῏Ω Πόλη, Πόλη, κέντρο τῶν τεσσάρων σημείων τοῦ κόσμου!

 ῏Ω Πόλη, Πόλη, κεφαλὴ ὅλων τῶν πόλεων!

 ῏Ω Πόλη, Πόλη, κέντρο τῶν τεσσάρων σημείων τοῦ κόσμου! 

῏Ω Πόλη, Πόλη, καύχημα τῶν Χριστιανῶν καὶ ἀφανισμὸς τῶν βαρβάρων! 

῏Ω Πόλη, Πόλη, ἕνας δεύτερος παράδεισος φυτεμένος στὴν πλευρὰ τῆς Δύσης, καὶ ποὺ περιλαμβάνει μέσα του κάθε εἴδους φυτῶν φορτωμένων μὲ τοὺς καρποὺς τῆς πνευματικότητας! […] 

Ποῦ πῆγε ἡ ὀμορφιά σου, ὦ Παράδεισε; 

Ποῦ πῆγαν οἱ χάρες τοῦ πνεύματός σου, οἱ εὐεργετικὲς δυνάμεις ποὺ ἐμποτίζουν ψυχὴ καὶ σῶμα; 

῏Ω ναέ! ῏Ω ἐπίγειε παράδεισε! ῏Ω οὐράνιο θυσιαστήριο! 

῏Ω θεία καὶ ἱερὰ προσκυνήματα! ῏Ω κάλλος ἐκκλησιῶν! 

῏Ω βίβλοι καὶ Λόγοι τοῦ Θεοῦ! ῏Ω Νόμοι παλαιοὶ καὶ νέοι! 

῏Ω πλάκες γραμμένες ἀπὸ τὸ δάχτυλο τοῦ Θεοῦ! 

῏Ω Εὐαγγέλια ποὺ προφέρονται ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Θεοῦ! ῏Ω θεϊκὲς ὁμιλίες σαρκοφόρων ἀγγέλων! 

῏Ω διδασκαλίες πνευματοφόρων ἀνθρώπων! ῏Ω διαπαιδαγώγηση ἡμίθεων καὶ ἡρώων! ῏Ω πολιτεία! ῏Ω πολῖτες! ῏Ω στρατέ, ἄλλοτε πολυάριθμε καὶ τώρα ἀφανισμένε σὰν πλοῖο ποὺ βυθίζεται στὴν θάλασσα! […]

 Αὐτοὶ οἱ θρῆνοι καὶ οἱ ὀδυρμοὶ ποὺ ἐξέφρασε ὁ Ἱερεμίας κατὰ τὴν πτώση τῆς παλιᾶς Ἱερουσαλὴμ ἀποκαλύφθηκαν ξεκάθαρα, πιστεύω δὲ ὅτι ὑποδείχθηκαν στὸν προφήτη ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ γιὰ τὴν πτώση τῆς Νέας Ἱερουσαλὴμ […] 

Ἐπιπλέον, ποιά γλῶσσα μπορεῖ νὰ ἐκφράσει τὴν συμφορὰ ποὺ ἔπληξε τὴν Πόλη καὶ τὴν φοβερὴ αἰχμαλωσία καὶ τὴν πικρὴ μετανάστευση ποὺ ὑπέστη […] Φρῖξε, ἥλιε, κι ἐσὺ γῆ ἐπίσης, σήκωσε τὸν βαρὺ ἀναστεναγμὸ γιὰ τὴν ἀπόλυτη ἐγκατάλειψη ἀπὸ τὸν Θεό, τὸν Δίκαιο Κριτή, τῆς γενιᾶς μας ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν μας! Δὲν εἴμαστε ἄξιοι νὰ σηκώσουμε τὰ μάτια μας στὸν οὐρανό. Πρέπει πρῶτα νὰ προσκυνήσουμε καὶ νὰ ἀγγίξουμε τὰ πρόσωπά μας στὴν γῆ, καὶ μετὰ νὰ ἀναφωνήσουμε: «Εἶσαι δίκαιος, Κύριε, καὶ δίκαια εἶναι ἡ κρίση Σου»».

(Μιχαήλ Δοῦκας, Βυζαντινοτουρκικὴ ῾Ιστορία 41.1-19)

Ἀπόδοση: Βασίλειος Τσακλίδης

Περιλαμβάνεται στὸ ἄρθρο τοῦ ἰδίου, ὑπὸ τὸν τίτλο «Ἡ Ἅλωση τῆς Ρωμανίας ἀπὸ τὶς πηγές», περιοδικὸ «Τὸ Ἔνζυμο», τεῦχος ΙΕ, καλοκαίρι 2022, σ. 102-123.