π. Μάρκος Μανώλης
«Τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων, ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;»
Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες, πάντοτε τὰ ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅταν τὰ ἐνθυμηθῆ ὁ εὐλαβὴς ἄνθρωπος, προκαλοῦν κατάνυξιν καὶ δάκρυα καὶ φέρουν τὴν ψυχὴν εἰς μεγάλην ταπείνωσιν.
Ἀναφέρει τὸ «Γεροντικὸν» τὴν ἑξῆς διήγησιν. «Εἶπεν ὁ Ἀββᾶς Ἰσαὰκ ὅτι ἐκαθήμην κάποτε κοντὰ εἰς τὸν ἀββᾶ Ποιμένα· καὶ τὸν εἶδα ὅτι ἦλθε εἰς θείαν ἔκστασιν καὶ ἐπειδὴ εἶχα πολὺ θάρρος εἰς αὐτόν, τοῦ ἔβαλα μετάνοια καὶ τὸν παρεκάλεσα λέγοντας: πές μου, ποῦ ἤσουν;
Ὁ δὲ Γέροντας, ἀφοῦ τὸν ἠνάγκασα, εἶπε «ὁ λογισμός μου ἦτο ὅπου ἡ ἁγία Μαρία ἡ Θεοτόκος ἔστεκε καὶ ἔκλαιε πλησίον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος· καὶ ἐγὼ ἤθελα πάντοτε ἔτσι νὰ κλαίω».
Ἰδιαιτέρως ὅμως ἀπόψε, κατὰ τὴν ἱερὰν ἀκολουθίαν τοῦ νυμφίου τῆς Μ. Πέμπτης, τὰ φρικτὰ πάθη τοῦ Σωτῆρος μας Χριστοῦ μαλακώνουν καὶ τὴν πιὸ σκληρὴ καρδιά, τὴν κατανύσσουν καὶ τὴν κάμνουν νὰ χύνη δάκρυα σωτήρια.
Ποῖα δὲ εἶναι τὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ μας;
Ὅπως μνημονεύει τὸ ὑπόμνημα τοῦ Τριωδίου «Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Παρασκευῇ τὰ ἅγια καὶ σωτήρια καὶ φρικτὰ πάθη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτελοῦμεν, τοὺς ἐμπτυσμούς, τὰ ραπίσματα, τὰ κολαφίσματα, τὰς ὕβρεις, τοὺς γέλωτας, τὴν πορφυρᾶ χλαῖναν, τὸν κάλαμον, τὸν σπόγγον, τὸ ὄξος, τοὺς ἥλους, τὴν λόγχην· καὶ πρὸ πάντων τὸν σταυρὸν καὶ τὸν θάνατον, ἃ διʼ ἡμᾶς ἑκὼν κατεδέξατο…»
Ὅλα αὐτά, τὰ ὁποῖα δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὰ περιγράψη, ὅπως πρέπει. Καὶ ὄχι μόνον ἀνθρωπίνη γλῶσσα, ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν ἀγγέλων. Ἂς ἐννοήσωμεν, ἀδελφοί, καὶ ἂς συλλογισθῶμεν αὐτὸ τὸ μέγα καὶ ἀνερμήνευτον μυστήριον. «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου» ψάλλει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἐκφραστικώτατα, «ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας. Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται, ὁ τῶν Ἀγγέλων βασιλεύς. Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο, ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ. Ἥλοις προσηλώθη, ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Λόγχῃ ἐκεντήθη, ὁ υἱὸς τῆς Παρθένου». Μεγάλα καὶ ὑπερφυσικὰ θεάματα! Εἶδε αὐτὰ ὁ ἥλιος καὶ ἔχασε τὰς ἀκτῖνας του. Εἶδε ἡ σελήνη καὶ ἐσκοτείνιασε. Ἤκουσε ἡ γῆ καὶ ἀπὸ τὸν φόβον της ἔτρε- με καὶ ἐκλονεῖ το·εἶδαν αἱ πέτραι καὶ ἐσχίζοντο· ὅλος ὁ κόσμος ἐταράχθη καὶ ὅλα τὰ δημιουργήματα συνεκλονίσθησαν διὰ τὰ πάθη τοῦ Δημιουργοῦ των.
