Το μυστικό, το βαθύτερο νόημα της Μ. Τεσσαρακοστής μας δίνει εκφραστικά και ολοζώντανα η Υμνολογία της Εκκλησίας μας.
Πολλοί ύμνοι τονίζουν έντονα την συνειδητοποίησι της εικόνος του Θεού, που υπάρχει ξεχασμένη και παραμελημένη μέσα μας. Αναφέρουμε το ιδιόμελο από το εσπέρας της Τρίτης εβδομάδος των Νηστειών:
«Πατέρα σε τον Κτίστην επιγράφεσθαι τολμώ, Κύριε, ζώον υπάρχων γηγενές, της σης μετέχω εικόνος, καν της υιοθεσίας διήμαρτον, ασώτως βιώσας, και τη λήθη των σων δωρεών εκδαπανήσας την περιουσίαν. Μη ουν αποκηρύξης με, ο τον σον ευδοκήσας Υιόν μονογενή, Σταυρόν υπέρ εμού σαρκί, και θανάτου υπομείναι· αλλά βελτιώσας οικείωσον σ΄ αυτώ, Φιλάνθρωπε».
Το «ελθών εις εαυτόν» του ασώτου είναι κεντρικός στόχος της Μ. Τεσσαρακοστής, όχι μόνο σαν μια επιφανειακή, εξωτερική αυτοκριτική, αλλά σαν αυτοσυνειδησία «του αρχαίου κάλλους», της εφθαρμένης εικόνος του Θεού μέσα μας. Αυτή η επιστροφή, «η συνέλιξις», η επανάκαμψις στον εαυτό μας με την εκζήτησι του Θείου ελέους φέρνει την αναγνώρισι ότι «εντός ημών – πράγματι – η βασιλεία του Θεού εστιν». Μας χαρίζει το ευλογημένον αίσθημα της υιοθεσίας, μας κάνει κληρονόμους Θεού, συγκληρονόμους δε Χριστού.
Άλλη πλευρά της μυστικής θεωρήσεως της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η ανάβασις, μετά την κάθαρσι από τα πάθη της ψυχής και του σώματος, στο νοητό Σινά της παρουσίας του Θεού. Εκεί ο Χριστιανός κεκαθαρμένος επικοινωνεί με τον Κύριο, όπως ο Μωυσής, γίνεται συνόμιλος του Θεού. Με την προσευχή, την νήψι και την νηστεία «ο καθαρός τη καρδία» Χριστιανός αποκτά την αίσθησι της πνευματικής ακοής, που μπορεί να συλλάβη την γλυκύτατη φωνή του Κυρίου στα βάθη της πεφωτισμένης υπάρξεώς Του.
Αυτό μας λέει το δοξαστικό των Αίνων της Κυριακής της Τυρινής:
«Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια· δι΄ αυτής γαρ Μωυσής γέγονε τω Κτίστη συνόμιλος και φωνήν αοράτως, εν ταις ακοαίς υπεδέξατο. Κύριε, δι΄ αυτής αξίωσον και ημάς προσκυνήσαί σου τα πάθη και την Αγίαν Ανάστασιν ως φιλάνθρωπος».
Η πορεία της Μ. Τεσσαρακοστής είναι μία μυστική πορεία προς το Σινά, γεύσις πνευματική γνώσεως του Θεού, μιας γνώσεως που μεταβάλλεται σε αγάπη και ένωσι με τον Θεό κατά τον αγ. Γρηγόριο Νύσσης.
Η πνευματική αυτή γεύσις της Μ. Τεσσαρακοστής είναι ομοία με όσα σημειώνει ο Βλαδίμηρος Λόσκι στο βιβλίο του «Κατ΄ εικόνα και ομοίωσιν Θεού» (σελ. 29).
«Επιθυμούσα η ψυχή επί μάλλον και μάλλον τον Θεόν δεν παύει αυξανόμενη, υπερβαίνουσα εαυτήν, εξερχομένη εαυτής και εν ω μέτρω ενούται επί μάλλον και μάλλον μετά του Θεού, η αγάπη της γίνεται περισσότερον θερμή, ακόρεστος. Ούτω η Νύμφη του Άσματος φθάνει τον Νυμφίον της έχουσα συνειδητοποιήσει ότι η ένωσις δεν θα έχη τέλος, ότι η προς Θεόν άνοδος δεν θα έχη όριον, ότι η μακαριότης είναι μία ατέρμων πρόοδος».
Τρίτη όψις του ορθοδόξου μυστικού νοήματος της Μ. Τεσσαρακοστής μας παρουσιάζει το στιχηρό ιδιόμελο των Αίνων της Μ. Δευτέρας:
«Ερχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον πάθος… Δεύτε ουν και ημείς κεκαθαρμέναις διανοίαις, συμπορευθώμεν αυτώ και συσταυρωθώμεν και νεκρωθώμεν δι΄ αυτόν ταις του βίου ηδοναίς, ίνα και συζήσωμεν αυτώ και ακούσωμεν βοώντος αυτού. Ουκέτι εις την επίγειον Ιερουσαλήμ δια το παθείν, αλλά αναβαίνω προς τον Πατέρα μου και Πατέρα υμών και Θεόν μου και Θεόν υμών· και συνανυψώ υμάς εις την άνω Ιερουσαλήμ εν τη Βασιλεία των Ουρανών».
Όλη η ζωή του Χριστιανού, μα ιδιαίτερα το χρονικό διάστημα της Μ. Τεσσαρακοστής, είναι συμπορεία με τον Χριστό, συμμετοχή στο Πάθος, συσταύρωσις, συμμετοχή στην ζωή Του, συνανάστασις, συνανύψωσις στην άνω Ιερουσαλήμ: «Τότε ο Χριστιανός αυτός δεν θέλει τίποτε άλλο παρά μόνο του Θεού το θέλημα. Αλλά και αυτήν την πρόσκαιρη ζωή την εγκαταλείπει με χαρά για την αγάπη του Θεού και του πλησίον. Και αυτό το κάνει με την σοφία και ενοίκηση του Αγίου Πνεύματος και με την υιοθεσία του, επειδή συνεσταυρώθη και συνετάφη και συνεγέρθη και συνανελήφθη με τον Χριστό νοερώς με την μίμησί του, δηλαδή με τη ζωή του και τον αγώνα του μέσα στον κόσμο. Με μια λέξη γίνεται θέσει Θεός κατά χάριν…» (Οσ. Πέτρου του Δαμασκηνού, «Φιλοκαλία», τομ. Γ΄, 9,13).
Ο μυστικός αυτός πλούτος της Μ. Τεσσαρακοστής, σκορπισμένος μέσα στην Υμνολογία μας, είναι πράγματι αμύθητος. Δεν έχει ωστόσο αφομοιωθή από το μεγαλύτερο μέρος του πληρώματος της Εκκλησίας. Και αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο πολλοί σύγχρονοι χριστιανοί ζουν ασυνείδητα, μηχανικά, η μόλις εγγίζουν το μεγαλείο της Ορθοδόξου εν Χριστώ ζωής, η οποία δυναμική ολόφωτη και θεία προβάλλεται στην αγία αυτή περίοδο.
Περιοδικό «Μεταμόρφωσις»
Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου, Ικαρίας & Κορσεών
Τεύχος Μαρτίου-Απριλίου 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου