Η δύναμη της μετάνοιας

 «Και εζήτει ιδείν τον Ιησούν τίς εστί…»

Η πορεία διά μέσου της μετάνοιας καταξιώνει τον άνθρωπο σε πνευματικές αναβάσεις και σε θείες ενατενίσεις. Ακριβώς, σ’ αυτή τη χρονική στιγμή η Εκκλησία προβάλλοντας το παράδειγμα του Ζακχαίου στέλνει το πιο ισχυρό μήνυμα στον άνθρωπο. Όσο κι αν έχει πέσει στη ζωή του, όσο και αν βιώνει την τραγική οδύνη στο χώρο της αμαρτίας, η αγάπη του Κυρίου μας απλώνεται σ’ ένα εύρος που δεν μάς επιτρέπει να αφήνουμε τον εαυτό μας να βυθίζεται στο έρεβος της απελπισίας. Αντίθετα, η εκζήτηση της χάρης του Θεού, ανοίγει τους ορίζοντες της ελπίδας και της χαράς και μεταβάλλεται σε οδοδείκτη αληθινής ζωής. Αυτό έπραξε και ο Ζακχαίος, ο οποίος, ζητούσε μετά μανίας να ιδεί τον Ιησού.

Το ισχυρό παράδειγμα

Γιατί όμως η Εκκλησία επιμένει να προβάλλει ως παράδειγμα την περίπτωση του Ζακχαίου; Είναι μέσα από αυτό που αποκρυπτογραφούνται μηνύματα ουράνιας ακτινοβολίας και εμβέλειας. Ο Ζακχαίος, δεν ήταν από τους ανθρώπους, απέναντι στον οποίο οι υπόλοιποι συνάνθρωποί του έτρεφαν εκτίμηση και σεβασμό. Χρησιμοποιούσε κάθε είδος αδικίας, εκμετάλλευσης, καταπίεσης, απάτης. Ήταν ο τύπος του ανθρώπου, ο οποίος κατέκλεβε τους άλλους και ξάφριζε ιδιαίτερα τις χήρες και τα ορφανά. Τους ανθρώπους αυτούς συνήθως τούς έχουμε ξεγραμμένους, αλλά και καταδικασμένους στην οδό της απώλειας. Και όμως, αυτός ο αμαρτωλός άνθρωπος, ζητούσε να δει τον Ιησού. Τι ήταν εκείνο που δημιούργησε μέσα του αυτή την επιθυμία, εκείνο τον διακαή αλλά ευλογημένο πόθο; Οι αδικίες που διέπραττε καθημερινά τον είχαν χωρίσει τόσο από την αγάπη του Θεού όσο και από τους συνανθρώπους του. Αυτή η παγερή μοναξιά και η ψυχρή ακοινωνησία που βίωνε, όχι μόνο δεν τον οδήγησε στην απελπισία, αλλά τον βοήθησε να μαζευτεί στον εαυτό του, ν’ αποτολμήσει μια θαρραλέα βυθοσκόπηση με φόντο το «γνώθι σ’ αυτόν». Άφησε μια ισχυρή δύναμη που αναδυόταν από τα βάθη της ψυχής του να ενεργοποιηθεί και ν’ αρχίσει να εισέρχεται στις τροχιές της θείας αγάπης και παρουσίας. Αυτή η δύναμη είναι η σφραγίδα της «εικόνας του Θεού» στον άνθρωπο που είναι τόσο βαθιά αλλά και ανεξίτηλα χαραγμένη μέσα μας. Ωστόσο, όταν αφήνουμε τον εαυτό μας να κυριεύεται από την αμαρτία, αμαυρώνεται και αναποδογυρίζεται αυτή η εσωτερική ομορφιά που μάς χάρισε η αγάπη του Θεού, με αποτέλεσμα αισθανόμαστε την οδύνη της απουσίας του ως μια φοβερή τραγικότητα.

Η υπέρβαση

Η υπέρβαση που αποτόλμησε ο Ζακχαίος, να επιζητεί δηλαδή να ιδεί τον Ιησού, βρίσκει την αντιστοιχία της στην κίνηση που καλούμαστε να κάνουμε όλοι στη ζωή μας, ν’ αναζητούμε, σε όποια κατάσταση κι αν βρισκόμαστε, το Αρχέτυπό μας, που είναι ο Χριστός. Πρόκειται για το πιο ελπιδοφόρο τόλμημα. Σε οποιαδήποτε κατάσταση κι αν βρεθούμε, έχουμε τη δυνατότητα ν’ αναζητήσουμε τον Χριστό και να συναντηθούμε μαζί Του, όπως έπραξε τότε ο Ζακχαίος, ο οποίος δεν δίστασε προκειμένου να επιτύχει τον ευγενή αυτό του στόχο να «ανέβη επί συκομορέαν». Ο Ζακχαίος δεν πτοείται μπροστά στα ανυπέρβλητα εμπόδια που υψώνονται μπροστά του, φυσικά, κοινωνικά και πνευματικά. Τα πνευματικά αφορούν στην αμαρτωλότητά του που τον κρατούσε σε απόσταση από την αγάπη του Θεού. Τα φυσικά είχαν να κάνουν με τη σωματική του διάπλαση και ειδικότερα με το ότι ήταν μικρόσωμος. Τα κοινωνικά ήταν ακόμα πιο έντονα, αφού συνδέονταν με μια έντονη προκατάληψη και στιγματισμό που απέρρεαν από την ενάσκηση του  επαγγέλματος του τελώνη.

Τίποτε όμως από τα πιο πάνω δεν αναστέλλει την μεγάλη επιθυμία του Ζακχαίου να δει τον Χριστό. Πλημμύριζε ολόκληρη η ύπαρξή του από χαρά που έβλεπε το Πρόσωπο του Κυρίου. Η Πατερική σοφία μάς διδάσκει ότι, όποιος θέλγεται από τη θέα του Προσώπου του βρίσκεται σε ανεπτυγμένη πνευματική κατάσταση. Άλλωστε ο παράδεισός μας, ο Χριστός, είναι η θέα του Προσώπου Του, που μάς χαρίζει την ατέλειωτη μακαριότητα. Είναι «ο των εορταζόντων ήχος ο ακατάπαυστος και η απέραντος ηδονή των καθορώντων του σου προσώπου το κάλλος το άρρητον».

Αγαπητοί αδελφοί, η οδός της εκζήτησης της θέας του Προσώπου του Χριστού, είναι η μόνη ασφαλής στη ζωή μας. Αυτό το δρόμο που ακολούθησε ο Ζακχαίος, βάδισαν σταθερά και απαρέγκλιτα και όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας, οι οποίοι κοσμούν το ευλογημένο στερέωμά της. Αυτό έπραξαν και οι όσιοι Εφραίμ ο Σύρος και ο Παλλάδιος, των οποίων τη μνήμη τιμούμε σήμερα.  Άλλωστε, και ο ίδιος ο Χριστός όταν λέει «θάρσει τέκνον, θάρσει θύγατερ», μάς παραπέμπει ακριβώς στην «εικόνα του Θεού» μέσα μας και την θεϊκή συγγένεια μας μαζί Του κατά τρόπο που μάς ελκύει πάντοτε στην αναζήτησή Του. Αυτό, άλλωστε, αποτελεί και τον θείο προορισμό αλλά και τον σκοπό της ζωής του ανθρώπου.

Χριστάκης Ευσταθίου,

Θεολόγος