Ἀλλὰ πῶς τὰ βλέπομεν ἡμεῖς, ἀδελφοί; Ἐὰν τὰ ἄψυχα στοιχεῖα καὶ ἀναίσθητα, σὰν νὰ ἦσαν ἔμψυχα καὶ ζωντανά, τὰ ἔχασαν καὶ ἄλλαξαν τὴν τάξιν των ἀπὸ τὸν φόβον Κυρίου καὶ ἀπὸ τὴν θεωρίαν τῶν βλεπομένων, ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι οἱ λογικοί, ποὺ ἐλάβομεν τόσας μεγάλας εὐεργεσίας ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ ποὺ διʼ ἡμᾶς ὁ Χριστὸς ἀπέθανε, νὰ μὴ κατανυχθοῦμε καὶ νὰ μὴ δακρύσωμεν κατʼ αὐτὰς τὰς ἁγίας ἡμέρας;
Καὶ δὲν κινδυνεύομεν νὰ γίνωμεν ἀπὸ τὰ ἄλογα ζῶα ἀλογώτεροι καὶ χειρότεροι, καὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς λίθους ἀνοητότεροι; Ὄχι ἀδελφοί μου. Ἂς μὴ μᾶς συμβῆ αὐτό. Ἀντιθέτως μάλιστα. Ἐμεῖς μετὰ φόβου καὶ τρόμου ἂς ἀνυμνήσωμεν καὶ ἂς δοξολογήσωμεν τὰ θεῖα παθήματα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἀλλοιούμενοι τὴν καλὴν ἀλλοίωσιν καὶ συσταυρούμενοι καὶ ἡμεῖς μετὰ τοῦ Κυρίου μας. Πῶς θὰ γίνη αὐτό;
Ὅταν ἀποφασίσωμεν ἀπὸ τώρα νὰ ἀσκήσωμεν τὴν ὑπακοὴν εἰς τὸ πανάγιον θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς τὸν πνευματικόν μας Πατέρα καὶ νὰ κόψωμεν τελείως τὰ ἰδικά μας θελήματα. Καὶ ἀκόμη, ὅταν ἀποφασίσωμεν νὰ νεκρώσωμεν τὰς σαρκικὰς ἡδονὰς καὶ ἁμαρτωλὰς ὀρέξεις. Διὰ τοῦτο ἂς ἀκούσωμεν πόσα εἶναι ἐκεῖνα ποὺ μᾶς ἀναγκάζουν καὶ μᾶς παρακινοῦν εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ.
Ποιὸς ἀπὸ ἡμᾶς διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ φίλου του κατεδέχθη νὰ φυλακισθῆ ἢ ἠθέλησε νὰ ἀποθάνῃ διὰ τὸν ἀγαπημένον του; Ἀλλʼ ὅμως ὁ Πανάγαθος Θεός μας ὄχι ἕνα ἢ δύο, ἀλλὰ πολλὰ καὶ ἀναρίθμητα παθήματα κατεδέχθη νὰ πάθη διʼ ἡμᾶς τοὺς κατακρίτους.
Διὰ τοῦτο καὶ ὁ μακάριος Ἀπόστολος Παῦλος, ἐνθυμούμενος αὐτὰ ἔλεγε: «πέπεισμαι ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωή οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαί οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ».
