Το 2011 χαρακτηρίστηκε ως «έτος Παπαδιαμάντη», γιατί συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την κοίμηση του μεγάλου Σκιαθίτη συγγραφέα, η οποία συνέβη στις 2 Ιανουαρίου του 1911. Αυτό το γεγονός μάς οδήγησε (θέλοντας να αναφερθούμε σε εκτροπές από το πνεύμα του Τριωδίου) σε δυο παραγράφους του παπαδιαμαντικού κειμένου «Γλώσσα και κοινωνία», στο οποίο γράφονται πολλά επίκαιρα πράγματα. (Δημοσιεύτηκε το 1907).
Γράφει ο Παπαδιαμάντης: «Πριν ακόμη εισέλθωμεν εις την ουσίαν της παρούσης διατριβής, εισήλθομεν εις το Τριώδιον… Οποία, τω όντι, γόνιμος εποχή! Εφέτος, ως έμαθα, γίνεται απόπειρα προς επανίδρυσιν των αρχαίων Διονυσίων… Εύγε! Τουλάχιστον αυτό είναι Ελληνικόν, και δεν θα ξαναγίνη, ελπίζω, λόγος περί εισαγωγής της Μι-καρέ, των Παρισιανών παρ’ ημίν, όπως έγινε δις ήδη. Φαντασθήτε Μισοσαράκοστο με όργια, μεταμφιέσεις και την κραιπάλην!». Όπως μας ενημερώνει ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, που επιμελήθηκε την έκδοση των Απάντων του Παπαδιαμάντη, Μι-καρέ είναι η γαλλική Μεσοσαρακοστή, η οποία είναι για τους Γάλλους ημέρα διασκεδάσεως.
Προκειμένου, λοιπόν, οι Αθηναίοι να μην υστερήσουν από τους «Παρισιανούς», «δις ήδη», όταν γράφη το κείμενό του ο Παπαδιαμάντης, κατέλυσαν την νηστεία και το πνεύμα της Μ. Τεσσαρακοστής «με όργια, μεταμφιέσεις και κραιπάλην».
Ο Παπαδιαμάντης δεν προσυπογράφει την αντικατάσταση αυτής της εκτροπής με την «επανίδρυσιν των αρχαίων Διονυσίων». Μάλλον την ειρωνεύεται με εκείνη την θαυμαστική πρότασή του: «Οποία, τω όντι, γόνιμος εποχή!». Εποχή, δηλαδή, που γεννά τόσο περίεργες ιδέες.
Γνωρίζει, βέβαια, ο Παπαδιαμάντης ότι η εποχή του Τριωδίου είναι όντως γόνιμη, γι’ αυτό η ειρωνεία του εμπεριέχει πικρία. Είναι γόνιμη, όταν γεμίζη με νόημα από τις κατανυκτικές ακολουθίες της Εκκλησίας, από την διάθεση απαλλαγής του «κρυπτού ανθρώπου» από το «ειδεχθές προσωπείον των παθών» και από την άσκηση της νηστείας. Δηλαδή, με τρεις δραστηριότητες αντίρροπες των οργίων, των μεταμφιέσεων και της κραιπάλης.
Η τιμωρία της ελαφρότητος
«Το κοινόν» όμως «έχει ανάγκη θεαμάτων… Η νεολαία διψά ηδονάς». Θυμάται ο Παπαδιαμάντης ότι «περί τας αρχάς του Θέρους του έτους 1897, πριν υπογραφή ακόμη η ανακωχή, ή πριν συναφθή η συνθήκη ειρήνης, η νεολαία των Αθηνών ήτο πολύ δυστυχής. Επί δύο εβδομάδας είχον διακοπή τα θεάματα». Δηλαδή, η αίσθηση του εθνικού κινδύνου υποχωρούσε απέναντι στην στέρηση των θεαμάτων. Αυτό ο Παπαδιαμάντης το εξηγεί ως εξής: «Πολλάκις ήδη είχε παρατηρηθή ότι, εις εποχάς εμφυλίων ή εξωτερικών πολέμων, στάσεων, σπαραγμών, λοιμού, πυρός και μαχαίρας, η δίψα προς τας ηδονάς μεγάλως αυξάνει… Άνθρωποι και κοχλίαι, την ιδίαν συναίσθησιν ευθύνης φέρουσι διά τας πράξεις των».
Η τελευταία πρόταση ταιράζει πολύ ως σχολιασμός των σύγχρονων οργίων, μεταμφιέσεων και της κραιπάλης, που «άνθισαν» στον δημόσιο νεοελληνικό βίο και οδήγησαν τον λαό στην «νέα» σκυθρωπότητα.
«Επικαιροποιώντας» την συνέχεια του παπαδιαμαντικού κειμένου, επισημαίνουμε ότι, κάποιοι από τους πολιτικούς, θεωρούν ότι η σκυθρωπότητα του λαού είναι σοβαρότητα και εκείνο που προσπαθούν να του εμφυσήσουν, με τον πεπαλαιωμένο κομματικό τους λόγο, είναι «ελαφρότης και όχι φαιδρότης».
Δεν γνωρίζουν ότι «η σκυθρωπότης» επήλθε «ως οφειλομένη βαρεία τιμωρία» της ελαφρότητος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου