ΚΥΡΙΑΚΗ E΄ ΛΟΥΚΑ

 Η σημερινή ευαγγελική περικοπή, η οποία αναφέρεται στην παραβολή του Κυρίου για τον πλούσιο και τον πτωχό Λάζαρο, μας δίνει την αφορμή να θίξουμε από θεολογική άποψη το θέμα του πλούτου, της κατοχής δηλαδή πολλών υλικών αγαθών σε αντιδιαστολή με την έλλειψη αυτών των αγαθών για τη στοιχειώδη και αξιοπρεπή διαβίωση. Σύμφωνα με την διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία πηγάζει από την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοσή Της, η ύλη δεν θεωρείται κατώτερη υπόσταση από το πνεύμα, και οι δύο έχουν δημιουργηθεί από τον Θεό «καλά λίαν».

Ο σκοπός που έχουν δοθεί στον άνθρωπο είναι για την ικανοποίηση των βιοτικών του αναγκών και την πορεία του προς τα άνω, προς το «καθ’ ομοίωση», προς δόξα του Άγιου Ονόματος Του. Επομένως, ο ίδιος ο πλούτος και η απόκτηση του δεν θεωρείται κάτι το μεμπτό, αλλά είναι το μέσο για την επίτευξη της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ο κάτοχος των περισσότερων υλικών και οικονομικών αγαθών έχει την ιδιαίτερη ευλογία από τον Τριαδικό Θεό να διαχειρίζεται τον υλικό πλούτο, όχι μόνο  για την προσωπική του επιβίωση, αλλά και για την ανιδιοτελή προσφορά των αγαθών, που με δίκαιο τρόπο και μόχθο απέκτησε, προς ανακούφιση των ενδεών συνανθρώπων του, ώστε όλοι ισότιμα εν  Χριστώ να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της επίγειας ζωής. Αντίστοιχα και στον χώρο της Εκκλησίας, οι δωρεές του Αγίου Πνεύματος, δια του μυστηρίου του Ιερού Χρίσματος και με τη στήριξη των υπολοίπων  μυστηρίων, μας προσφέρει τα διάφορα χαρίσματα για την πνευματική μας ανάπτυξη. Ο πλούτος αυτός των χαρισμάτων δεν μας δίνεται για να αξιοποιηθούν  εγωιστικά εις βάρος του πλησίον. Αυτά τα πνευματικά τάλαντα δωρίζονται για να τα αυξήσουμε προς όφελος όλων μας, ως μέλη του Σώματος της Εκκλησίας με Κεφαλή το Χριστό, έχοντας απώτερο στόχο τη σωτηρία μας.

Στη συγκεκριμένη παραβολή, που κατέγραψε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, παρατηρούμε την αναφορά του Κυρίου στον πλούσιο, όπου, χωρίς ν’ αναφέρει το όνομα του, περιγράφει απλά την προκλητικά πολυτελή ζωή του και την αναλγησία του απέναντι στην άθλια κατάσταση που βίωναν οι συμπολίτες του έξω από την πόρτα του μεγαλοπρεπέστατου ανακτόρου του, όπως συνέβαινε με τον δύστυχο  Λάζαρο. Αξιοσημείωτο στο σημείο αυτό είναι ότι ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός κάνει μνεία του ονόματος του πτωχού που ήταν Λάζαρος, ο οποίος υπομονετικά στεκόταν πληγωμένος στην πόρτα του άσπλαχνου πλουσίου και ζούσε τρεφόμενος από τα ψίχουλα της γεμάτης σε αγαθά οικίας του. Η επισήμανση της παραβολής στο όνομά του φανερώνει τη σημασία που έχει για το Θεό το ανθρώπινο πρόσωπο, όπως και η Αγία Τριάδα είναι κοινωνία μεταξύ προσώπων. Γι’ αυτό, για τη διδασκαλία του Κυρίου και της Εκκλησίας, σπουδαίος και πρώτος δεν θεωρείται κάποιος ανάλογα με το αξίωμα που έχει, την κοινωνική τάξη στην οποία ανήκει, στην εθνικότητα ή ανάλογα με άλλες κατηγορίες διακρίσεων . Σύμφωνα με τους λόγους του Ιησού Χριστού, πρώτος λογίζεται αυτός που θυσιάζει το εγώ του για την ανακούφιση του πλησίον του, αυτός που δαπανάται για το καλό των υπόλοιπων μελών του εκκλησιαστικού σώματος και ευρύτερα  του κοινωνικού συνόλου, σαν να προσφέρεται ο ίδιος ως ευάρεστη θυσία στο Θεό. Ενώ, όσοι κατά τα κοσμικά κριτήρια είναι πρώτοι και επιφανείς, χωρίς όμως την ειλικρινή  κοινωνική ευαισθησία προς τον ανίσχυρο και ασθενή, αυτοί, σύμφωνα με το λόγο του Ευαγγελίου, αφού δεν εφαρμόζουν στην πράξη το παράδειγμα του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού και των κηρύκων Του να είναι διάκονοι των άλλων και να διακατέχονται από ταπείνωση , δεν θα έχουν θέση στην ουράνιο βασιλεία .

Επίσης, στην συνέχεια της αφήγησης της παραβολής, εκτός από την αξία που έχει ο άνθρωπος ως πρόσωπο, παρατηρούμε ότι όλος ο τρόπος του βίου που διάγει, κάθε πράξη και τρόπος συμπεριφοράς προς τον συνάνθρωπο κατά τον επίγειο βίο, αντανακλά στη σχέση μας με το Θεό. Αυτό είναι και το νόημα της διήγησης της παραβολής από τον Ιησού Χριστό, ότι όλες οι ενέργειές μας και ο τρόπος ζωής μας μάς ακολουθούν στην μετά θάνατο ζωή. Αυτά τα έργα αποτελούν το κριτήριο για την αιώνιο ζωή, για το αν θα βρισκόμαστε σε κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό, ή αν ένεκα της σκληροκαρδίας μας θα βρεθούμε μακριά Του, να βασανιζόμαστε αδιάκοπα για την απραγία μας απέναντι στη δυστυχία και στην κοινωνική αδικία προς τον αδύναμο αδελφό μας κατά το σύντομο πέρασμα από αυτή τη ζωή. Έτσι, κατά την παραβολή, η ασπλαχνία του πλουσίου τον οδήγησε στην αιώνιο οδύνη και δυστυχία.  Σε αντίθεση με τον Λάζαρο, ο οποίος, επειδή υπέμεινε αγόγγυστα και με καρτερία την αθλιότητα και την ασπλαχνία των συνανθρώπων του, μετά θάνατον βρέθηκε στην αγκαλιά του πατριάρχη Αβραάμ, απολαμβάνοντας  άπειρη στοργή και πνευματική θαλπωρή , αυτή δηλαδή που δεν είχε αξιωθεί να λάβει όσο ήταν εν ζωή.

Η μνεία στο όνομα του Αβραάμ γίνεται σκόπιμα. Ο Αβραάμ είναι μια μεγάλη προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκης και όλων των μονοθεϊστικών θρησκειών. Θεωρείται ο πατριάρχης των Εβραίων και γενάρχης όλων των εθνών, ο οποίος διακρίθηκε από την πίστη του στον Ένα Τριαδικό Θεό, τον Οποίο υπάκουσε και έφυγε από την ειδωλολατρική  Χαλδαία, όπου είχε μεγάλη περιουσία, και εγκαταστάθηκε στη γη της Χαναάν. Εκεί απέκτησε σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού, με θαυμαστό τρόπο, τον υιό του Ισαάκ και έγινε ο πατριάρχης του  πολυάριθμου γένους από το οποίο θα προέλθει ο Μεσσίας, ο Χριστός. Άλλο μεγάλο γνώρισμά του ήταν η ταπείνωσή του, ώστε να δεχθεί να υπακούσει την εντολή του Κυρίου, ο οποίος δοκίμασε την πίστη του διατάζοντας τον να θυσιάσει τον μονάκριβο υιό του, ενώ διακρίθηκε και για την εγκάρδια φιλοξενία του, καθώς πρόσφερε με μεγάλη προθυμία όλα τα υλικά αγαθά του, για να ανακουφίσει και να αναπαύσει  τους ξένους και τους πτωχούς. Χαρακτηριστικό είναι ότι είχε την ιδιαίτερη  ευλογία να φιλοξενήσει την Αγία Τριάδα, δηλαδή τον ίδιο το Θεό. Έτσι, βλέπουμε ότι η ιδιότητα κάποιου να έχει πλούσια αγαθά δεν στέκεται εμπόδιο στην πνευματική προκοπή, στο να απολαμβάνει στην αιώνιο ζωή την παραδείσια κατάσταση.

Όπως προαναφέραμε, τον δυστυχή στην επίγεια ζωή Λάζαρο, τον διέκρινε η αρετή της υπομονής, χωρίς να δυσανασχετεί για την ασθένεια από την οποία είχε πληγές στο σώμα του, χωρίς να καταφέρεται ενάντια του Θεού και να γίνεται φορτικός στους συμπολίτες του για τις δοκιμασίες που υποφέρει. Αυτή, λοιπόν η υπομονή απέναντι στα δεινά της παρούσης ζωής και η εγκαρτέρηση των δοκιμασιών που προέρχονται από ασθένειες ή άλλους παράγοντες , οι οποίοι ένεκα της θνητότητα μας συντελούν στην προσβολή της υγείας μας, ορισμένες φορές μέχρι θανάτου, αποτελεί κριτήριο για να εισέλθουμε στην αιώνια βασιλεία και στην κατά χάριν κοινωνία μας με το Θεό. Στις δυσκολίες αυτές της ζωής μπορούμε ν’ αντλούμε κουράγιο από το παράδειγμα των Αγίων της Εκκλησίας μας, οι οποίοι με προσευχή και έντονη πίστη στ’ όνομα του Κυρίου υπέμειναν σοβαρές ασθένειες ή την περιφρόνηση των εχθρών της χριστιανικής πίστης, δοξολογώντας το Θεό και ζητώντας συγχώρεση για τους εχθρούς τους.

Κλείνοντας την αναφορά μας στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, αγαπητοί μου αδελφοί, ας ενθυμούμαστε ότι το πέρασμα στην παρούσα ζωή είναι σύντομο και αποτελεί περίοδο μετανοίας, για να μεταφερθούμε με το θάνατο στην αιώνιο βασιλεία. Μετά το τέλος του επίγειου βίου ευκαιρία για μετάνοια δεν υπάρχει. Κλειδί για να εισέλθουμε στη βασιλεία των ουρανών είναι η φιλευσπλαχνία, το έμπρακτο ενδιαφέρον και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο συμπαράσταση στον αναγκεμένο και ανήμπορο από οικονομικο-κοινωνικές συνθήκες και ασθένειες αδελφό μας, προσφέροντάς του εγκαρδίως τη βοήθεια μας, χωρίς να τον περιφρονούμε. Ακόμη, όταν και εμείς βρεθούμε σε δυσχερή θέση ένεκα καταστάσεων που επηρεάζουν εμάς τους ιδίους ή πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντος μας, ψυχοσωματικά και υλικά, ας μην απελπιστούμε, αλλά, παραμένοντας σταθεροί στην πίστη μας στο Χριστό, να πάρουμε παράδειγμα από το βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, η οποία αναφέρεται στις δοκιμασίες του δικαίου Ιώβ, που από πλούσιος και ευτυχής, ξαφνικά κατέληξε πάμφτωχος , να έχει χάσει τα παιδιά και την υγεία του . Παρ’ όλα αυτά όμως δεν βλαστήμησε το Θεό, αλλά είπε την αξιομνημόνευτη φράση: «ο Κύριος τα Έδωσε, o Κύριος τα πήρε. Ευλογημένο να είναι τ’ όνομά Του». Για τη στάση του αυτή ανταμείφθηκε από το Θεό, ο οποίος του χάρισε περισσότερα αγαθά και Τον ευλόγησε να αυξηθεί η οικογένεια του. Είθε η Χάρις του Αγίου Πνεύματος, διά πρεσβειών των Αγίων, να μας αξιώσει να αποκτήσουμε τις αρετές της ευσπλαχνίας, της υπομονής και το χάρισμα να δοξολογούμε το Θεό και στις πιο δύσκολές και θλιβερές στιγμές της σύντομης, αλλά πολυώδυνης εξαιτίας των αμαρτωλών παθών μας, ζωής μας, οδηγούμενοι στην κατά χάριν αέναη κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό.

π. Ν.Ρ.