Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἔμφυτη τὴν τάση καὶ τὴν ροπὴ πρὸς τὴν ἁμαρτία. Μάλιστα, ἔρχονται στιγμὲς ποὺ συμβαίνει μέσα του κάτι παράξενο. Τὸ διατυπώνει σαφέστατα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Δὲν κάνω τὸ καλὸ ποὺ θέλω, ἀλλὰ τὸ κακὸ ποὺ δὲν θέλω αὐτὸ κάνω». Καὶ προχωρεῖ στὸ συμπέρασμα: «Ἐὰν κάνω ἐκεῖνο πού δὲν θέλω, τότε δὲν ἐνεργῶ πλέον ἐγώ, ἀλλὰ ἡ ἁμαρτία ποὺ κατοικεῖ μέσα μου» (Ρωμ. 7, 18). Ὅταν ὁ ἄνθρωπος προκαλεῖται νὰ διαπράξει μιὰ «ἁμαρτία, ἐμφανίζονται μέσα του δύο ἀντίρροπες δυνάμεις. Ἡ μία τὸν ὠθεῖ στὴν διάπραξη τοῦ κακοῦ καὶ ἡ ἄλλη τὸν ἀποτρέπει. Μετὰ τὴν διάπραξη, ὅμως, τῆς ἁμαρτίας ἐπικρατεῖ στὴν ψυχὴ μιὰ ἔντονη ἐσωτερικὴ ἀναστάτωση. Ὅπως τὸ περιγράφει ὁ ψαλμῳδός: «Οὐκ ἔστιν εἰρήνη ἐν τοῖς ὀστέοις μου ἀπὸ προσώπου τῶν ἁμαρτιῶν μου» (Ψαλμ. 3, 7).
Αὐτὸ ἔπαθε καὶ ὁ παράλυτος τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ ἀρρώστια του ἦταν, φαίνεται, συνέπεια τῆς ἀπρόσεκτης καὶ ἁμαρτωλῆς ζωῆς του. Ἡ ἐκδοχὴ αὐτὴ δὲν ἀπορρίπτεται, διότι, ὅπως γράφει ὁ καθηγητὴς Π. Τρεμπέλας: «Στοὺς Ἰουδαίους ἐπικρατοῦσε ἡ ἄποψη, ὅτι ἡ ἀσθένεια ἀκολουθοῦσε σὰν τιμωρία τῆς ἁμαρτίας».
Ὁ ἱ. Χρυσόστομος ἐπισημαίνει ὅτι τὰ περισσότερα νοσήματα καθὼς καὶ ὁ θάνατος προέρχονται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Ἀλλὰ καὶ ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη μᾶς βεβαιώνει ὅτι τὰ διάφορα πάθη, ὅπως ὁ φθόνος καὶ τὸ μῖσος, βλάπτουν τὸν ὀργανισμὸ τοῦ ἀνθρώπου, ἐπιδροῦν ἐπιζήμια στὰ κύτταρά του καὶ προκαλοῦν ἀκόμα καὶ ἀνίατες ἀσθένειες.
Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, ὅμως, σὰν φιλεύσπλαγχνη μητέρα μᾶς προβάλλει ὡς φάρμακο τὴν μετάνοια. Ἐφόσον μετανοήσει ὁ ἄνθρωπος εἰλικρινὰ καὶ ἐμπράκτως, παρέχεται ἀπὸ τὸν Θεὸ διὰ τοῦ πνευματικοῦ ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν καὶ ἔτσι ἐπανέρχεται στὴν ψυχὴ ἡ εἰρήνη, ἡ γαλήνη, ἡ χάρη καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ.
Οἱ προτρεπτικὲς φράσεις τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν παράλυτο καὶ ἄλλους ἀσθενεῖς: «μὴ φοβοῦ, μόνον πίστευε» (Λουκ. 8, 50) καί «πορεύου καὶ μηκέτι ἁμάρτανε» (Ἰω. 8, 11) μᾶς βεβαιώνουν γιὰ τὴν ἀναγκαιότητα αὐτῶν τῶν δύο προϋποθέσεων. Ἡ πίστη φέρνει τὸν ἄνθρωπο σὲ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Θεό. Ἀνοίγει τὸν δρόμο καὶ τὸν ὁδηγεῖ σὲ συνάντηση μαζί Του. Ἡ μετάνοια προκαλεῖ τὸ ἔλεος καὶ τὴν εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος διακηρύττει: «Μετανοεῖτε‧ ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης: «ἐὰν εἴπωμεν ὅτι ἁμαρτίαν οὐκ ἔχομεν, ἑαυτοὺς πλανῶμεν καὶ ἡ ἀλήθεια οὐκ ἔστιν ἐν ἡμῖν»(Α΄ Ἰω. 1, 8).
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἐγνώριζαν τὴν μεγάλη ἀξία τῆς μετανοίας.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Διότι δὲν ἔδωκεν εἰς ἡμᾶς ὁ Θεὸς πνεῦμα δειλίας, ἀλλὰ πνεῦμα δυνάμεως» (Β΄ Τιμ. 9, 7)‧ καί «ἀνδρίζεσθε καὶ ἐνδυναμοῦσθε ἐν τῇ πίστει» (Α΄ Κορ. 15, 13).
Ὁ ἱ. Χρυσόστομος σχολιάζοντας τὴν σημερινὴ περικοπὴ τονίζει: «Τοὺς μάρτυρες τῆς ἀρρώστιας τοὺς κάνει καὶ τῆς ὑγείας μάρτυρες. Ἐγὼ θὰ ἤθελα, λέγει ὁ Κύριος, μὲ τὴν δική σου ἀσθένεια νὰ θεραπεύσω καὶ αὐτοὺς ποὺ νομίζουν ὅτι εἶναι ὑγιεῖς, ἐνῶ τὸ πνεῦμα τους νοσεῖ. Ἐπειδὴ, ὅμως, δὲν θέλουν, πήγαινε στὸ σπίτι σου νὰ θεραπεύσεις τοὺς δικούς σου. Βλέπετε πῶς δείχνει ὅτι εἶναι δημιουργὸς ψυχῆς καὶ σώματος;»
Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: «Ἡ ἁμαρτία ἀπομακρύνει κάθε ντροπὴ καὶ καθιστᾶ ἀδιάντροπους αὐτοὺς ποὺ ἁμαρτάνουν, ἐξαιτίας τοῦ σκοτισμοῦ τοῦ μυαλοῦ τους. Ἀγωνισθεῖτε νὰ ἀποβάλλετε τὰ πάθη τῆς ψυχῆς. Καθαρίστε τὴν καρδιά σας ἀπὸ κάθε ρύπο καὶ διατηρήστε την ἁγνή, γιὰ νὰ ἔρθει νὰ κατοικήσει μέσα σας ὁ Κύριος, γιὰ νὰ σᾶς πλημμυρίσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τὶς θεῖες δωρεές Του. Παιδιά μου ἀγαπητά, ὅλη σας ἡ ἀσχολία καὶ ἡ φροντίδα σὲ αὐτὰ νὰ εἶναι. Αὐτὰ νὰ ἀποτελοῦν σκοπὸ καὶ πόθο ἀσταμάτητο. Γι’ αὐτὸ νὰ προσεύχεσθε στὸν Θεό. Προσέχετε καὶ τὰ μικρὰ ἀκόμη παραπτώματα. Ἂν σᾶς συμβεῖ ἀπὸ ἀπροσεξία κάποια ἁμαρτία, μὴν ἀπελπίζεσθε, ἀλλὰ σηκωθεῖτε γρήγορα καὶ προσπέσατε στὸν Θεὸ ποὺ ἔχει τὴν δύναμη νὰ σᾶς ἀνορθώσει». Καὶ συνεχίζει ὁ Ἅγιος: «Μέσα μας ἔχουμε ἀδυναμίες καὶ πάθη καὶ ἐλαττώματα βαθιὰ ριζωμένα. Πολλὰ εἶναι καὶ κληρονομικά. Ὅλα αὐτὰ δὲν κόβονται μὲ μιὰ σπασμωδικὴ κίνηση οὔτε μὲ τὴν ἀδημονία καὶ τὴν βαριὰ θλίψη, ἀλλὰ μὲ ὑπομονὴ καὶ ἐπιμονή, μὲ καρτερία, μὲ φροντίδα καὶ προσοχὴ καὶ πολλὴ προσευχή».
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης: «Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἐπιτρέπει νὰ κατοικοῦν μέσα στὴν καρδιά του τὰ πάθη, τὰ γεννήματα τοῦ διαβόλου, σταδιακὰ μολύνεται μὲ δαιμονικὴ ὑπερηφάνεια ποὺ κάνει δύσκολη τὴν ἐπιστροφή του στὴν ἀρετή».
Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος ὁ Χῖος ἐδίδασκε τὴν ἱερὰ ἀδελφότητά του: «Τὰ πάθη παρακολουθοῦν ἡμέρα καὶ νύκτα γιὰ νὰ εὕρουν τρόπο νὰ εἰσχωρήσουν μέσα μας.
Ὅταν δοῦν ὅτι ταράχθηκε ἡ καρδιά, τὰ βλέπεις καὶ συνάζονται σὰν τὰ μυρμήγκια: ὁ θυμός, ἡ ἀναισθησία, ἡ ὀργή, τὸ μῖσος, ἡ ζήλεια, ὁ φθόνος. Εὐθὺς ἔρχεται ὁ μαρασμὸς τῆς καρδιᾶς, κλαυθμός, σύγχυσις, στενοχώρια, διότι ἄλλος ἦλθε μέσα της καὶ τὴν ἔκαμε ἐρείπιο. Ἐὰν ἡ καρδιὰ εἶναι μὲ τὸν Θεόν, δὲν μπορεῖ νὰ κάμη τίποτα ὁ Σατανάς. Ὅταν δεῖ ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι μέσα στὴν καρδιά, φεύγει μακριά, διότι αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἐξουσιάζεται ἀπὸ τὸν Θεόν».
Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ἐδίδασκε ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἐπιδιώκει νὰ γνωρίσει τὴν ἁμαρτωλὴ καὶ ἠθικὰ πτωχή του κατάσταση, γιὰ νὰ γίνεται ταπεινὸς καὶ συμπαθὴς πρὸς τοὺς ἄλλους ἁμαρτωλούς. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς ἔλεγε ὅτι οἱ πόρνες καὶ οἱ τελῶνες ἔχουν μὲ τὴν μετάνοια καὶ τὴν ταπείνωση τὸ προβάδισμα γιὰ τὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἔτσι, ὁ Ἅγιος Γέροντας δὲν ἤθελε νὰ ἀκούσει γιὰ τέτοιους ἁμαρτωλοὺς καμιὰ κατηγορία, γιατί - ἔλεγε – οἱ πόρνες καὶ οἱ τελῶνες ποὺ ὀνομάζουμε, γιὰ τὸν Θεὸ εἶναι κλέφτες πιασμένοι, ἐνῶ ἐγὼ καὶ σεῖς κλέφτες ἄπιαστοι. Ὁ κλέφτης ὁ πιασμένος καὶ ταπεινωμένος , ἡ πόρνη ἡ γνωστή, ἡ ντροπιασμένη, ἡ ταπεινωμένη, ἡ μετανοημένη, εἶναι πολὺ ἀνώτερη ἀπὸ ἐμᾶς μὲ τὰ καλὰ ὀνόματα καὶ τὸν ἄγνωστο καὶ ἀμφίβολο βίο μας.
Ὁ Ἅγιος Παΐσιος: Κάθε πνευματικὸς ἔχει ἐξουσία, ἐφόσον φοράει πετραχήλι, τελεῖ τὸ μυστήριο, ἔχει τὴν θεία χάρη, καὶ ὅταν διαβάσει τὴν συγχωρητικὴ εὐχή, ὁ Θεὸς σβήνει ὅλες τὶς ἁμαρτίες, τὶς ὁποῖες ἐξομολογηθήκαμε μὲ πλήρη μετάνοια. Γιὰ νὰ νοιώσει κανεὶς ἀνάπαυση, πρέπει νὰ πετάξει τὰ μπάζα ἀπὸ πάνω του. Ἀνοίγοντας ὁ ἄνθρωπος τὴν καρδιά του στὸν πνευματικό καὶ ὁμολογώντας τὰ σφάλματά του, ταπεινώνεται καὶ ἔτσι ἀνοίγει τὴν πύλη τοῦ Οὐρανοῦ, ἔρχεται ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ ἐλευθερώνεται.
Ὁ Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης: Καὶ ἐγὼ θέλω ἐλευθερία. Ἔμαθα ὅτι βρίσκεται κοντὰ στὸν Θεὸ καὶ δίδεται ἀπὸ Αὐτὸν σὲ ὅσους ἔχουν ταπεινὴ καρδιά, σὲ ὅσους μετανοήσουν καὶ ἔκοψαν τὸ θέλημά τους ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Σὲ ὅποιον μετανοεῖ, ὁ Θεὸς δίνει τὴν εἰρήνη Του καὶ τὴν ἐλευθερία νὰ Τὸν ἀγαπάει.
Ὁ ἀοίδιμος ἐπίσκοπος Φλωρίνης Αὐγουστῖνος Καντιώτης ἔλεγε: Ἂν ἀφήσουμε τοὺς λογισμοὺς τοῦ κακοῦ, θὰ φυτρώσουν στὴν καρδιά μας καὶ τότε θὰ δοκιμάσουμε τοὺς πικροὺς καρποὺς τῆς ἁμαρτίας. Αὐτὸ ἔπαθε καὶ ὁ παράλυτος τοῦ Εὐαγγελίου. Κάποτε ἦταν ἕνας νέος ἀπόλυτα ὑγιής, χαρὰ Θεοῦ γιὰ τοὺς δικούς του. Μιὰ μέρα πέρασε ἀπὸ τὸ μυαλό του ἕνας πονηρὸς λογισμός. Ἂς χαρῶ τὰ νιᾶτα μου, ἂς διασκεδάσω, ἂς δοκιμάσω τὴν γλυκιὰ ζωή. Δὲν πρόσεξε, ἄρχισε νὰ «κουβεντιάζει» μὲ τὸν πειρασμὸ ὅπως ἡ Εὔα τότε στὸν Παράδεισο… ἔπεσε μὲ τὰ μοῦτρα στὴν ἁμαρτία, στὰ ποτά, στὰ ξενύχτια, σὲ ἀπερίγραπτες καταχρήσεις καὶ τρέλες. Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν θλιβερό‧ ἀφοῦ ἔχασε τὴν ὑγεία τῆς ψυχῆς, ἔχασε καὶ τὴν ὑγεία τοῦ σώματος. Ἔτσι κατάντησε παράλυτος. Καὶ θὰ παρέμενε στὴν κατάσταση αὐτή, ἂν δὲν πήγαινε στὸν Χριστὸ ποὺ τὸν ἔσωσε. Ὅσοι ἔχουμε πιαστεῖ στὰ δίχτυα τῆς ἁμαρτίας, ἂς τρέξουμε στὸν Χριστό, ἂς γονατίσουμε καὶ θὰ ἀκούσουμε τὴν γλυκιὰ φωνή Του: «θάρσει τέκνον».
Εὐλογημένοι Χριστιανοί,
Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει πολλὰ παραδείγματα μετανοίας Ἁγίων. Πρῶτος ἀπ’ ὅλους ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, ὁ ὁποῖος δείλιασε καὶ ἀρνήθηκε τὸν Κύριό Του καὶ ὅταν «ἀλέκτωρ ἐφώνησε, ἐξελθὼν ἔξω ἔκλαυσε πικρῶς». Νὰ ἡ μετάνοιά του! Μετανόησε. Καὶ ὁ Χριστὸς ὄχι μόνο τὸν συγχώρεσε, ἀλλὰ καὶ τὸν ἀποκατέστησε. Τὸ δεύτερο παράδειγμα, αὐτὸ τοῦ ληστοῦ. Ὁλόκληρη ἡ ζωή του ἦταν ἀντίθετη τόσο ὡς πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ὅσο καὶ ὡς πρὸς καὶ κάθε ἔννοια ἠθικῆς καὶ δικαιοσύνης. Ὅμως, μὲ τὴν μετάνοια καὶ τὴν ὁμολογία του «ἔκλεψε» τὸν Παράδεισο, ὅπως λένε οἱ Πατέρες. Ἀλλὰ καὶ ὁ Ὅσιος Βάρβαρος καὶ ὁ Μωυσῆς ὁ Αἰθίοψ, ἦταν ληστὲς καὶ μετανόησαν, καὶ μάλιστα ἁγίασαν. Παρομοίως, ἡ Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία, ἡ Ἁγία Τατιανὴ καὶ ἄλλες μὲ τὴν μετέπειτα ἁγία βιοτή τους ἀποτελοῦν γιὰ ἐμᾶς παραδείγματα πρὸς μίμηση. Οἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες, διά τῆς μετανοίας καὶ διὰ τοῦ μαρτυρίου τους ἀστράπτουν σήμερα στὸ νοητὸ στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας μὲ τοῦ Χριστοῦ τὴν Χάρη.
Καὶ ὁ Βερίτης, συνοδοιπόρος μας καὶ πάλι, ἐπιλέγει μὲ τὸ γλυκόλαλο τραγούδι του:
Νὰ τὸ ἀγαπημένο του τὸ πρόβατο καὶ πάλι!
Μές στοὺς βάτους πού μπλεξε σαλεύει τὸ κεφάλι.
Ἔσκυψε καὶ τ’ ἅρπαξε, τ’ ἀγκάλιασε μὲ θέρμη,
τὸ χαϊδεύει, τὸ φιλεῖ, στοὺς ὤμους Του τὸ παίρνει.
Κι, ὤ οὐρανέ! Μὲ ποιὰ στοργὴ σκύβει καὶ τὸ κοιτάζει.
Πῶς κι ἐκεῖνο ἀντάμα Του χορεύει καὶ γιορτάζει!
Ἀδελφοί μου,
Πηγὴ καὶ ρίζα καὶ μητέρα ὅλων τῶν κακῶν εἶναι ἡ ἁμαρτία. Αὐτὴ παραλύει τὰ σώματά μας, αὐτὴ προκαλεῖ τὶς ἀσθένειες. Ἔχουμε, ὅμως, τὴν δυνατότητα νὰ θεραπευτοῦμε καὶ νὰ σταθοῦμε ὄρθιοι, ἀρκεῖ νὰ ἔχουμε τὴν προαίρεση καὶ τὴν θέληση. Ἐὰν ἡ μετάνοια καὶ ἡ ἐξομολόγηση μᾶς ἐγείρουν καὶ μᾶς ὁδηγήσουν στὸν Κύριο, τότε μὲ ὅλη μας τὴν δύναμη ἂς Τοῦ φωνάξει ὁ καθένας μας ταπεινά: «Τὸ ἔλεός σου Κύριε καταδιώξει με πάσας τὰ ἡμέρας τῆς ζωῆς μου». Κι Ἐκεῖνος μὲ τὴν γλυκιὰ καὶ σπλαχνικὴ φωνή Του θὰ μᾶς ἀπαντήσει: «Τέκνα, ἀφέωνται ὑμῖν αἱ ἁμαρτίαι». Ἀμήν! Γένοιτο!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου