Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Το στόμα είναι η αιτία όλων των κακών

Δια τούτο βέβαια σου έδωσεν ο Θεός το στόμα, δια να ευχάριστης αυτόν, δια να οικοδομής τον πλησίον, διότι εάν κρημνίζης την οικοδομήν, είναι καλύτερον να σιγάς και ποτέ να μη ομιλής. Διότι και τα χέρια του τεχνίτου, όταν μάθουν να κατεδαφίζουν αντί να αποτελειώνουν τους τοίχους, θα ήτο δίκαιον να αποκόπτωνται. Καθ’ όσον και ο ψαλμωδός αυτό λέγει: «Θα αποκόψη ο Κύριος όλα τα δόλια χείλη». Αυτό είναι η αιτία όλων των κακών, το στόμα, μάλλον δε όχι το στόμα, άλλ’ αυτοί που κάνουν κακήν χρήσιν αυτού.

Απ’ αυτό προέρχονται αι ύβρεις, αι κακολογίαι, αι βλασφημίαι, η φλόγα των ηδονών, οι φόνοι, αι μοιχείαι, αι κλοπαί, όλα απ’ αυτό γεννώνται. Και πως γεννώνται οι φόνοι; θα ειπή κάποιος.

Από την ύβριν έφθασες εις την οργήν, από την οργήν εις τα τραύματα, από τα τραύματα εις τον φόνον. Πως αι μοιχείαι; Η τάδε σε αγαπά, λέγει, είπε κάτι δια σε το καλόν, εχάλασε την διάθεσίν σου, έπειτα και εις σε ανάπτεται η επιθυμία.

Δια τούτο ο Παύλος έλεγεν: «Εάν υπάρχη κάποιος καλός λόγος». Επειδή λοιπόν τα αμέτρητα λόγια είναι πολλά, ορθώς ωμίλησεν ακαθόριστα, παραγγείλας να είναι εκείνοι οι λόγοι μας και δίδων τύπον ομιλίας.

Ποίον δηλαδή τύπον; Ειπών: «Εάν υπάρχη κάποιος λόγος που οικοδομεί». Ή λέγει τούτο, δια να σου οφείλη χάριν ο ακούων. Παραδείγματος χάριν: επόρνευσεν ο αδελφός σου, μη διαπομπεύης την ύβριν.

Ούτε να τον περιφρονής, δεν ωφέλησες καθόλου τον ακούοντα, αλλά και τον έβλαψες, όπως είναι φυσικόν, πήξας μέσα του το καρφί.

Αν όμως τον συμβουλεύης τι πρέπει να πράττη, του παρέχεις μεγάλην χάριν, αν τον διδάξης να έχη εύφημον στόμα, αν τον διδάξης να μη κακολογή κανένα, τότε κυρίως τον εσωφρόνισες και έχεις προσφέρει χάριν εις αυτόν, αν ομιλήσης εις αυτόν περί κατανύξεως, περί ευλάβειας, περί ελεημοσύνης, όλα αυτά καταπραΰνουν την ψυχήν του.

Δι’ όλα αυτά θα σου χρεωστά χάριν. Αν όμως προκαλέσης τον γέλωτα, αν ειπής αισχρόν λόγον, περισσότερον τον ηρέθισες, αν επαινέσης την πονηρίαν, τον κατέβαλες και τον κατέστρεψες. Αυτό λοιπόν ημπορούμεν να ειπούμεν, ή δια να κάμη αυτούς κεχαριτωμένους, είπεν έτσι. Διότι όπως ακριβώς το μύρον μεταδίδει χάριν εις τους μεταλαμβάνοντας, έτσι και ο καλός λόγος.

Δια τούτο και κάποιος έλεγε: «Το όνομά σου είναι εκκενωθέν μύρον». Έκαμεν αυτούς να αποπνέουν από την ευωδίαν εκείνην. Βλέπεις ότι εκείνο που συμβουλεύει πάντοτε, αυτό και τώρα λέγει, προτρέπων εις τον καθένα να οικοδομή τον πλησίον του σύμφωνα με την δύναμίν του;