«Ἐγώ εἰμι ὁ ὤν» (Ἔξ. 3,14)

 Ἡ Ἁγία Γραφή, ἀγαπητοί ἀδελφοί, μᾶς ἀποκαλύπτει, ὅτι ὁ Θεός δέν εἶναι μιά ἀπρόσωπη δύναμη ἤ δημιουργική ἀρχή, ἀλλά μία προσωπική ὕπαρξη. Πολύ διαφωτιστική εἶναι αὐτή ἡ φράση τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στή μετάφραση τῶν Ο΄(ἑβδομήκοντα) πού βάζει στό στόμα τοῦ Θεοῦ «Ἐγώ εἰμι ὁ ὤν». Ἡ ἀνεπανάληπτη σέ βάθος αὐτή φράση φανερώνει, ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἡ ζωή, τό εἶναι, αὐτός πού κατ’ἐξοχήν ὑπάρχει. Ἐξ ἴσου χαρακτηριστική εἶναι ἡ φράση τῆς Καινῆς Διαθήκης «ὁ Θεός ἀγάπη ἐστιν»(Α΄Ἰωάν. δ΄,8), πού ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ Θεός δέν εἶναι μιά μακαρία ὕπαρξη κλεισμένη στόν ἑαυτό της, ἀλλά κινεῖται ἀπό ἀγάπη, δημιουργεῖ τόν κόσμο καί δέν σταματᾶ νά ἐνδιαφέρεται γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου.

Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα τιμᾶ τήν μνήμη τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ἀγωνιστῆ καί προμάχου τῆς Ὀρθοδοξίας, μοναχοῦ, πού ἐντρύφησε στά νάματα τῆς Ἁγιορείτικης ἀσκητικῆς καί μυστικῆς πολιτείας. Ἡ πνευματική προσφορά του εἶναι τόσο πολυσχιδής καί ἀκτινοβόλος, ὥστε ἀναμετριέται μέ τούς μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Διδάσκει αὐτός ὁ Ἅγιος Πατέρας τοῦ 14ου αἰῶνα ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δυνατόν νά λάβει γνώση Θεοῦ. Ποτέ ὅμως, δέν μπορεῖ νά γνωρίσει τήν οὐσία, τό εἶναι τοῦ Θεοῦ, τό ὁποῖο παραμένει ἀμέθεκτο καί ἀπροσπέλαστο στή γνωστική ἱκανότητα τοῦ ἀνθρώπου. Γνωρίζει μόνο τίς ἐνέργειές Του, τήν ἀποκάλυψη πού κάνει ὁ ἴδιος τοῦ Ἑαυτοῦ Του, μέ κεντρικό γεγονός τήν ἐνανθρώπιση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός δέν εἶναι ὁ ἄγνωστος, ἀλλά αὐτοκαλύπτεται στήν ἀνθρωπότητα στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ πνευματική βιοτή τοῦ χριστιανοῦ πού ζεῖ τίς χριστιανικές ἀρετές, τόν καθιστᾶ μέτοχο τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος, σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀποκτᾶ ἐμπειρία τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ ἀνάλογη μέ ἐκείνη πού εἶχαν οἱ μαθητές τοῦ Κυρίου στή Μεταμόρφωση. Σέ αὐτή τή πνευματική πανδαισία, πού δέν εἶναι παρά πραγματοποίηση τῆς ὁμοίωσης μέ τόν Θεό, δηλαδή τῆς θέωσης, συμμετέχει ὄχι μόνο τό πνεῦμα, ἀλλά καί τό σῶμα, πού γίνεται καί αὐτό φωτεινό καί ἀρχίζει ὁλόκληρος ὁ ἄνθρωπος νά ἀποκτᾶ γεύση «τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Τρανή ἀπόδειξη τά χαριτόβρυτα λείψανα τῶν Ἁγίων πού εὐωδιάζουν καί ὁρισμένα ἀπό αὐτά παραμένουν ἄφθαρτα. Οἱ Ἅγιοι, ὅταν προσεύχονται, βλέπουν μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς καί μέ τά σωματικά μάτια τό θεῖο φῶς. Αὐτό εἶναι τό ἄκτιστο φῶς. Αὐτό τό φῶς εἰσέρχεται στόν ἄνθρωπο ὡς φῶς, ἐνέργεια, δύναμη, ὡς χάρις, ὡς ἔλεος. Αὐτό εἶναι ἡ σωτηρία, αὐτό εἶναι ὁ ἁγιασμός, αὐτό ἡ θέωση.

Στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή τέσσερις ἄνθρωποι φέρνουν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου ἕναν παράλυτο νέο. Ὁ Θεάνθρωπος βλέποντας τήν πίστη τους ἀναφωνεῖ! «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου». Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς προσαρμόζει αὐτό τό γεγονός στή θεραπεία τῆς παράλυτης ψυχῆς καί διατυπώνει: Καθένας πού πρόσκειται στίς ἠδονές τῆς ἁμαρτίας εἶναι παράλυτος στήν ψυχή, κείμενος ἐπάνω στό κρεβάτι τῆς ἠδυπάθειας καί τῆς σαρκικῆς ἀνέσεως. Ἡ ψυχή χρειάζεται νά ἐπιστρέψει στό Χριστό γιά νά θεραπευθεῖ. Τήν βοηθοῦν τέσσερις παράγοντες, δηλαδή, ἡ «οἰκεία κατάγνωσις» (αὐτομεμψία), ἡ «ἐξαγόρευση τῶν ἁμαρτημά- των» (ἐξομολόγηση), ἡ «ὑπόσχεσις ἀποχῆς τῶν κακῶν» (ὑπόσχεση γιά διόρθωση) καί ἡ «δέησις πρός τόν Θεόν» (προσευχή). Ἀμέσως τότε ὁ παράλυτος νοῦς ἀκούει τήν γλυκύτατη λέξη «τέκνον» καί λαμβάνει τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἔτσι, ὁ ἄνθρωπος ἀνασταίνεται καί ζεῖ τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Καί συμπληρώνει ὁ Ἅγιος: Χρειάζεται, ἐν τούτοις, ὁ καθένας πού στέκεται παράλυτος στό κρεβάτι τῆς ἁμαρτίας νά ζητήσει βοήθεια, ἀπό τίς τέσσερις δυνάμεις τῆς ἀληθοῦς ὀρθοδόξου πίστεως, ὥστε νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τίς κακίες τῶν ψυχοφθόρων παθῶν. Αὐτές κατά τήν Παλαιά Διαθήκη εἶναι ἡ φρόνησις, ἡ σωφροσύνη, ἡ ἀνδρεία καί ἡ δικαιοσύνη, πού συνιστοῦν σύμφωνα μέ τόν σοφό Σολομῶντα ὅ,τι πολυτιμότερο, ἁγιότερο καί εὐγενέστερο μπορεῖ νά ἀποκτήσει ὁ ἄνθρωπος στήν παροῦσα ζωή. Αὐτές οἱ Ἅγιες δυνάμεις καί ἀρετές εἶναι πολυτιμότερες χρυσίου ἤ ἀργυρίου, διότι καθιστοῦν τόν κατέχονται πιστόν ἀμέριμνον, σοφόν καί συνετόν, προσθέτοντας ὑγείαν ψυχῆς καί σώματος καί μακροχρονία (Σοφ. Σολ. 3,13).

Χριστιανοί μου,

ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή εἶναι καιρός πνευματικῆς καί ἠθικῆς μας ἀνακαίνισης. Γι’αὐτό ἡ Ἐκκλησία μας ὅρισε νά τιμᾶται ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέ τά ὑψοποιῆ καί θεοφόρα διδάγματά του. Γι’αὐτό οἱ Ἱεροί Πατέρες ὥρισαν νά διαβάζεται σήμερα τό Εὐαγγέλιο τῆς θεραπείας τοῦ παραλυτικοῦ καί νά ἀκούγονται ἀπό τό Δεσποτικό Στόμα τά λόγια πού βεβαιώνουν γιά τή συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ἀρρώστου. Καμμιά χαρά δέν θά αἰσθανθοῦμε ἑορτάζοντας τό Πάσχα, ἄν δέν φθάσουμε στή μεγάλη ἑορτή πνευματικά ἀνακαινισμένοι. Καί καμμιά πνευματική ἀνακαίνιση δέν θά κατορθώσουμε, ἄν δέν ἐξομολογηθοῦμε στόν πνευματικό ἱερέα μέ συντριβή καί μετάνοια τίς ἁμαρτίες μας.

Ἀδελφοί μου,

τέσσερις ἄνθρωποι σήκωσαν ἕναν ἄρρωστο καί πῆγαν καί οἱ πέντε ἐκεῖ πού δίδασκε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ὁ καθένας ἀπό μᾶς, σηκώνοντας τίς ἁμαρτίες τῶν πέντε αἰσθήσεών του καί τίς ἄλλες, τίς «κατά νοῦν καί διάνοιαν», ἄς πάει στόν ἐξομολόγο ἱερέα. Ἄς πεῖ ὅ,τι τόν βαραίνει μέσα του καί ἄς γονατίσει κάτω ἀπό τό ἱερό ἐπιτραχήλι, γιά νά ἀκούσει καί νά νιώσει ζωντανά μέσα του τά γεμᾶτα δύναμη καί παρηγοριά καί πατρική στοργή λόγια τοῦ Κυρίου μας̇ «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου». Ἀμήν!