Διότι τόσην ἀγάπην ἔδειξεν εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός, «ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκε, διὰ νὰ μὴ χαθῆ κανείς, ποὺ πιστεύει εἰς αὐτόν, ἀλλὰ νὰ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον». (Ἰωάν. 3.16). Διὰ τοῦτο καὶ οἱ ἅγιοι ἐπιθυμοῦσαν νὰ δώσουν κάποιο ἀνταπόδωμα πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τὴν τόσην πολλὴν ἀγάπην, ποὺ ἔχει εἰς ἡμᾶς.
Καὶ ἐπειδὴ δὲν εἶχαν τί νὰ δώσουν, οἱ μὲν ἔδωσαν τὸ αἷμα των, ὅπως οἱ ἔνδοξοι Μάρτυρες, ἄλλοι δὲ ἐδαπάνησαν καὶ ἐξήραναν τὸ κορμί τους εἰς νηστείαν καὶ εἰς τοὺς λοιποὺς κόπους τῆς ἀσκήσεως, ὅπως οἱ Ὅσιοι καὶ Δίκαιοι.
Ἄλλοι δὲ ἔδωσαν τὴν περιουσίαν τους ἐλεημοσύνην, ψάλλοντες μετὰ τοῦ θείου Δαβὶδ «τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων, ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;». Αὐτὸν λοιπὸν τὸν ψαλμικὸν στίχον «τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;» ἂς λέγωμεν καὶ ἡμεῖς, ἀδελφοί, πάντοτε μὲ ἀχόρταστον ἀγάπην καὶ ἐπιθυμίαν τῆς ψυχῆς μας ὑπηρετοῦντες Αὐτόν, ὅσον μποροῦμεν καθημερινῶς.
Καὶ νὰ αὐξάνωμεν τὴν σπουδὴν καὶ τὴν προθυμίαν μας εἰς τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης καὶ σωτηρίας μας, διὰ νὰ γίνωμεν μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους κληρονόμοι τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκει ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Αρχιμ. Μάρκου Μανώλη
Ομιλία εις την Ι. Μ. Αγίου Παντελεήμονος Αττικής, Μεγάλη Παρασκευή 1978
Ορθόδοξος Τύπος 13-04-2012
«Τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων, ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;»
Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες, πάντοτε τὰ ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅταν τὰ ἐνθυμηθῆ ὁ εὐλαβὴς ἄνθρωπος, προκαλοῦν κατάνυξιν καὶ δάκρυα καὶ φέρουν τὴν ψυχὴν εἰς μεγάλην ταπείνωσιν.
Ἀναφέρει τὸ «Γεροντικὸν» τὴν ἑξῆς διήγησιν. «Εἶπεν ὁ Ἀββᾶς Ἰσαὰκ ὅτι ἐκαθήμην κάποτε κοντὰ εἰς τὸν ἀββᾶ Ποιμένα· καὶ τὸν εἶδα ὅτι ἦλθε εἰς θείαν ἔκστασιν καὶ ἐπειδὴ εἶχα πολὺ θάρρος εἰς αὐτόν, τοῦ ἔβαλα μετάνοια καὶ τὸν παρεκάλεσα λέγοντας: πές μου, ποῦ ἤσουν;
Ὁ δὲ Γέροντας, ἀφοῦ τὸν ἠνάγκασα, εἶπε «ὁ λογισμός μου ἦτο ὅπου ἡ ἁγία Μαρία ἡ Θεοτόκος ἔστεκε καὶ ἔκλαιε πλησίον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος· καὶ ἐγὼ ἤθελα πάντοτε ἔτσι νὰ κλαίω».
Ἰδιαιτέρως ὅμως ἀπόψε, κατὰ τὴν ἱερὰν ἀκολουθίαν τοῦ νυμφίου τῆς Μ. Πέμπτης, τὰ φρικτὰ πάθη τοῦ Σωτῆρος μας Χριστοῦ μαλακώνουν καὶ τὴν πιὸ σκληρὴ καρδιά, τὴν κατανύσσουν καὶ τὴν κάμνουν νὰ χύνη δάκρυα σωτήρια.
Ποῖα δὲ εἶναι τὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ μας;
Ὅπως μνημονεύει τὸ ὑπόμνημα τοῦ Τριωδίου «Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Παρασκευῇ τὰ ἅγια καὶ σωτήρια καὶ φρικτὰ πάθη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτελοῦμεν, τοὺς ἐμπτυσμούς, τὰ ραπίσματα, τὰ κολαφίσματα, τὰς ὕβρεις, τοὺς γέλωτας, τὴν πορφυρᾶ χλαῖναν, τὸν κάλαμον, τὸν σπόγγον, τὸ ὄξος, τοὺς ἥλους, τὴν λόγχην· καὶ πρὸ πάντων τὸν σταυρὸν καὶ τὸν θάνατον, ἃ διʼ ἡμᾶς ἑκὼν κατεδέξατο…»
Ὅλα αὐτά, τὰ ὁποῖα δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὰ περιγράψη, ὅπως πρέπει. Καὶ ὄχι μόνον ἀνθρωπίνη γλῶσσα, ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν ἀγγέλων. Ἂς ἐννοήσωμεν, ἀδελφοί, καὶ ἂς συλλογισθῶμεν αὐτὸ τὸ μέγα καὶ ἀνερμήνευτον μυστήριον. «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου» ψάλλει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἐκφραστικώτατα, «ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας. Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται, ὁ τῶν Ἀγγέλων βασιλεύς. Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο, ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ. Ἥλοις προσηλώθη, ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Λόγχῃ ἐκεντήθη, ὁ υἱὸς τῆς Παρθένου». Μεγάλα καὶ ὑπερφυσικὰ θεάματα! Εἶδε αὐτὰ ὁ ἥλιος καὶ ἔχασε τὰς ἀκτῖνας του. Εἶδε ἡ σελήνη καὶ ἐσκοτείνιασε. Ἤκουσε ἡ γῆ καὶ ἀπὸ τὸν φόβον της ἔτρε- με καὶ ἐκλονεῖ το·εἶδαν αἱ πέτραι καὶ ἐσχίζοντο· ὅλος ὁ κόσμος ἐταράχθη καὶ ὅλα τὰ δημιουργήματα συνεκλονίσθησαν διὰ τὰ πάθη τοῦ Δημιουργοῦ των.
Ἀλλὰ πῶς τὰ βλέπομεν ἡμεῖς, ἀδελφοί; Ἐὰν τὰ ἄψυχα στοιχεῖα καὶ ἀναίσθητα, σὰν νὰ ἦσαν ἔμψυχα καὶ ζωντανά, τὰ ἔχασαν καὶ ἄλλαξαν τὴν τάξιν των ἀπὸ τὸν φόβον Κυρίου καὶ ἀπὸ τὴν θεωρίαν τῶν βλεπομένων, ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι οἱ λογικοί, ποὺ ἐλάβομεν τόσας μεγάλας εὐεργεσίας ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ ποὺ διʼ ἡμᾶς ὁ Χριστὸς ἀπέθανε, νὰ μὴ κατανυχθοῦμε καὶ νὰ μὴ δακρύσωμεν κατʼ αὐτὰς τὰς ἁγίας ἡμέρας;
Καὶ δὲν κινδυνεύομεν νὰ γίνωμεν ἀπὸ τὰ ἄλογα ζῶα ἀλογώτεροι καὶ χειρότεροι, καὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς λίθους ἀνοητότεροι; Ὄχι ἀδελφοί μου. Ἂς μὴ μᾶς συμβῆ αὐτό. Ἀντιθέτως μάλιστα. Ἐμεῖς μετὰ φόβου καὶ τρόμου ἂς ἀνυμνήσωμεν καὶ ἂς δοξολογήσωμεν τὰ θεῖα παθήματα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἀλλοιούμενοι τὴν καλὴν ἀλλοίωσιν καὶ συσταυρούμενοι καὶ ἡμεῖς μετὰ τοῦ Κυρίου μας. Πῶς θὰ γίνη αὐτό;
Ὅταν ἀποφασίσωμεν ἀπὸ τώρα νὰ ἀσκήσωμεν τὴν ὑπακοὴν εἰς τὸ πανάγιον θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς τὸν πνευματικόν μας Πατέρα καὶ νὰ κόψωμεν τελείως τὰ ἰδικά μας θελήματα. Καὶ ἀκόμη, ὅταν ἀποφασίσωμεν νὰ νεκρώσωμεν τὰς σαρκικὰς ἡδονὰς καὶ ἁμαρτωλὰς ὀρέξεις. Διὰ τοῦτο ἂς ἀκούσωμεν πόσα εἶναι ἐκεῖνα ποὺ μᾶς ἀναγκάζουν καὶ μᾶς παρακινοῦν εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ.
