Λήγει ἡ νηστεία μετά τήν «πρώτη Ἀνάσταση»;

 Σε όλες τις γιορτές η νηστεία λήγει με τη Θεία Λειτουργία της ημέρας της εορτής. Το ίδιο συμβαίνει και με τη νηστεία του Πάσχα.

Τα πράγματα όμως είναι λίγο πιο σύνθετα, καθώς το Μεγάλο Σάββατο το πρωί τελείται στους Ναούς μας η λεγόμενη «πρώτη Ανάσταση» και πολλοί νομίζουν ότι πλέον έληξε η νηστεία. Ο ιερέας με πολλή χαρά πετά φύλλα δάφνης στο Ναό, ενώ ταυτόχρονα χτυπούν τάλαντα και τα στασίδια, κινούν τους πολυέλεους, εκφράζοντας την μεγάλη χαρά για την επερχόμενη Ανάσταση. Η σχετική φράση «ανάστα ο Θεός κρίνων την γην» αποτελεί μία πρόσκληση προς τον νεκρό Κύριο να αναστηθεί και να αποδώσει δικαιοσύνη. Η προσμονή εκφράζεται και μέσα από το γενικότερο κλίμα της ακολουθίας, από τα χαρμόσυνα άμφια των ιερέων και τα αναγνώσματα που στρέφουν την προσοχή μας σε αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει.

Στην πραγματικότητα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται ο Εσπερινός της Κυριακής του Πάσχα. Ακολουθώντας την μετάθεση και των άλλων ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας (κάθε απόγευμα τελείται ο όρθρος της επομένης ημέρας) το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής τελείται ο όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου. Το επόμενο πρωί, έχουμε την ακολουθία του Εσπερινού του Πάσχα, η οποία ενώνεται με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Εκτός από τα τροπάρια της ημέρας διαβάζονται αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη (αρχή του βιβλίου της Γενέσεως, ο Ιωνάς στο κήτος, ο Ύμνος των Τριών Παίδων) που σχετίζονται με την ημέρα.

Η νυκτερινή ακολουθία αποτελείται από την ακολουθία της Αναστάσεως, τον όρθρο της Κυριακής του Πάσχα και την αναστάσιμη Θεία Λειτουργία του αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου. Με την τέλεσή της λήγει και η μακρά περίοδος της νηστείας. Μάλιστα, με ειδική ευχή ευλογούνται αυγά και τυρί και προσφέρονται ως ευλογία στους πιστούς. Στα μοναστήρια το Πασχαλινό τραπέζι ακολουθεί αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία, ως η φυσική προέκτασή της.

Το Μεγάλο Σάββατο είναι το μόνο Σάββατο όλου του έτους κατά το οποίο τηρούμε αυστηρή άλαδη νηστεία, καθώς ο Χριστός, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας βρίσκεται στον Άδη. Επίσης, η νηστεία δεν λήγει με το «Χριστός Ανέστη» της δωδεκάτης νυκτερινής, καθώς η Ανάσταση στη συνείδηση της Εκκλησίας συνδέεται με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Η πρωϊνή ακολουθία με το χαρμόσυνο «ανάστα ο Θεός κρίνων την γην» αποτελεί το προανάκρουσμα της Ανάστασης και όχι την ίδια την Ανάσταση, η οποία θα ακολουθήσει το βράδυ οπότε θα λήξει και η νηστεία.

Καλή Ανάσταση!