(Καταβασία Χριστουγέννων, ὠδὴ α’)
Πρωτοπρ. Ἀθανασίου Μηνᾶ
Τὸ παράπονο τοῦ Χριστοῦ μας, ὅπως κατεγράφη στὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιον: «Ἄραγε, ὅταν θὰ ἔλθω, θὰ εὕρω τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς;[1]«, πραγματώνεται στὶς ἡμέρες μας.
Μὲ πόνο, ἁγιορείτης γέροντας, πρὶν λίγες ἑβδομάδες τόνισε μὲ νόημα τὰ ἑξῆς:
«Σήμερα, οὔτε τὰ αὐτονόητα δὲν κηρύττουν καὶ δὲν ὁμολογοῦν, αὐτοὶ ποὺ εἶναι ἐντεταλμένοι ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ὀφείλουν νὰ τὸ κάνουν. Σίγησαν οἱ πολλοὶ καὶ συμβιβάσθηκαν. Ἀλλά, δόξα σοι ὁ Θεός, ποὺ στὶς ἔσχατες ἡμέρες μας, ἀναδεικνύει κάποιους ὁ Θεός, οἱ ὁποῖοι, εὑρισκόμενοι στὴν πρώτη γραμμὴ τοῦ πυρός, ὁμολογοῦν τὰ αὐτονόητα πάσῃ θυσίᾳ.
Ὡς καλοὶ ἀθλητὲς τοῦ Χριστοῦ, ἐφαρμόζουν πρῶτα οἱ ἴδιοι καὶ μετὰ διδάσκουν καὶ τούς ἄλλους τρεῖς βασικὲς ἐντολές Του:
1) «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν…»(Ματθ.κη’,19-20),
2)»ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας κατακριθήσεται.»(Μάρκ., ιστ’,16), καὶ
3) «…ἐὰν μὴ τίς γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.» (Ἰωάν.γ’, 5). »
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι εἶναι οἱ πρῶτοι ποὺ κατενόησαν σὲ ὅλο τὸ βάθος καὶ τὸ πλάτος τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Ἰησοῦ. Στὴ συνέχεια ἀγωνίσθηκαν καὶ θυσιάστηκαν εἰς τέλος, δίνοντας τὸ παράδειγμα πρὸς μίμησιν γιὰ ὅλους, ἀλλὰ ἰδιαιτέρως γιὰ τοὺς Ἱερεῖς τοῦ Ὑψίστου.Ἄς δοῦμε προσεκτικότερα τὴν ἀπολογία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἐνώπιον τοῦ βασιλέως Ἀγρίππα:
«…Ἐγὼ δὲ εἶπον. Ποιὸς εἶσαι, Κύριε; Καὶ ἐκεῖνος εἶπεν. Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ἰησοῦς, τὸν ὁποῖον ἐσὺ διώκεις. Ἀλλὰ σήκω καὶ στάσου ἐπὶ τοὺς πόδας σου, ἐπειδὴ διὰ τοῦτο ἐφάνην εἰς σέ, διὰ νὰ σὲ καταστήσω ὑπηρέτην καὶ μάρτυρα καὶ ὅσων εἶδες καὶ περὶ ὅσων θέλω φανερώση εἰς σέ, ἐκλέγων σὲ ἐκ τοῦ λαοῦ καὶ τῶν ἐθνῶν, εἰς τὰ ὁποῖα τώρα σὲ ἀποστέλλω διὰ νὰ ἀνοίξῃς τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν, ὥστε νὰ ἐπιστρέψωσιν ἀπὸ τοῦ σκότους εἰς τὸ φῶς καὶ ἀπὸ τῆς ἐξουσίας τοῦ Σατανᾶ πρὸς τὸν Θεόν, διὰ νὰ λάβωσιν ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ κληρονομίαν μεταξὺ τῶν ἡγιασμένων διὰ τῆς εἰς ἐμὲ πίστεως. Ὅθεν, βασιλεῦ Ἀγρίππα δὲν ἔγινα ἀπειθὴς εἰς τὴν
Οὐράνιον ὀπτασίαν, ἀλλ᾿ ἐκήρυττον πρῶτον εἰς τοὺς ἐν Δαμασκῷ καὶ Ἱεροσολύμοις καὶ εἰς πᾶσαν τὴν γῆν τῆς Ἰουδαίας, καὶ ἔπειτα εἰς τὰ ἔθνη, νὰ μετανοῶσι καὶ νὰ ἐπιστρεφῶσιν εἰς τὸν Θεόν, πράττοντες ἔργα ἄξια τῆς μετανοίας».(Πράξ., κστ’,15-20).
Ἂς δοῦμε ἐπιπλέον τί λέει ὁ Πρωτοκορυφαῖος Ἀπόστολος Πέτρος στὴν Καθολικὴ Β΄Ἐπιστολή: «Διὸ οὐκ ἀμελήσω ἀεὶ ὑμᾶς ὑπομιμνήσκειν περὶ τούτων, καίπερ εἰδὸτας καὶ ἐστηριγμένους ἐν τῇ παρούσῃ ἀληθείᾳ. δίκαιον δὲ ἡγοῦμαι, ἐφ᾿ ὅσον εἰμὶ ἐν τούτῳ τῷ σκηνώματι, διεγείρειν ὑμᾶς ἐν ὑπομνήσει…» (Β’Πέτρου, α’, 12-13).
Ἐδῶ διακρίνουμε τὴν ἀγωνία, τὸν πόθο, τὴ λαχτάρα καὶ τὴν ἀνάγκη, ποὺ ἔκλειναν στὶς καρδιὲς τους οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, γιὰ τὸν εὐαγγελισμὸ τῶν ἀνθρώπων καὶ αὐτὸ τὸ ἔπρατταν σὲ δύσκολες συνθῆκες, μὲ συνεχῆ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους. “…ἕνεκά Σου θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡμέραν, ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς” (Ρωμ.η’, 36).
Ἀλήθεια, ὕστερα ἀπ’ αὐτὰ ποὺ ἔκαναν ὅλοι οἱ ἅγιοι, ποῦ βρισκόμαστε ἐμεῖς; Πόσοι θὰ βρεθοῦμε ἀναπολόγητοι κατὰ τὴν ὥρα καὶ ἡμέρα τῆς Κρίσεως, ποὺ ὄντως θὰ γίνει μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Μεσσίου Χριστοῦ; Τότε τὸ αἷμα τῶν ψυχῶν τῶν ἀπωλεσθέντων ἀνθρώπων θὰ ζητήσει τὸ λόγο ἀπὸ τὰ χέρια ἐκείνων ποὺ συμβιβάσθηκαν καὶ δὲν ὁμολόγησαν ἐνώπιον ἡγεμόνων, βασιλέων καὶ ἀνθρώπων τὸν Χριστόν, ὡς Μοναδικὸν Σωτήρα καὶ Λυτρωτὴ καὶ τὴν Ἁγία Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν Του, ὡς τὴν μοναδικὴ κιβωτὸ τῆς σωτηρίας.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι Ἄκτιστος καὶ Αἰώνιος, ἔχει δὲ κεφαλὴν τὸν Μεσσίαν Ἰησοῦν, τὸν Θεάνθρωπον, καὶ μέλη της ὅλους τοὺς ἀπ’ αἰῶνος Ἁγίους, ποὺ ὁ Τριαδικὸς Θεὸς τοὺς γνωρίζει ἀϊδίως μὲ τὰ ὀνόματά τους καὶ ὄχι μὲ ἀριθμούς. Εἶναι, λοιπόν, μεγάλη ἡ βλασφημία ὅταν δεχόμεθα καὶ διαδίδουμε συγκριτιστικὲς σκέψεις, συγκρίνοντας τὴ μοναδικὴ Οὐράνια Θρησκεία τῆς Θείας Ἀποκαλύψεως, τὴν Ὀρθοδοξία, μὲ ὅλα τὰ ἀνθρώπινα κατασκευάσματα, εἴτε αὐτὰ εἶναι θρησκεῖες, ἀκόμη καὶ μονοθεϊστικές, ὡς διατείνονται κάποιοι κατὰ κόρον, εἴτε αἱρέσεις.
Δὲν ἀλλάζει ἁπλὰ τὸ ὄνομα τοῦ ἑνὸς μοναδικοῦ Θεοῦ. Πρόκειται γιὰ ἑτέρους θεούς, ὅταν ἀναφερόμαστε σὲ θεοὺς ἄλλων θρησκειῶν. Πρόκειται, γιὰ νὰ μιλᾶμε ξεκάθαρα, γιὰ δαίμονες ποὺ ὑποδύονται τὸν ρόλο τοῦ Θεοῦ καὶ διδάσκουν ξένες διδασκαλίες καὶ φιλοσοφίες, ἄσχετες μὲ αὐτὲς τοῦ Εὐαγγελίου. «Πάντες οἱ Θεοὶ τῶν Ἐθνῶν δαιμόνια.» (Ψαλμ.95, στίχος 5)
Ἀλήθεια, γνωρίζουμε πόσοι Ἅγιοι Πατέρες μας προσπάθησαν κατὰ καιροὺς νὰ ἐπαναφέρουν ἀλλόθρησκους ἢ αἱρετικοὺς στὸν εὐθὺ δρόμο τοῦ Θεοῦ καὶ ἔκλαψαν μπροστὰ στὸ πεῖσμα καὶ στὴν πλάνη τους περνώντας πολλὲς φορὲς καὶ ἀπὸ βασανιστήρια; Ἰδοὺ ὀλίγοι ἀπὸ αὐτούς: ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ Μέγας Φώτιος, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ Ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός, ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὁ Παπουλάκος, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος. Ἀλλὰ καὶ οἱ σύγχρονοι Ἅγιοί μας καὶ Πατέρες μας, Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης, μὲ πόνο καὶ ἀγάπη, μίλησαν, ἔγραψαν καὶ κήρυξαν πανταχοῦ, ὅτι ἔξω ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία ὑπάρχει μόνον σκοτάδι, μπέρδεμα καὶ πλάνη. Καὶ εἶπαν εὐθαρσῶς ὅτι τὸ Ὀρθόδοξον Πνεῦμα εἶναι τὸ μόνον Ἀληθές, Δημιουργικόν, Συνεκτικὸν καὶ Σωστικόν, Αὐτὸ ποὺ χαρίζει τὴν Ἄκτιστον Τριαδικὴν Χάριν καὶ μεταπλάθει τοὺς πιστούς, καθιστώντας τους Ἁγίους καὶ μέλη τίμια τοῦ Σώματος τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ.
Ἂν μὲ ταπείνωση ἄνοιγαν τὰ μάτια τῆς ψυχῆς τους ὅλοι οἱ ἐκτὸς Ὀρθοδοξίας, εἴτε ἀλλόθρησκοι εἴτε αἱρετικοί, θὰ διέκριναν τὴν Ἀλήθεια, τοῦ λόγου τὸ ἀληθές. Διότι ὁ Θεὸς ποὺ ἀγαπάει ὅλους καὶ θέλει πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν, εὐεργετεῖ καθημερινὰ καὶ ἀλλόθρησκους καὶ πλανεμένους, δίδοντας εὐκαιρίες μετανοίας σὲ ὅλους. Ἀλλὰ καὶ ὅτι κατὰ τὴν ὥρα τῆς Κρίσεως νὰ ὑπάρχει ἀπόλυτη δικαιοσύνη, δηλαδὴ ὅτι ἄκουσαν τὸν λόγον καὶ πῆραν θέση εἴτε ὑπὲρ εἴτε ἐναντίον.
Εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστόν: ὁ Ἅγιος Γεώργιος στὴ Λύδδα, ἐπιτελεῖ θαύματα σὲ ἀλλόθρησκους μὲ ἀποτέλεσμα, μετὰ ἀπὸ τὰ θαυμαστὰ σημεῖα καὶ τὴν εὐεργεσία, πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς πίστεψαν, ἐβαπτίσθησαν καὶ κάποιοι ἔφθασαν ἀκόμη καὶ στὸ μαρτύριο. Ἀλλὰ καὶ πολλοὶ αἱρετικοί, παπικοὶ καὶ προτεστάντες, δέχθηκαν εὐεργεσίες, μετενόησαν καὶ ἀφοῦ πρῶτα ἀρνήθηκαν τὴν πλάνη τους, στὴ συνέχεια ἐβαπτίσθησαν Ὀρθόδοξοι.Εἶναι ἀξιοσημείωτο τὸ γεγονὸς τῆς σωτηρίας τῆς πόλεως τοῦ Ὀρχομενοῦ ἀπὸ τὴν Παναγία μας, θαῦμα ποὺ ὁμολόγησε ὁ ἴδιος ὁ ἀρχηγὸς τῆς γερμανικῆς φάλαγγας Χόφμαν, ὅταν εἶδε τὴν σώτειρα τοῦ ἔθνους μας Ἀειπάρθενον Θεοτόκον Μαρία νὰ στέκεται μπροστὰ στὰ γερμανικὰ τάνκς ἐμποδίζοντας τὴν προέλασή τους πρὸς τὴν πόλη.(10 Σεπτεμβρίου 1943), ὅπως ἐπίσης καὶ ἡ διάσωση τῶν Φιλιατρῶν ἀπὸ τὸν Ἅγιο Χαράλαμπο (19 Ἰουλίου 1944).
Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἐκείνους ποὺ βεβήλωσαν τὴν Διαθήκη τοῦ Μεσσίου Ἰησοῦ καὶ ἀρνήθηκαν τὸν Ἀληθινὸν Πατέρα τοῦ Ἀβραὰμ καὶ δέχθηκαν ἕτερο «πατέρα» τὸν σατανά[2], πολλοί, βλέποντες διαχρονικὰ τὰ θαυμαστὰ ποὺ συμβαίνουν στὸν Πανάγιο Τάφο, ὁμολόγησαν τὴν Ὀρθοδοξία καὶ πίστεψαν ἱκανοὶ τὸν ἀριθμό. Ὄντως, μεγάλη ἡ εὐλογία!!!
Σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ στοὺς παπικοὺς καὶ στοὺς προτεστάντες, ποὺ ἀκόμη καὶ σήμερα προπαγανδίζουν τὸ πρωτεῖο ἐξουσίας καὶ τὸ ἀλάθητο καὶ ὅτι εἶναι δῆθεν ἐκκλησία, ἂς ἐρμηνεύσουν μὲ πνεῦμα ταπεινώσεως, τὴν στάση καὶ τὸ ἤθος τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, ὅταν ἐβάπτισε τὸν Κορνήλιο, πῶς ἀπολογήθηκε μὲ πνεῦμα μαθητείας καὶ ἰσότητος πρὸς τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων, ὅταν τοῦ ζητήθηκαν ἐξηγήσεις: « ἀρξάμενος δὲ ὁ Πέτρος ἐξετίθετο αὐτοῖς καθεξῆς λέγων·… ἐμνήσθην δὲ τοῦ ῥήματος Κυρίου ὡς ἔλεγεν· Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν ὕδατι, ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.εἰ οὖν τὴν ἴσην δωρεὰν ἔδωκεν αὐτοῖς ὁ Θεὸς ὡς καὶ ἡμῖν, πιστεύσασιν ἐπὶ τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ἐγὼ δὲ τίς ἤμην δυνατὸς κωλῦσαι τὸν Θεόν; ἀκούσαντες δὲ ταῦτα ἡσύχασαν καὶ ἐδόξαζον τὸν Θεὸν…» (Πράξ. ια’, 1-18). Ὅντως τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶναι θαυμαστὸν, γιατὶ ἐκεῖ διακρίνουμε καθαρὰ τὸ μεγαλεῖο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.
Ὅπως, ἐπίσης, καὶ τίνι τρόπῳ δέχθηκε τὴν ἐπίπληξη τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὅταν ὁ τελευταῖος διέγνωσε ἴχνη ὑποκρισίας στὴ στάση τοῦ Πρωτοκορυφαίου: « Ὅτε δὲ ἦλθε Πέτρος εἰς Ἀντιόχειαν, κατὰ πρόσωπον αὐτῷ ἀντέστην, ὅτι κατεγνωσμένος ἦν. πρὸ τοῦ γὰρ ἐλθεῖν τινας ἀπὸ Ἰακώβου μετὰ τῶν ἐθνῶν συνήσθιεν· ὅτε δὲ ἦλθον, ὑπέστελλε καὶ ἀφώριζεν ἑαυτόν, φοβούμενος τοὺς ἐκ περιτομῆς. καὶ συνυπεκρίθησαν αὐτῷ καὶ οἱ λοιποὶ Ἰουδαῖοι, ὥστε καὶ Βαρνάβας συναπήχθη αὐτῶν τῇ ὑποκρίσει. ἀλλ’ ὅτε εἶδον ὅτι οὐκ ὀρθοποδοῦσι πρὸς τὴν ἀλήθειαν τοῦ εὐαγγελίου, εἶπον τῷ Πέτρῳ ἔμπροσθεν πάντων· εἰ σὺ Ἰουδαῖος ὑπάρχων ἐθνικῶς ζῇς καὶ οὐκ ἰουδαϊκῶς, τί τὰ ἔθνη ἀναγκάζεις ἰουδαΐζειν; » (Γαλ.β΄, 11-14).
Ἀλλὰ καὶ στὴν πρώτη Ἀποστολικὴ Σύνοδο, ὁ ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων εἶπε τὸν τελευταῖο λόγο, σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ στὴν ἐπιστολὴ ποὺ ἐστάλη στὶς ἐκκλησίες.(Πράξ.ιε΄, 13-20).
Ἀπὸ τὰ παραπάνω φαίνεται καθαρὰ πόσο ἀνόητο καὶ βλάσφημο εἶναι νὰ ἰσχυρίζεται οἱοσδήποτε ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς ὅτι κατέχει τὸ πρωτεῖο ἐξουσίας καὶ τὸ ἀλάθητο στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Σὲ ὅ,τι δὲ ἀφορᾶ στὴν πλάνη τοῦ φιλιόκβε, ἂς μελετήσουν τὸ λόγο τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶπε ὅτι μόνον ἀπὸ τὸν Πατέρα ἐκπορεύεται ὁ Παράκλητος (Ἰωάν., ιε΄, 26).
Ἄς συνέλθουμε, λοιπόν, ἀδελφοί μου καὶ οἱ ἐγγὺς καὶ οἱ μακράν. Ἐσχάτη ὥρα ἐστι. Πολὺς ὁ πόνος, τὸ αἷμα καὶ ἡ δυστυχία σὲ ὅλο τὸν πλανήτη ἐξαιτίας τῆς ἀποστασίας. Ὁ γλυκύτατος Ἰησοῦς, ὁ Μεσσίας, μὲ ἀνοιχτές τὶς ἀγκάλες ἀναμένει τὴν ἐπιστροφὴ ὅλων καὶ τὴ μετάνοιά μας. Στὸν φρικτὸ Γολγοθὰ ἔδωσε τὸ αἷμα Του γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας καὶ λίγο πιὸ πέρα στὸν κῆπο (στὸν Πανάγιο Τάφο) ἀναστήθηκε γιὰ τὴν δικαίωσή μας. Ἑκατομμύρια ἄνθρωποι κάθε χρόνο προσκυνοῦν τὸν Φρικτὸ Γολγοθὰ καὶ τὸν Πανάγιο Τάφο. Ἄς γινόταν ὅλοι αὐτοί, ἀφοῦ πιστέψουν στὸν Ἰησοῦ, νὰ βαπτιστοῦν ὀρθοδόξως καὶ νὰ τύχουν τῆς Σωτηρίας…Τί χαρά, εἰρήνη καὶ ἀγαλλίαση!!!
Ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ υἱὸς τῆς Παρθένου, ὁ Θεάνθρωπος Μεσσίας, μὲ πολὺ ἀγάπη καὶ σεβασμὸ στὴν προσωπική μας ἐλευθερία, ἀναμένει νὰ ἀνοίξουμε τὶς καρδιές μας γιὰ νὰ φανερώσει σὲ ὅλους τὸ ἀπ᾿ αἰῶνος μυστήριο τῆς σωτηρίας μας. “Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον, καὶ τοῦ ἀπ᾿ αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις. ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται.“(Ἀπολυτίκιον τοῦ Εὐαγγελισμοῦ).
Τότε καὶ μόνον τότε, σ’ αὐτὴν τὴν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καὶ στὴν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὡς μία ποίμνη μὲ Ἕναν Ποιμένα, τὸν Χριστό μας, ἡ γῆ σιγὰ-σιγὰ θὰ καταστεῖ ἐπίγειος παράδεισος, ἀφοῦ ὅλοι θὰ νοιώθουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον ἀδελφό μας καὶ θὰ βαστάζουμε ὁ ἕνας τὰ βάρη τοῦ ἄλλου ὡς μέλη τοῦ ἰδίου Σώματος, ὥστε ὁ κοινὸς Πατέρας μας, ὁ Δημιουργὸς Τριαδικὸς Θεός, καὶ ὁ Σωτήρας μας Μεσσίας Ἰησοῦς Χριστός, θὰ δέχονται ἔτι καὶ ἔτι τὸ πανηγύρι τῶν ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, ποὺ ἀκαταπαύστως γίνεται στὸν οὐρανό, ἐξαιτίας τῆς σωτηρίας τῶν ἐπὶ γῆς ἀδελφῶν τους ἀνθρώπων δηλαδὴ ὅλων ἡμῶν.
Γένοιτο Κύριε. Ἀμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου