"ἐν πίστει ζῶ..."

 Γιά νά καταλάβουμε τό σημερινό Ἀπόστολο, ἀγαπητοί ἀδελφοί, θά πρέπει νἄχουμε ὑπόψη τό πρόβλημα πού δημιούργησαν στήν πρώτη Ἀποστολική Ἐκκλησία ὁρισμένοι ψευδοδιδάσκαλοι ἰουδαΐζοντες. Ποιό πρόβλημα; Ὅτι ὅσοι πίστευαν στόν Ἰησοῦ Χριστό καί τό Εὐαγγέλιό Του καί βαπτίζονταν καί γίνονταν μέλη τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά σωθοῦν, δέν ἦταν ἀρκετό νά πιστεύσουν, ἀλλά ἦταν ἀπαραίτητο, ἐπιπροσθέτως, νά τηροῦν καί τίς διατάξεις τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου. Οἱ «διδάσκαλοι» αὐτοί, ἦταν σάν νά συμβούλευαν κάποιον μέρα-μεσημέρι ν’ἀνάψει ἕνα λυχνάρι, μιά λάμπα, γιά νά βλέπει καλύτερα! Κάτι παρόμοιο συνέβαινε καί στό θρησκευτικό τομέα. Διότι ὁ Νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης συγκρινόμενος μέ τό Εὐαγγέλιο, μοιάζει μέ λυχνάρι μπροστά στόν Ἥλιο. «Παρῆλθεν ἡ σκιά τοῦ Νόμου τῆς Χάριτος ἐλθούσης». Ἔτσι, ἀκούσαμε σήμερα τόν Ἀπόστολο Παῦλο νά ξανατονίζει, γιά μιά ἀκόμη φορά, «ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐάν μή διά πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ».

Ἡ πίστη ἡ εἰλικρινής καί θερμή στόν Ἰησοῦ Χριστό ὡς Υἱό τοῦ Θεοῦ καί Θεό ἀληθινό, Μεσσία καί λυτρωτή, μόνο αὐτή σώζει, δικαιώνει τόν ἄνθρωπο μπροστά στό Θεό καί τόν ἀπαλλάσσει ἀπό τήν ἐνοχή τῶν ἁμαρτιῶν∙ «ἐν πίστει ζῶ» διακηρύσει τό ἀποστολικό στόμα. Ἠ πίστη δέν εἶναι κάποια ἀόριστη καί ἀφηρημένη θεωρία, μιά ὡραία ἰδεολογία καί μία συμφέρουσα θρησκευτική ἄποψη. Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη εἶναι βίωμα, ἦθος, τρόπος ζωῆς καί ὑπάρξεως. Πίστη σημαίνει ἡ ζωή τοῦ Χριστοῦ νά γίνει δική μου. Ἡ σύνδεση μέ τόν Χριστό μᾶς ὁδηγεῖ στήν ἀλήθεια. Ὁ Μεγάλος Θεός γίνεται μικρός, προσφιλής, οἰκεῖος γιά νά χωρέσει στό νοῦ καί στή καρδιά μας. Ὁ ἄνθρωπος φαίνεται πρόσωπο ἀγαπώντας ἀνιδιοτελῶς, θυσιαστικῶς. Ἠ ἠθική ζωή συνίσταται στήν ἐλεύθερη τήρηση τῶν εὐαγγελικῶν ἀρετῶν. Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη κάνει τόν ἄνθρωπο νά μήν ἀπελπίζεται ποτέ. Μάλιστα τόν ὁδηγεῖ στή δωρεά, στήν εὐεργεσία, στήν φιλανθρωπία. Βλέποντας ὁ πιστός στό πρόσωπο τοῦ ἄλλου τόν Χριστό, φίνεται πιό ἀνεκτικός, πιό ἐπιεικής, πιό φιλικός, πιό συγκαταβατικός. Ὄσους δέν πιστεύουν, δέν πρέπει νά τούς βλέπουμε μέ τήν ἄκρη τοῦ ματιοῦ μας, βιαστικά. Κάποιο πόνο μεγάλο ἔχουν, κάποια ἀντίδραση, κάτι πού δέν τούς ἀφήνει νά ἐκφραστοῦν ἐγκάρδια. Ἡ ὑπερηφάνεια θά πρέπει νά εἶναι ἄγνωστη στόν γνήσιο ὀρθόδοξο πιστό. Ἡ ὑπερηφάνεια αὔξησε τίς ψυχικές διαταραχές, τά ἄγχη, τίς θλίψεις, τίς ἀπαγοητεύσεις, τίς καχυποψίες, τίς ἀπομονώσεις καί τίς ταραχές. Ὁ πιστός χριστιανός ἔχει τή γλυκειά χαρά τῆς ταπεινώσεως, διότι ἐστερνίζεται τή Δεσποτική ταπείνωση τοῦ Κυρίου μας. Τίθεται τό ἐρώτημα. Θά πρέπει ἡ ὀρθόδοξη πίστη νά μεταποιηθεῖ καί ἐκσυχρονιστεῖ γιά νά ἱκανοποιήσει τούς σύγχρονους ἀνθρώπους; Πιστεύουμε, ἀκράδαντα, ὄχι. Ὁ Χριστός ἐπανερχόμενος στόν κόσμο θά ἔλεγε τά ἴδια πράγματα. Ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου πάντα ζητᾶ τήν ἀλήθεια. Αὐτή τήν ἀλήθεια καλούμαστε νά προσφέρουμε μέ περισσή ἀγάπη. Οἱ ἐκπτώσεις ἐδῶ δέν ὠφελοῦν, ὅπως καί τά δυσβάστακτα φορτία. Δέν θά αὐξήσουμε τούς ἀκολούθους μας μέ τό νά τούς χαϊδεύουμε τά αὐτιά. Δέν θά δημιουργήσουμε ὁπαδούς πού θά μᾶς χειροκροτοῦν καί ἐπιδοκιμάζουν. Τό κυρίως ζητούμενο εἶναι ἡ ἁγιότητα. Ἡ Ἁγιότητα θά σώσει τόν κόσμο. Μόνο ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία συνεχίζει νά γεννᾶ καί σήμερα ἁγίους. Καλούμαστε νά βιώσουμε, νά δοξάσουμε, νά ἐμπνεύσουμε τήν ἁγιότητα. Ἀπό φιλότιμο καί ἀγώνα γιά μιά ἐνάρετη ζωή, εὐχάριστη, ἡσύχια καί ἐλεύθερη. Πηγή τοῦ ἁγιασμοῦ εἶναι ὁ Πανάγιος Θεός καί τά Θεῖά Του Μυστήρια, τά ὁποῖα ἐνεργοῦνται ἐντός τῆς Ἐκκλησίας μέ τήν Θεία Χάρη Του. Μόνο μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ μποροῦμε νά φθάσουμε στήν ἀγιότητα. Ἡ ἀνεξαρτητοποιημένη αὐτοθέωση εἶναι ἄγνωστη στήν ὀρθόδοξη πνευματική ζωή. Ἡ ὀρθόδοξη πίστη μᾶς ὁδηγεῖ στήν προσευχή γιά τούς ἄλλους, στό νά δίνουμε παρά νά παίρνουμε, νά χαιρόμαστε στή χαρά τοῦ ἄλλου, νά λυπούμαστε στή λύπη του, νά σκεπτόμαστε τόν αἰώνιο προορισμό μας, νά μάθουμε νά ὑπομένουμε, νά ἐλπίζουμε, νά ἐγκρατευόμαστε καί νά χαιρόμαστε τήν ἁπλότητα καί τή λιτότητα.

Ἐκκλησία τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Ἐκκλησία τῆς σαρκώσεως τοῦ Χριστοῦ, τοῦ σταυρικοῦ του θανάτου, τῆς Ἀναστάσεως καί τῆς Πεντηκοστῆς. Ὅταν ἀπό τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ ἀπομονώσουμε ἕνα μόνο σημεῖο, τό ὑπερτονίσουμε καί λανθασμένα τό ἐξηγήσουμε, αὐτό γίνεται αἵρεσις. Χωρίς Σταυρό γίνεται ἡ Ἀνάστασις; Χωρίς νά σταυρωθεῖ ὁ ἄνθρωπος μέ τή νηστεία, τήν προσευχή, τήν μετάνοια, τήν ταπείνωση, τήν ἄσκηση, μπορεῖ νά ἰδεῖ τό Θεό; Προηγεῖται ὁ Σταυρός στή ζωή τοῦ Χριστιανοῦ καί ἔπεται ἡ Ἀνάστασις καί ἡ Πεντηκοστή. Ἀναφερόμαστε στούς σύγχρονους πεντηκοστιανούς προτεστάντες, οἱ ὁποῖοι θέλουν Ἀνάσταση καί χαρίσματα πνευματικά, χωρίς νά σταυρώσουν τόν ἑαυτό τους διά τῆς μετανοίας, τῆς νηστείας, τῆς ὑπακοῆς τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία μας μέ τήν ζῶσα πίστη ζεῖ συνεχῶς τό μυστήριο τῆς Πεντηκοστῆς. Ὑπάρχουν Ἅγιοι πού μυροβλήζουν, θαυματουργοῦν. Ποῦ ἀλλοῦ γίνεται αὐτό; Σέ ποιά «αἵρεση» καί «ἐκκλησία» βγάζουν τούς ἄλλους καί εὐωδιάζουν. Καί αὐτός ὁ Ἁγιασμός πού ἐπιτελεῖ ὁ ὀρθόδοξος ἱερέας διατηρεῖται ἄθικτος. Ὅσοι ἔχετε ἁγιασμό στό σπίτι σας, γνωρίζετε ὅτι ὅσο καί νά μείνει, οὐδέποτε χαλᾶ. Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθόδοξη πίστη μας!

Ἡ ὀρθόδοξη πίστη φώτισε τά βήματα τοῦ Γένους καί κατηύθυνε τή πορεία του κατά τή μακρά νύχτα τῆς δουλείας. Γι΄αὐτό καί οἱ ἔννοιες τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῆς Ὀρθοδοξίας συνηφάνθηκαν ἀναπόσπαστα στή συνείδηση τοῦ Ἔθνους.

Γι’ αὐτή τήν ἅγια πίστη μας θά μᾶς διαφωτίσουν ἡ Ἁγία Γραφή καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας: Ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ θά διαλαλήσει «ὁ δέ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται» (Ἀβακ. 2,4).

Ἡ Σοφία Σειράχ θά πεῖ: «ἐν πίστει ἡγίασεν» (45, 4).

Οἱ Παροιμίες θά ποῦν: «καρδίαι δικαίων μελετῶσι πίστεις» (15, 28).

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος: Ὁ Θεός θέλει ὁ χριστιανός νά εἶναι διδάσκαλος, προζύμι, ἁλάτι καί φῶς. Τί εἶναι τό φῶς; Βίος καθαρός, πού δέν ἔχει τίποτε τό σκοτεινό.

Ὁ ἱερός Φώτιος: Πρέπει οἱ ἀρετές νά εἶναι συνυφασμένες μέ τήν πίστη, καί οἱ δύο μαζί νά καταρτίζουν τόν σπουδαῖο ἄνθρωπο. Διότι, μέ τήν εὐθύτητα τοῦ τρόπου ζωῆς, προβάλλεται ἡ καλή διαγωγή καί ἡ εὐπρέπεια̇ ἡ δέ καθαρότητα τῶν πράξεων δηλώνει τή θεϊκή προέλευση τῆς πίστης.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: Μιά μοναχή στό μοναστήρι του, μετά τήν κοίμησή του, βλέποντας τά πολλά του θαύματα σκεφτόταν καί ἔλεγε: Μά τί ἔκανε αὐτός ὁ ἄνθρωπος, ὁ γέροντάς μας; Δέν ἦταν μεγάλος ἀσκητής, δέν ἔκανε μεγάλες νηστεῖες, ἀγρυπνίες, προσευχές. Δέν ἦταν μάρτυρας. Καί τότε τῆς ἐμφανίσθηκε ὁ Ἅγιος καί τῆς εἶπε! Πράγματι δέν ἤμουν ἀπ’αὐτά πού σκέφτεσαι. Ἀλλά ἔκανα μεγάλη ὑπομονή! Καί γι’αὐτό ὁ Θεός τόν δόξασε διότι ἦταν συκοφαντημένος, ἦταν ἀδικημένος ἀπό τούς ἀδελφούς του. Δέν ἐκδικήθηκε κανέναν. Ἀντιμετώπιζε τά πάντα μέ πίστη καί ἐλπίδα στό Θεό. Καί θά διακηρύξει ὁ Ἅγιος: Ἡ ἀληθινή πίστη στό Χριστό καθιστᾶ τόν ἄνθρωπο εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί τόν ἐξομοιώνει μέ Αὐτόν. Τοῦ παρέχει ἠθική δύναμη, ἀνδρεία καί σωφροσύνη στό νά μή λιγοψυχάει στά βάσανα τῆς ζωῆς. Ἀναπλάθει τόν ἄνθρωπο πού ἔχει διαφθαρεῖ ἀπό τίς ἁμαρτίες, τόν ἁγιάζει, τόν κάνει νά εὐωδιάζει καί τόν ὁδηγεῖ στήν τελειότητα.

Ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος ὁ Πόποβιτς: Τό νά πιστεύει κανείς στόν Χριστό, σημαίνει νά ὑπηρετεῖ τόν Χριστόν καί μόνον τόν Χριστόν εἰς ὅλα τά γεγονότα τῆς ζωῆς του. Νά παραδοθεῖ αὐτή ἡ ψυχή εἰς τόν Χριστόν, νά ἐμβαθύνει μέχρι τά θεανθρώπινα βάθη, νά ἀνυψώνεται εἰς τά θεανθρώπινα ὕψη.

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος: «Μακροθυμεῖ...». Ἄν ἡ ἀνθρωπότης εἶναι σκληρά, ἄν εἶναι ἀπάνθρωπος, ἄν εἶναι ἀγνώμων καί ἀχάριστη, ὁ Θεός εἶναι ἀγαθός καί εὔσπλαχνος. Οὔτε ἐχθρεύεται, οὔτε συνορίζεται, οὔτε ποτέ θέλει τό κακόν τοῦ ἀνθρώπου. Πάντοτε τόν σκεπάζει καί τόν ὁδηγεῖ εἰς τό καλόν.

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος: Ἄν δέν ὑπάρχει ταπείνωση καί ἀνιδιοτέλεια δέν μποροῦμε νά ἀγαπήσουμε καί νά ἀγαπηθοῦμε ἀπό τόν Χριστό. Χωρίς τόν Χριστό εἶναι ἀδύνατο νά διορθώσουμε τόν ἑαυτό μας, δέν θά μπορέσουμε νά ἀποδεσμευτοῦμε ἀπό τά πάθη. «Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰω. 15, 5).

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἔλεγε σέ πνευματικό του παιδί: Μέσα στόν ἑλληνικό λαό ὑπάρχει ἕνα γερό λεῖμμα, μιά γερή μαγιά, ἡ ὁποία θά βοηθήσει νά περάσουμε αὐτά τά δύσκολα χρόνια καί πρέπει νά προετοιμαζόμαστε μέ τήν πνευματική ζωή. Θά παρασυρθοῦν πολλοί. Μόνο αὐτοί πού εἶναι καλά δεμένοι μέ τήν Ἐκκλησία καί τά Μυστήρια, μόνον αὐτοί θά ἀντέξουν. Νά κοινωνᾶς, νά προσεύχεσαι μέ πίστη, νά ζεῖς πνευματικά καί τότε ὁ Θεός θά εἶναι δίπλα σου.

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: Γνώρισε ὅτι ὁ Θεός ἔβαλε κάθε χριστιανό στόν κόσμο, γιά νά εἶναι δάσκαλος τῶν ἀπίστων καί ἀσεβῶν καί γιά νά τούς ἐπιστρέψει μέ τό λόγο του, μέ τήν καλή του ζωή στήν εὐσέβεια καί στήν πίστη.

Ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ ἔγκλειστος: Τήν παρακαταθήκην φύλαττε! Νά φυλάγεσθε ἀπό τούς ψευτοδιδασκάλους. Πίσω ἀπό τήν γνησιότητα τῆς πίστης ἔρχεται ἡ ἐπίσκεψις τῆς Θείας Χάριτος. Μέ τήν βοήθειά Της οἱ καθαροί στήν ψυχή, βλέπουν τόν Θεό ἀπό τήν παροῦσα ζωή καί προγεύονται τή μακαριότητα τῆς αἰώνιας.

Ὁ ἀείμνηστος Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος: Ἡ ἑνωμένη Εὐρώπη ἄν θέλει νά ἐπιζήσει θά πρέπει νά καταβάλλει προσπάθειες γιά ἀνακάλυψη ἑνός πνευματικοῦ ὑποβάθρου γιά τήν ἑνότητα τῶν λαῶν της. Τέτοια βάση μόνο ἡ χριστιανική πίστη κατά προτεραιότητα μπορεῖ νά ἐξασφαλίσει. Καί μάλιστα ἡ πιό αὐθεντική καί γνήσια ἔκφρασή της, πού εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία.

Ὁ Μητροπολίτης Χίου κ. Μᾶρκος: Μέσα στή Θεία Εὐχαριστία ὁ ὀρθόδοξος πιστός καταλλάσσεται μέ τόν ἑαυτό του «ἐν εἰρήνῃ τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν», καταλλάσσεται μέ τόν Θεόν «ὑπέρ τῆς ἄνωθεν εἰρήνης» καί καταλάσσεται μέ τούς ἀδελφούς του «ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου».

Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγουστῖνος Καντιώτης θά συμπληρώσει: «Βράχος νά εἶναι ἡ πίστις σου στό Χριστό, ἡ ὀρθόδοξος πίστις». Μέ τά λόγια, μέ τά ἔργα, νά ὁμολογεῖς, ὅτι ἡ πίστις στό Χριστό εἶναι ἡ μόνη καί ἀληθινή πίστις. Ἔτσι γίνεσαι καί σύ ἕνας μικρός Παῦλος, ἕνας μάρτυρας καί ὁμολογητής τοῦ Χριστοῦ.

Χριστιανοί μου,

ἡ πίστη εἶναι αὐτή πού τροφοδοτεῖ τήν πνευματική ζωή τοῦ χριστιανοῦ μέ ἀγάπη πρωτίστως - γιατί αὐτό εἶναι ἡ πίστη, ἀγάπη σ’ Ἐκεῖνον, ἀγάπη στό ὄνομά Του – μέ ἄμεση κοινωνία μαζί Του, μέ ἐμπιστοσύνη, μέ ἐλπίδα, μέ βεβαιότητα, μέ σιγουριά, μέ αἴσθηση ἀσφαλείας, ἀλλά καί μέ συνέπεια, εὐθύνη καί κυρίως ταπείνωση.

Ἡ πίστη, ὅπως τήν περιγράψαμε, μαζί μέ τήν ἔμπρακτη ἀπόδειξή της, τά καλά ἔργα, δηλαδή, εἶναι ἡ «ἐξαγορά τῶν ἀμαρτημάτων μας, ἡ ἕνωση μέ τό Θεό διά τῆς τελείας ἀγάπης καί ἡ μοναδική δυνατότητα ἁγιασμοῦ μας». Ἡ πίστη ἀποτελεῖ τήν κινητήριο δύναμη τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς ἱστορίας. Ἀπό τό τρόπο πού θά τήν βιώσουμε ἐξαρτᾶται τό πού θά μᾶς ὁδηγήσει: στό Θεό, τήν πηγή τῆς ζωῆς, ἤ τήν ἀπώλεια καί τό θάνατο. Τό ἀψευδέστατο στόμα τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ μᾶς διαβεβαίωσε: «ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ κἄν ἀποθάνῃ, ζήσεται» (Ἰω. 11, 26).

Ἀδελφοί μου,

τό σημερινό ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα εἶναι καί σήμερα ἰδιαίτερα ἐπίκαιρο. Ὅτι δηλαδή πρωτεύει στή ζωή μας ὁ καθημερινός μας ἀγώνας γιά τήν ἠθική μας κάθαρση, γιά νά μετατρέψουμε σέ πράξη τήν ὑψηλή θεωρία τῆς πίστεως. Ἐκεῖ ἄς εἶναι στραμμένη ἡ προσοχή μας. Ὅταν ἔλθει ἐκείνη ἡ ὥρα καί κλείσουμε τά μάτιά μας τό πρῶτο πού θά μᾶς ρωτήσει ὁ Δίκαιος Κριτής θά εἶναι: Ἄν τόν ἐθρέψαμε, ἄν τόν ἐποτίσαμε, ἄν τόν ἐντύσαμε κ.ο.κ.

Εἴθε ἡ μακαρία φωνή τοῦ θείου Παύλου «ἐν πίστει ζῶ» νά βρεῖ τή δέουσα ἀνταπόκριση στίς ψυχές ὅλων μας, συνῳδά μέ τή γεμάτη παλμό φωνή τοῦ Γ. Βερίτη: “Γιά τήν ἀγάπη σου, Χριστέ, και γιά τήν πίστη σου τή θεία, ἕτοιμοι ἐμεῖς κάθε στιγμή τά πάντα νά προσφέρουμε θυσία, Γλυκέ Ναζαρηνέ, ἐσέ ὁ καθένας μας λατρεύει κι ἀγαπᾶ μ’ ὅλη τή θέρμη τῆς ψυχῆς του.” ΑΜΗΝ!