Ποιὸς ἀπὸ ἡμᾶς διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ φίλου του κατεδέχθη νὰ φυλακισθῆ ἢ ἠθέλησε νὰ ἀποθάνῃ διὰ τὸν ἀγαπημένον του; Ἀλλʼ ὅμως ὁ Πανάγαθος Θεός μας ὄχι ἕνα ἢ δύο, ἀλλὰ πολλὰ καὶ ἀναρίθμητα παθήματα κατεδέχθη νὰ πάθη διʼ ἡμᾶς τοὺς κατακρίτους.
Διὰ τοῦτο καὶ ὁ μακάριος Ἀπόστολος Παῦλος, ἐνθυμούμενος αὐτὰ ἔλεγε: «πέπεισμαι ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωή οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαί οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ».
Διότι τόσην ἀγάπην ἔδειξεν εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός, «ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκε, διὰ νὰ μὴ χαθῆ κανείς, ποὺ πιστεύει εἰς αὐτόν, ἀλλὰ νὰ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον». (Ἰωάν. 3.16). Διὰ τοῦτο καὶ οἱ ἅγιοι ἐπιθυμοῦσαν νὰ δώσουν κάποιο ἀνταπόδωμα πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τὴν τόσην πολλὴν ἀγάπην, ποὺ ἔχει εἰς ἡμᾶς.
Καὶ ἐπειδὴ δὲν εἶχαν τί νὰ δώσουν, οἱ μὲν ἔδωσαν τὸ αἷμα των, ὅπως οἱ ἔνδοξοι Μάρτυρες, ἄλλοι δὲ ἐδαπάνησαν καὶ ἐξήραναν τὸ κορμί τους εἰς νηστείαν καὶ εἰς τοὺς λοιποὺς κόπους τῆς ἀσκήσεως, ὅπως οἱ Ὅσιοι καὶ Δίκαιοι.
Ἄλλοι δὲ ἔδωσαν τὴν περιουσίαν τους ἐλεημοσύνην, ψάλλοντες μετὰ τοῦ θείου Δαβὶδ «τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων, ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;». Αὐτὸν λοιπὸν τὸν ψαλμικὸν στίχον «τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;» ἂς λέγωμεν καὶ ἡμεῖς, ἀδελφοί, πάντοτε μὲ ἀχόρταστον ἀγάπην καὶ ἐπιθυμίαν τῆς ψυχῆς μας ὑπηρετοῦντες Αὐτόν, ὅσον μποροῦμεν καθημερινῶς.
Καὶ νὰ αὐξάνωμεν τὴν σπουδὴν καὶ τὴν προθυμίαν μας εἰς τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης καὶ σωτηρίας μας, διὰ νὰ γίνωμεν μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους κληρονόμοι τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκει ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Αρχιμ. Μάρκου Μανώλη
Ομιλία εις την Ι. Μ. Αγίου Παντελεήμονος Αττικής, Μεγάλη Παρασκευή 1978
Ορθόδοξος Τύπος 13-04-2012
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου