του Θεού. Την θεωρούν θεσμό ή κατάλοιπο του παρελθόντος, χρήσιμη μεν, αλλά όχι αναγκαία για τη ζωή τους. Δεν πιστεύουν οι πολλοί στην παρουσία του Θεού και γι’ αυτό στην καλύτερη περίπτωση κρατούν τα εξωτερικά τελετουργικά, μόνο και μόνο για την εορτή ή για το έθιμο και την συνήθεια. Και βεβαίως δεν είναι πρόθυμοι να ακούσουν αυτή την φωνή του Κυρίου, γιατί η ύπαρξή τους παραμένει ανέγγιχτη από το πνευματικό περιεχόμενο της πίστεως. Έτσι, γι’ αυτούς η Εκκλησία δεν είναι η αυθεντική φωνή του Θεού, αλλά η άποψη της θρησκείας, έστω και επικρατούσας, που άλλους ενοχλεί και την θέλουν στο περιθώριο, ενώ άλλοι την ανέχονται για να εξυπηρετεί κοινωνικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Ζούμε σε μια εποχή όπου οι εορτές της πίστεώς μας πόρρω απέχουν από το να θεωρούνται πηγές λήψεως του Πνεύματος της σοφίας, της συνέσεως, του φόβου του Θεού. Σοφία θεωρείται η επιστημονική γνώση. Σύνεση θεωρείται η υποταγή στα κελεύσματα των ισχυρών και της εξουσίας. Ο φόβος του Θεού δεν υπάρχει, διότι για τους πολλούς ο Θεός «έχει πεθάνει», καθώς ο άνθρωπος και ο εαυτός τους είναι το κέντρο του κόσμου. Γι’ αυτό και η Εκκλησία περιθωριοποιείται, γιατί οι πνευματικές της συντεταγμένες δεν μπορούν να συνταιριάξουν με έναν κόσμο που αρνείται την ουσία. Η αληθινή σοφία για την Εκκλησία βρίσκεται στην εμπιστοσύνη του ανθρώπου στο θέλημα του Θεού. Η αληθινή σύνεση βρίσκεται στην μέριμνα του ανθρώπου να αγωνίζεται να παραμένει ελεύθερος από κάθε λογής εξουσίες, κοσμικές και πολιτισμικές, όπως επίσης και από την αμαρτία που χωρίζει τον άνθρωπο τόσο από τον Θεό όσο και από τον πλησίον του. Ο φόβος του Θεού βρίσκεται στην εκζήτηση του ανθρώπου να αγαπά τόσο τον Θεό όσο και τον συνάνθρωπο, γιατί αυτή είναι η εντολή του Χριστού.
Η εορτή των Θεοφανείων, εάν δεν θέλουμε να μείνουμε σε μία απλώς εξωτερική και τελετουργική θέασή της, αποτελεί για μας πνευματική ευκαιρία να εμβαπτισθούμε τόσο στο μυστήριο της Εκκλησίας όσο και στο μυστήριο της σχέσεως με τον Επιφανέντα Χριστό εν Αγίω Πνεύματι. Η εποχή της κρίσεως, την οποία βιώνουμε, είναι ταυτοχρόνως και η εποχή της δεδηλωμένης αποτυχίας του «παλαιού ανθρώπου». Δεν μας έσωσαν τα υλικά αγαθά και ο καταναλωτισμός. Δεν μας έσωσε η επιφανειακότητα της ζωής μας. Καιρός να επιστρέψουμε στον τρόπο της Εκκλησίας. Στον φωτισμό, τον αγιασμό και την ανακαίνισή μας.
Χρόνια Πολλά κι ευλογημένα! Ο επιφανείς Θεός να φωτίζει και να αγιάζει όλους και τον κόσμο μας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου