Ἐπένδυση καὶ κέρδος

1. Πλῆθος χαρισμάτων

Τὴν παραβολὴ τῶν ταλάντων ἀκούσαμε στὸ σημερινὸ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα: Ἕνας ἄνθρωπος πρὶν φύγει γιὰ μακρινὸ ταξίδι, παρέδωσε στοὺς δούλους του τὰ ὑπάρχοντά του· σὲ ἄλ­λον ἔδωσε πέντε τάλαντα, σὲ ἄλλον δύο, σὲ ἄλλον ἕνα.

Ὁ ἄνθρωπος τῆς παραβολῆς συμβολίζει τὸν Θεό. Τὸ τάλαντο ἦταν ἕνα σημαντικὸ ποσὸ χρυσοῦ στὴν ἀρχαιότητα. Συμβολίζει «πᾶσαν Θεοῦ δωρεάν», γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος1. Ὁ Θεὸς δηλαδὴ προικίζει τὸν κάθε ἄνθρωπο μὲ διάφορα χαρίσματα, τὰ ὁποῖα ἂν καλλιεργήσει κατὰ τὸ θεῖο θέλημα, θὰ ἀξιωθεῖ τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Ὅλοι λοιπὸν ἔχουμε χαρίσματα, καὶ μάλιστα ἀρκετά – ἀκόμη καὶ τὸ ἕνα τάλαντο ἦταν σημαντικὸ κεφάλαιο.

Ὑπάρχουν διάφορα χαρίσματα: μελω­δικῆς φωνῆς, ζωγραφικῆς, διανοητικῆς ἀντιλήψεως, εὐχέρειας λόγου, χάρισμα ἔμφυτης εὐγένειας, παρηγορίας τῶν θλιβομένων… Πλῆθος τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους. «Οὐδεὶς γάρ ἐστιν ἀμέτοχος τῆς τοῦ Θεοῦ χρηστότητος», γράφει ὁ Ἅγιος. Κανεὶς δὲν εἶναι ἀμέτοχος τῆς εὐεργετικότητος τοῦ Θεοῦ.

2. Ἄνιση διανομὴ γεμάτη ἀγάπη

Ὁ κύριος τῆς παραβολῆς, ὅπως εἴδαμε, δὲν μοίρασε σὲ ὅλους τὸ ἴδιο χρηματικὸ ποσό, ἀλλὰ «ἑκάστῳ κατὰ τὴν ἰδίαν δύναμιν», στὸν καθένα κατὰ τὴ δύναμή του. Δηλαδὴ ὁ Θεὸς δὲν δίνει σὲ ὅλους τὰ ἴδια χαρίσματα οὔτε στὸν ἴδιο βαθμό, ἀλλὰ στὸν καθένα κατὰ τὶς ἀντοχές του, κατὰ τὴ δυνατότητά του νὰ τὰ αὐξήσει· διότι ἡ διανομὴ τῶν ταλάντων γίνεται μὲ αὐτὴ τὴν προοπτική: νὰ τὰ διαχειρισθεῖ ὁ καθένας ἔτσι ὥστε νὰ σωθεῖ.

Συνεπῶς δὲν ἐπιτρέπεται νὰ λυπούμαστε ποὺ δὲν ἔχουμε αὐτὸ ἢ ἐκεῖνο τὸ χάρισμα, ἢ νὰ ζηλεύουμε ἄλλους γιὰ τὰ ἐξαιρετικὰ χαρίσματά τους. Ὅ,τι ἔχουμε, μᾶς τό ᾿δωσε ὁ Θεὸς μὲ τέλεια ἀγάπη καὶ σοφία. Εἶναι αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ μποροῦμε νὰ σηκώσουμε χωρὶς νὰ ζημιωθοῦμε, αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ μποροῦμε νὰ καλλιεργοῦμε γιὰ νὰ σωθοῦμε. Ὁ Θεὸς δὲν κάνει λάθη. Ἄλλωστε σὲ ὅποιον ἔχει δώσει πολλά, ἀπὸ αὐτὸν θὰ ζητήσει καὶ πολλά.

Λοιπόν, ἀντὶ νὰ κάνουμε συγκρίσεις, ἂς καλλιεργοῦμε μὲ χαρὰ τὸ τάλαν­τό μας, ὅποιο κι ἂν εἶναι. Διότι, ὅπως ἔχει γραφεῖ, «τὰ δάση θὰ ἦταν βουβά, ἂν κελαηδοῦσαν μόνο τὰ πιὸ καλλίφωνα πουλιά».

3. Ἡ ἀνταπόδοση

Ὁ κύριος τῆς παραβολῆς ἐπήνεσε τοὺς δύο ἐργατικοὺς δούλους μὲ τὰ ἴδια ἀκριβῶς λόγια: «Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου». Πολὺ καλά, δοῦλε καλὲ καὶ πιστέ! Σὲ λίγα ἤσουν ἀξιόπιστος δια­χειριστής· θὰ σοῦ δώσω πολλὰ ἀγαθά. Μπὲς μέσα γιὰ νὰ ἀπολαύσεις τὴν ἴδια χαρὰ μὲ τὸν κύριό σου.

Γιατί ὁ ἴδιος ἔπαινος; «Διότι καὶ ἴση ἡ σπουδή»· διότι ἔδειξαν καὶ τὸν ἴδιο ζῆλο. Καὶ οἱ δύο διπλασίασαν αὐτὸ ποὺ τοὺς εἶχε δοθεῖ, μᾶς ἐξηγεῖ ὁ ἑρμηνευτὴς τῶν Γραφῶν Εὐθύμιος Ζιγαβηνός2.

Ἐπιπλέον, ἡ ἀμοιβὴ ποὺ δίνει ὁ Θεός, εἶναι πολὺ μεγάλη: «ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω». Πόσο γενναιόδωρος εἶναι ὁ Κύριός μας!

4. Ἡ τιμωρία τῆς ἀκαρπίας

Ἀντίθετα μὲ τοὺς δύο παραπάνω δούλους ὁ τρίτος, ποὺ εἶχε πάρει τὸ ἕνα τάλαντο, ἔδειξε ραθυμία. Πῆγε καὶ τὸ ἔθαψε. Ὅταν ἦλθε ἡ ὥρα νὰ δώσει λόγο γιὰ τὴ διαχείρισή του, μίλησε μὲ μεγάλη αὐθάδεια γιὰ νὰ δικαιολογηθεῖ γιὰ τὴ ραθυμία του. Ἐπέστρεψε μάλιστα τὸ ἕνα τάλαντο ἀκέραιο, πιστεύοντας ὅτι ἦταν ἀπαλλαγμένος εὐθυνῶν. Ὁ κύριός του ὅμως τὸν ἤλεγξε καὶ διέταξε αὐστηρότατη τιμωρία, ἡ ὁποία συμβολίζει τὴν αἰώνια κόλαση.

Ἀπὸ τὸ πάθημα τοῦ δούλου αὐτοῦ κα­ταλαβαίνουμε πόσο φοβερὸ ­πράγμα εἶναι ὄχι τὸ νὰ καταχρασθοῦμε ἕνα χάρισμα, ἀλλὰ ἁπλῶς νὰ μὴν τὸ ἀξιοποιήσουμε. Ἂς μὴν ἐπαναπαυόμαστε ὅτι ἔχουμε βέβαιη τὴ σωτηρία, ἐπειδὴ τυχὸν κάποιοι δὲν ἔχουμε διαπράξει μεγάλες ἁμαρτίες· ὀφείλουμε νὰ χρησιμοποιοῦμε τὰ χαρίσματά μας γιὰ τὴν ὠφέλεια τοῦ πλησίον καὶ πρὸς δόξαν Θεοῦ.

5. Οἱ τραπεζίτες

Ἀξιοπρόσεκτο εἶναι καὶ τὸ ἑξῆς: Ὁ κύριος ἀπάντησε στὸν ὀκνηρὸ δοῦλο ὅτι ἔπρεπε νὰ καταθέσει στοὺς τραπεζίτες τὸ τάλαντο ποὺ τοῦ εἶχε δώσει, καὶ θὰ ἐρχόταν ἐκεῖνος νὰ πάρει τὸ δικό του μαζὶ μὲ τὸν τόκο.

Ποιοὶ εἶναι οἱ τραπεζίτες; Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς ἐξηγοῦν: Ἂν δὲν μποροῦμε νὰ πολλαπλασιάσουμε τὸ τάλαντό μας, μποροῦμε ὅμως νὰ διδάσκουμε ὅσους ἔχουν αὐτὴ τὴ δυνατότητα – αὐτοὶ εἶναι οἱ τραπεζίτες. Νὰ ποῦμε τὸν καλὸ λόγο, νὰ συμβουλεύσουμε ὅσους ἔχουν καλὴ διάθεση, ἀλλὰ δὲν γνωρίζουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, γράφει ὁ χρυσολόγος Πατήρ3. Καὶ ὁ ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος: Δίνω συμβουλὴ σ᾿ αὐτὸν ποὺ θέλει νὰ σωθεῖ, ὄχι γιὰ νὰ μιμηθεῖ ἐμένα τὸν ἁμαρτωλό, ἀλλὰ γιὰ νὰ δεχθεῖ ὡς φρόνιμος τὰ λόγια μου καὶ νὰ ὠφεληθεῖ4.

Ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ νὰ ἐργασθοῦμε. Ἡ ἀπερίγραπτη φιλανθρωπία Του ἔχει ὁρίσει πολὺ εὐνοϊκοὺς ὅρους πνευματικῆς κερδοφορίας. Εἶναι δυνατὸν νὰ περιφρονήσουμε τὴν ἀγάπη Του;