Μετάνοια:Ἕνας ἀτελείωτος δρόμος

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

Φεύγοντας από το εξομολογητήριο, με ψυχές καθαρές, χρειάζεται να προσέξουμε ιδιαίτερα. Πολλοί λέμε πως μετά την εξομολόγηση αισθανόμαστε «ξαλαφρωμένοι». Όμως η εξομολόγηση δεν είναι ένα ναρκωτικό. Ίσα-ίσα θα πρέπει να φεύγουμε με βαθύτερη συνείδηση της αμαρτωλότητάς μας, με συνεχή προβληματισμό, αλλά και με δυνατή αίσθηση της άπειρης αγάπης του Θεού, που, παρ’ όλη την κατάντια μας, μας δέχεται.
Ο αγώνας μας θα πρέπει να γίνει εντονώτερος. Να διορθώσουμε τα λάθη μας. Να μην ξαναγυρίσουμε στα ίδια αμαρτήματα. Να εργαζόμαστε με επιμέλεια τις εντολές του Θεού. Ο αγώνας αυτός οπωσδήποτε δεν είναι εύκολος. Είναι επίπονος και οδυνηρός. Δυστυχώς όλοι μας δεν έχουμε τη διάθεση να επιδιώξουμε με υπομονή και επιμέλεια την θεραπεία των παθών μας. Θέλουμε άμεσα αποτελέσματα ∙ όλα να γίνουν εδώ και τώρα. Είμαστε άνθρωποι των «κουμπιών», του αυτοματισμού και ζητάμε όλα να αλλάξουν αμέσως. Πάμε στον πνευματικό και νομίζουμε πως αυτός έχει κάποιο μαγικό ραβδί που θα βοηθήσει αυτόματα. Όμως μια αμαρτωλή και παθολογική κατάσταση, που τη χτίζουμε ολόκληρες δεκαετίες, δεν αλλάζει σε μια στιγμή. Ο ιερέας είναι γιατρός ψυχών, όχι μάγος και αγύρτης. Και η θεραπεία μας δεν μπορεί να γίνει μέσα σε λίγα λεπτά , με κάποια μαγική και άρα ψεύτικη ενέργεια∙ αλλά με τη δική μας γνήσια μετάνοια, με τον δικό μας αγώνα, με υπομονή και επιμέλεια, κάτω από τη χάρη του Θεού.
Με το να εξομολογηθούμε δύο, τρεις φορές δεν σημαίνει ότι ζήσαμε την μετάνοια στην πληρότητά της . Η μετάνοια είναι ένας ατέλειωτος δρόμος, μια διαρκής κατάσταση που δεν σταματάει ποτέ. Δεν υπάρχει τέλος στη μετάνοια, γιατί τούτο θα σήμαινε τέλεια ομοίωση με τον Χριστό. Στο Γεροντικό, μέσα από ένα θαυμάσιο περιστατικό, βλέπουμε πώς ζούσαν οι άγιοι τη μετάνοια:
«Έλεγαν για τον Αββά Σισώη, ότι, όταν έμελλε να τελευτήση και κάθονταν οι πατέρες γύρω του, έλαμψε το πρόσωπό του σαν τον ήλιο. Και τους λέγει: “Να ο Αββάς Αντώνιος ήλθε”. Και μετά από λίγο λέγει: “Να η χορεία των προφητών ήλθε”.Και πάλι το πρόσωπό του περίσσια έλαμψε και είπε: “Να, η χορεία των αποστόλων ήλθε”. Και έλαμψε πάλι το πρόσωπό του πιο πολύ. Και ιδού, ήταν σαν να μιλούσε με κάποιους. Και τον ρώτησαν οι γέροντες, λέγοντας: “Με ποιόν μιλάς πάτερ;”. Και εκείνος είπε: “Να οι Αγγελοι ήλθαν να με πάρουν και παρακαλώ να με αφήσουν για να μετανοήσω λίγο ακόμη”. Και του λέγουν οι γέροντες: “Δεν έχεις ανάγκη να μετανοήσης, πάτερ”. Και τους είπε ο γέρων: “Σας βεβαιώνω, ότι δεν βλέπω να έχω κάμει αρχή”.Και πληροφορήθηκαν όλοι ότι είναι τέλειος. Και πάλι, ξαφνικά, έγινε το πρόσωπό του σαν τον ήλιο. Και φοβήθηκαν όλοι. Και τους λέγει: “Βλέπετε, ο Κύριος ήλθε και λέγει: Φέρτε μου το σκεύος της ερήμου”. Και ευθύς παρέδωσε το πνεύμα. Και έγινε σαν αστραπή. Και γέμισε όλο το κελλί από ευωδία».
Σ’ αυτήν την ατέλειωτη πορεία πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο να ξανακυλήσουμε στην αμαρτία. Ας μην απελπιστούμε. Το ιατρείο της μετανοίας είναι πάντα ανοικτό. «Το να πέσει κανείς είναι ανθρώπινο. Το να μείνει κανείς στην πτώση , δεν είναι ανθρώπινο, αλλά σατανικό», λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας. Διαβάζουμε πάλι στο Γεροντικό:
«Ένας αδελφός ρώτησε τον Αββά Σισώη, λέγοντας:
“Τι να κάμω, Αββά, οπού έπεσα;” . Του λέγει ο γέρων: “Να σηκωθής πάλι. Λέγει ο αδελφός: “Σηκώθηκα και πάλι έπεσα”. Και λέγει ο γέρων: “Να σηκωθής πάλι και πάλι”. Λέγει τότε ο αδελφός: “Έως πότε;”. Λέγει ο γέρων: “Έως ότου  σε βρη ο θάνατος, είτε στο καλό είτε στην πτώση. Σε όποια κατάσταση βρίσκεται ο άνθρωπος, σ ́ αυτή και φεύγει”».
Ο Θεός πάντα μας περιμένει. Δεν μας απαρνιέται ποτέ.
«Ρωτήθηκε ὁ Ἀββὰς Μιὼς ἀπὸ κάποιον στρατιωτικό, ἂν ὁ Θεὸς δέχεται μετάνοια. Κι ἀκεῖνος, ἀφοῦ τὸν κατήχησε μὲ πολλὰ λόγια, τὸν ρωτᾶ: “Πές μου, ἀγαπητέ. Ἂν σοῦ σχισθεῖ ἡ χλαμύδα, τὴν πετᾶς”; Λέγει: “Ὄχι, ἀλλὰ τὴν ράβω καὶ τὴν ξαναχρησιμοποιῶ”. Τοῦ λέγει τότε ὁ γέρων: “Ἂν λοιπὸν σὺ τὸ ροῦχο το λυπᾶσαι, ὁ Θεὸς τὸ πλάσμα του δὲν θὰ  το λυπηθεῖ; ”»
Πηγή: «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ Μετάνοια και εξομολόγηση.
Επιστροφή στο Θεό και στην Εκκλησία του»

Ἡ καλύτερη λύση

Κάποτε έθεσαν το εξής ερώτημα στον π. Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο:
  - Γέροντα , βλέπει κανείς, ότι κατεξοχήν στην εποχή μας κυριαρχεί το οικονομικό πρόβλημα. Όλοι προσπαθούμε να αυξήσουμε τα έσοδά μας. Κι όταν το πετύχουμε, διαπιστώνουμε πάλι ότι δεν μας φθάνουν. Τελικά τα οικονομικό μας πρόβλημα θα μείνει πάντα άλυτο;
Και ο π. Επιφάνιος απήντησε:
- Έχουμε οικονομικό πρόβλημα, διότι είμεθα άπληστοι. Αν ήμεθα ολιγαρκείς, δεν θα υπήρχε τέτοιο πρόβλημα. Η πλεονεξία δημιουργεί το οικονομικό αδιέξοδο. Δεν μας αρκούν αυτά που έχουμε. Θέλουμε όλο και περισσότερα. Ποια άλλη καλυτέρα λύσις του οικονομικού προβλήματος υπάρχει από την ολιγάρκεια;
Ένας αετός, λέγει η διήγησις, είδε κάποτε κοντά στους καταρράκτες του Νιαγάρα να επιπλέει το σώμα ενός ζώου. Πέταξε πάνω του και άρχισε να τρώει με βουλιμία. Τρώγοντας πλησίαζε συνεχώς στους καταρράκτες. Κάποια στιγμή αντελήφθη τον κίνδυνο. Προσπάθησε να πετάξει… Το νερό, όμως, ήταν παγωμένο. Τα νύχια του πάγωσαν και αυτά και έγιναν ένα με το ψοφίμι. Ο καταρράκτης τον παρέσυρε και τον έπνιξε. Από απληστία, για να φάει κάτι περισσότερο έχασε την ζωή του!
Κυνηγάμε το περισσότερο. Αλλ’ ο Κύριος μας προειδοποίησε: «οὐκ ἐν τῷ περισσεύειν τινὶ ἡ ζωὴ αὐτοῦ ἐστιν ἐκ τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῦ» (Λουκ. 12,15) Η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται από τα πολλά υπάρχοντα. Να μάθουμε να είμαστε ολιγαρκείς, κατά τον Αποστολικό λόγο: «ἔχοντες δὲ διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄ Τιμ. 6,8)
Δύο μέτρα χώμα είναι η κατάληξις όλων μας. Και αν είναι κάποιος πλούσιος και δυνάστης και μεγάλος και τρανός, τι θα κερδίσει παραπάνω από δύο μέτρα χώμα; Το πολύ-πολύ, να του κάνουν έναν ωραίο τάφο. Αυτό είναι το κέρδος του!
Ο Χριστιανισμός όχι μόνο δεν κάνει ζημιά στην οικονομία, αλλά απ’ εναντίας προσφέρει την καλύτερη λύση. Αν όλοι οι άνθρωποι υπήκουαν σ’ αυτό που λέει ο Απ. Παύλος και ηρκούντο στα απολύτως απαραίτητα, και δεν ήθελαν ένα σωρό περιττά, δεν θα υπήρχε οικονομικό πρόβλημα. Την καλυτέρα λύση την προσφέρει ο λόγος της Γραφής. Να αρκούμεθα στα απολύτως απαραίτητα.
Θέλουμε σήμερα, αν είναι δυνατόν, να έχουμε και σπίτια με πισίνα μέσα στην αυλή. Δεκάδες φαγητών σερβίρονται πολλές φορές, όταν κάνουν τραπέζια. Τι τα θέλουμε αυτά; Αυτές οι περιττές δαπάνες χρήματος όταν οι άλλοι άνθρωποι πεινούν, είναι μεγάλη αμαρτία. Αλλά και άσκοπη δαπάνη χρόνου. Ενώ μπορούμε αυτό τον χρόνο να τον διαθέσουμε σε κάτι καλύτερο, είτε σε μία πνευματική μελέτη, είτε στην επίσκεψη κάποιου αρρώστου, είτε σε άλλο θεάρεστο έργο. Υπάρχουν τόσα έργα να κάνουμε. Και τα χρήματα, φυσικά, που εξοικονομούμε από την αποφυγή ανοήτων δαπανών, θα τα δίδουμε σε ανθρώπους, οι οποίοι θα καλύψουν στοιχειωδέστατες ανάγκες της ζωής τους.
Από το βιβλίο «Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα»

των εκδόσεων του Ι. Ησυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζήνος

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Όσιος Ευδόκιμος ο Δίκαιος

Ο Όσιος Ευδόκιμος γεννήθηκε στη Καππαδοκία και έδρασε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Θεόφιλου (829 - 842 μ.Χ.). Οι γονείς του Βασίλειος και Ευδοκία ήταν άνθρωποι πλούσιοι και ευσεβείς. Η ορθόδοξη οικογένειά του τον ανέθρεψε σύμφωνα με τις επιταγές του Ευαγγελίου και γρήγορα ο Ευδόκιμος διακρίθηκε για το ήθος και τις αρετές του.

Ο ηθικός βίος του και η φιλάνθρωπη δράση του εκτιμήθηκαν από τον αυτοκράτορα Θεόφιλο, ο οποίος τον διόρισε στρατοπεδάρχη της Καππαδοκίας αρχικά και αργότερα όλης της αυτοκρατορίας. Κατά την τέλεση των καθηκόντων του ο Ευδόκιμος ήταν πάντα δίκαιος και ταπεινόφρων, ενώ δεν σταμάτησε στιγμή να επιδίδεται στο φιλάνθρωπο έργο του.

Ενώ βρισκόταν στο 33ο έτος της ηλικίας του ο Ευδόκιμος προσβλήθηκε από βαριά σωματική ασθένεια. Όταν παρέδωσε το πνεύμα του στο Κύριο, η χριστιανική κοινότητα βυθίστηκε σε θλίψη και ενταφίασε το τίμιο σώμα του ευλαβώς.

Κατά την Ανακομιδή το Ιερό Λείψανο του Οσίου Ευδοκίμου βρέθηκε «φαιδρόν καί ἀνθηρόν, χαριέστατον μέ ὅλους τούς χαρακτῆρας, μέ τά ἐνδύματα ἀνέπαφα» και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, την 6η Ιουλίου 831 μ.Χ. Δεν είναι γνωστό πότε και κάτω από ποιες συνθήκες το Λείψανο διαλύθηκε.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἐκ γῆς ὁ καλέσας σε, πρὸς αἰωνίους μονάς, τηρεῖ καὶ μετὰ θάνατον ἀδιαλώβητον, τὸ σῶμά σου, Ἅγιε, σὺ γὰρ ἐν σωφροσύνῃ, καὶ σεμνῇ πολιτείᾳ, μάκαρ ἐπολιτεύσω, μὴ μολύνας τὴν σάρκα· διὸ ἐν παῤῥησίᾳ Χριστῷ, πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.

Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἡ σεπτή σου σήμερον, ἡμᾶς συνήθροισε μνήμη, ἐν τῇ θείᾳ λάρνακι, τῶν ἱερῶν σου λειψάνων· πάντες οὖν, οἱ προσιόντες καὶ προσκυνοῦντες, ἅπασαν, δαιμόνων βλάβην ἀποσοβοῦνται, καὶ ποικίλων νοσημάτων, λυτροῦνται τάχος μάκαρ Εὐδόκιμε.

Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Εὐδοκιμήσας ἀγαθαῖς ἐργασίαις, ἐδοκιμάσθης ὡς χρυσὸς ἐν καμίνῳ, τοῖς πειρασμοῖς Εὐδόκιμε ἀοίδιμε· ὅθεν μετὰ θάνατον, ἀναβλύζεις πλουσίως, θαύματα ὡς νάματα, καὶ νοσήματα παύεις, ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ ἐκδυσωπῶν, ὅπως πταισμάτων συγχώρησιν λάβωμεν.

Μεγαλυνάριον
Εὐδόκιμος πέφηνας τῷ Θεῷ, ἐν δικαιοσύνῃ, τὸν σὸν βίον διαδραμών· ὃ λαθὼν γὰρ ἔσχες, ἐγνώσθη μετὰ τέλος, Εὐδόκιμε θεόφρον, πρὸς θείαν αἴνεσιν.

Ὅσιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης: Περί τῆς Ὀρθοδοξίας

- «Μία θρησκεία μόνον είναι, η Ορθόδοξος Χριστιανική Θρησκεία. Και το πνεύμα αυτό το ορθόδοξον είναι το αληθές. Τα άλλα πνεύματα, είναι πνεύματα πλάνης και οι διδασκαλίες είναι μπερδεμένες».
 - «…η αλήθεια είναι στην Ορθοδοξία…Υπάρχουν πολλά φώτα, που βλέπει κανείς και εντυπωσιάζεται, μα ένα είναι το φως το αληθινόν…αξίζει να λατρέψει κανείς τον μόνον αληθινόν Θεόν, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν… Οι αλήθειες του Θεού, όπως τις έχει πει, από την αρχή, αυτές είναι. Δεν υπάρχουν άλλες αλήθειες…».

 - «Μόνο η Θρησκεία του Χριστού ενώνει και όλοι πρέπει να προσευχόμαστε να έρθουνε σ΄ αυτή. Έτσι θα γίνει ένωσις, όχι με το να πιστεύεις ότι όλοι είμαστε το ίδιο και ότι όλες οι θρησκείες είναι το ίδιο… Προσεύχομαι ο Θεός να σας δώσει φώτιση να καταλάβετε ότι δεν έχει σχέση η Θρησκεία, η Ορθοδοξία μας, με άλλες θρησκείες».
 ΠΗΓΗ : ΨΥΧΟΣΩΤΗΡΙΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ, εκδ. «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»

Ὁ Θεός εἶναι βραδῦς στό νά τιμωρῆ καί γρήγορος στό νά σώζη

Πρόσεξε, σε παρακαλώ, ότι ο Θεός είναι βραδύς στο να τιμωρή και γρήγορος στο να σώζη∙ και πρώτα σκέψου ότι ο φιλάνθρωπος Κύριος άσκησε έλεγχο ύστερα από αρκετό χρονικό διάστημα. Αμάρτησε ο Δαυίδ, κυοφόρησε η γυναίκα και ο έλεγχος για την αμαρτία δεν έγινε, αλλά μετά την γέννησι του παιδιού, που προήλθε από την αμαρτία εκείνη, αποστέλλεται ο γιατρός , για να θεραπεύση την αμαρτία. Και γιατί δεν τον διώρθωσε αμέσως , μετά την διάπραξι της αμαρτίας; Επειδή γνωρίζει ότι είναι τυφλή η ψυχή αυτών που αμαρτάνουν , όταν βρίσκονται στο αποκορύφωμα της αμαρτωλής τους πράξεως και ότι είναι εντελώς κουφοί, όσοι είναι βυθισμένοι στην αμαρτία.
Αναβάλλει, λοιπόν, την αποστολή της βοήθειας ,όσο διάστημα το πάθος βρισκόταν σε έξαρσι, και μετά από τόσον καιρό ασκεί τον έλεγχο∙ και τότε μέσα σε μία στιγμή πραγματοποιείται η μετάνοια και συγχρόνως προσφέρεται η συγχώρησις. « Και ο Κύριος συγχώρεσε την αμαρτία σου». Ω, πόση η οικονομία αυτού που απείλησε! Βλέπεις πόσο γρήγορος είναι, όταν πρόκειται να σώση; Το ίδιο κάνει και με πολλούς άλλους∙ αργεί βέβαια να εξαλείψη την αμαρτία, αλλά επιταχύνει την βοήθειά Του. Να το πω με παράδειγμα. Εμείς οι άνθρωποι , για να χτίσουμε τα κτίρια, θέλουμε πολύν χρόνο και οικοδομούμε ένα σπίτι μέσα σε μεγάλο χρονικό διάστημα∙ και της ανοικοδομήσεως ο χρόνος είναι πολύς, της κατεδαφίσεως όμως είναι λίγος. Με τον Θεό όμως συμβαίνει το αντίθετο. Όταν κτίζη, κτίζει γρήγορα, κι όταν καταστρέφη, καταστρέφει αργά, επειδή και τα δύο αυτά ταιριάζουν σ’ Αυτόν∙ διότι το γρήγορο χτίσιμο φανερώνει την δύναμί Του, ενώ το αργό γκρέμισμα την αγαθότητά Του∙ λόγω της μεγάλης Του δύναμης είναι ταχύς, λόγω της μεγάλης Του αγαθότητας είναι αργός και τα λόγια αυτά αποδεικνύονται με τα ίδια πράγματα. Μέσα σε έξι ημέρες δημιούργησε ο Θεός τον ουρανό και την γη, τα ψηλά βουνά, τις πεδιάδες, τα φαράγγια, τις κοιλάδες, τα δένδρα, τα φυτά, τις πηγές ,τα ποτάμια, τον παράδεισο, όλο το πλήθος του ορατού κόσμου, την θάλασσα αυτή την μεγάλη και ευρύχωρη, τα νησιά, τα παραλιακά μέρη και τα μεσογειακά∙ όλον τούτον τον κόσμο, που βλέπουμε και που τον χαρακτηρίζει τέτοια ομορφιά, τον δημιούργησε ο Θεός μέσα σε έξι ημέρες∙ ακόμη και τις λογικές υπάρξεις που ζουν μέσα στον κόσμο κι όλες τις άλογες κι όλα τα στολίδια , που βλέπουμε , τα δημιουργεί μέσα σε έξι ημέρες.
Αυτός, λοιπόν, ο γρήγορος στο κτίσιμο, όταν αποφάσισε να γκρεμίση μια πόλι, αποδείχθηκε αργός λόγω της καλωσύνης Του. Αποφασίζει να γκρεμίση την Ιεριχώ και λέει στους Ισραηλίτες∙ «Να την περικυκλώσετε για επτά ημέρες και την έβδομη ημέρα θα πέσουν τα τείχη της». ( Ιησ. Ναυή 6, 3-8 ) . Δημιουργείς όλο τον κόσμο σε έξι ημέρες και μία πόλι την εξαφανίζεις σε επτά ημέρες; Τί είναι αυτό , Κύριε, που εμποδίζει την δύναμί Σου; Γιατί δεν την καταστρέφεις αμέσως; Για σένα ο προφήτης δεν λέει με δυνατή φωνή ∙ «Εάν ανοίξης τον ουρανό , θα τρομάξουν τα βουνά , θα λειώσουν σαν κερί εμπρός στην φωτιά» ( Ησ 64, 1-2 )∙ Δεν λέγει ο Δαυίδ περιγράφοντας τα έργα σου∙ « Δεν θα φοβηθούμε , όταν ταράζεται η γη και μετακινούνται όγκοι ορεινοί μέσα στα βάθη των ωκεανών» ( Ψαλμ. 45, 3 ). Μπορείς να μετακινής βουνά και να τα τοποθετής μέσα στη θάλασσα και μία πόλι, που σου αντιστέκεται , δεν μπορείς να την καταστρέψης, αλλά παρατείνης για επτά ημέρες την καταστροφή της; Γιατί; Όχι, απαντά ,γιατί η δύναμίς μου είναι μικρή , αλλά γιατί η φιλανθρωπία μου με κάνει μακρόθυμο. Δίνω επτά ημέρες προθεσμία στην Ιεριχώ, όπως έδωσα στην Νινευί τρεις, μήπως δεχθή το κήρυγμα για μετάνοια και σωθή.

Από το βιβλίο: «ΜΕΤΑΝΟΙΑ , ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ, ΝΗΣΤΕΙΑ, ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ»
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Χρυσοστομικός Άμβων
ΣΤ΄»
2η Έκδοσις
( Επηυξημένη και βελτιωμένη)
Έκδοσις: Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου
Νέα Σκήτη Αγ. Όρους

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Άγιοι Σίλας, Σιλουανός, Επαινετός, Κρήσκης και Ανδρόνικος οι Απόστολοι

Οι Άγιοι Σίλας, Σιλουανός, Επαινετός, Κρήσκης και Ανδρόνικος, ήταν πέντε από τούς εβδομήκοντα μαθητές του Κυρίου. Όλοι υπηρέτησαν το Ευαγγέλιο του Χριστού «ἐν κόπῳ καὶ μόχθω, ἐν ἀγρυπνίαις πολλάκις, ἐν λιμῷ καὶ δίψει, ἐν νηστείαις πολλάκις, ἐν ψύχει καὶ γυμνότητι» (Β' προς Κορινθίους, ια - 27). Δηλαδή, υπηρέτησαν τον Κύριο με κόπο και μόχθο, με αγρυπνίες πολλές φορές, με πείνα και δίψα στις μακρινές οδοιπορίες, με νηστείες, με ψύχος και γυμνότητα.

Ο Σίλας φυλακίστηκε μαζί με τον Παύλο στους Φιλίππους της Μακεδονίας (Πραξ. ιστ 25-39). Μετά από πολλούς μόχθους και αφού ακολούθησε τον Παύλο σε πολλές περιοδείες του, έγινε επίσκοπος Κορίνθου.

Ο Σιλουανός, από το αξίωμα του επισκόπου Θεσσαλονίκης, αγωνίσθηκε και βασανίστηκε για την πίστη του στον Κύριο.

Ο Επαινετός, από το αξίωμα του επισκόπου Καρθαγένης, αγωνίσθηκε και βασανίστηκε για την πίστη του στον Κύριο.

Ο Ανδρόνικος αγωνίστηκε και βασανίστηκε για την πίστη του στο Ευαγγέλιο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Ο Κρήσκης, τέλος, έγινε επίσκοπος Καρχιδονίας και από την θέση αυτή μόχθησε και υπηρέτησε το Θείο Ευαγγέλιο.

Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Άγιος Ανδρόνικος, εορτάζεται μαζί με την Αγία Ιουνία και στις 17 Mαΐου, ενώ η εύρεση των τιμίων λειψάνων του εορτάζεται στις 22 Φεβρουαρίου.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι, ὡς οὐρανοὶ λογικοί, τὴν δόξαν ἀστράψαντες, τοῦ κενωθέντος ἐν γῇ, συμφώνως ὑμνείσθωσαν, Κρήσκης Σιλουναὸς τέ, καὶ ὁ ἔνθεος Σίλας, ἅμα σὺν Ἀνδρονίκω, Ἐπαινετὸς ὁ θεόφρων Χριστὸν γὰρ ἰκετεύουσι, σώζεσθαι ἅπαντας.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Συνοδίτης τοῦ Παύλου γεγονὼς καὶ συνέκδημος, τὴν Νεάπολιν μάκαρ καὶ Φιλίππους ἐφώτισας, τῆς θείας ἐπιγνώσεως φωτί, Ἀπόστολε Σίλα ἱερέ. Ἀλλὰ φύλαττε καὶ σκέπε πάντας ἡμᾶς, ἐν πίστει ἐκβοῶντάς σοι· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐκπληροῦντι διὰ σοῦ, ἡμῶν τὰ αἰτήματα.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τοῖς τῶν αἱμάτων σου.
Εἰς τὰ τοῦ κόσμου δραμόντες πληρώματα, θεογνωσίας τὸν λόγον ἐσπείρατε· καὶ στάχυν πολύχουν δρεψάμενοι, τῷ Βασιλεῖ τῶν ἁπάντων προσήξατε, Ἀπόστολοι Χριστοῦ παναοίδιμοι.

Ἕτερον Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἐορτάζει σήμερον ἐν εὐφροσύνῃ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἐκβοᾷ σοι Ἀπόστολε· χαῖρε ὦ Σίλα τοῦ Παύλου συνόμιλε.

Κάθισμα
Ἦχος δ'. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς ἀστέρες μέγιστοι τὴν οἰκουμένην, εὐσεβείας λάμψεσι, φωταγωγοῦντες εὐσεβῶς, εἰς τὸν αἰῶνα δοξάζεσθε, θαυματοφόροι Κυρίου Ἀπόστολοι.

Μεγαλυνάριον
Χαίρετε Ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ, Ἀνδρόνικε Σίλα, καὶ θεόφρον Σιλουανέ, σὺν Ἐπαινετῷ τε, καὶ Κρήσκεντι τῷ θείῳ, τῆς ἀληθοῦς σοφίας ἐνδιαιτήματα.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Χαίροις εὐσεβείας θεῖος πυρσός, Ἀπόστολε Σίλα, καὶ τῆς χάριτος θησαυρός· χαίροις ὁ τῷ Παύλῳ, πιστῶς διακονήσας, αἰτούμενος δὲ πᾶσιν, ἡμῖν τὰ κρείττονα.

Γιατί θυμιατίζουμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία;

ΘΥΜΙΑΤΗΡΙΟ - ΘΥΜΙΑΜΑ - ΚΑΡΒΟΥΝΑΚΙΑ:

Αυτά τα ιερά αντικείμενα βρίσκονται στα περισσότερα Ορθόδοξα σπίτια.

Οι πιστοί όταν προσεύχονται, μαζί με το καντηλάκι που θα ανάψουν θυμιατίζουν το χώρο και τα εικονίσματα...

Το πρόβλημα παρουσιάζεται όταν έχουμε να κάνουμε με αιρετικούς οι οποίοι όταν μας ρωτούν για ποιό λόγο θυμιατίζουμε δεν γνωρίζουμε την σημασία του.

Δυστυχώς αρκετοί από τους πιστούς που προσφέρουν στον Κύριο επιμελώς και με ευλάβεια θυμίαμα, όταν βρεθούν αντιμέτωποι με άνθρωπο αιρετικό, δεν γνωρίζουν τί να του απαντήσουν.

Αν παραδείγματι ένας αιρετικός μας ρωτήσει:

''Για ποιό λόγο θυμιατίζετε στην εκκλησία σας;
Είπε ο Χριστός να θυμιατίζουμε;
Γράφει πουθενά στη Γραφή ότι ο Χριστός θυμιάτιζε;''

Τί θα απαντήσουμε αλήθεια;

Όπως είναι γνωστό, οι αιρετικοί δέχονται μόνο όσα γράφονται στην Αγία Γραφή.

Οτιδήποτε άλλο τους παρουσιάσετε ως επιχείρημα θα σας το απορρίψουν.

Για το λόγο αυτό, το σημερινό μας άρθρο απαντά στους αιρετικούς για το θυμίαμα μέσα από την Αγία Γραφή και επιπλέον διευρύνει τις γνώσεις των Ορθοδόξων σε ότι αφορά στη χρήση, τις κατασκευές και τους συμβολισμούς του θυμιατίσματος.

Το θυμιατήριο λοιπόν είναι ένα από τα αρχαιότερα σκεύη!

Είναι σε χρήση από την εποχή που ο Αδάμ δίδαξε στα παιδιά του να προσφέρουν θυσία στον Θεό.

Ο καπνός που ανεβαίνει προς τα επάνω, από τα γεννήματα ή από τα ζώα που καίονταν, γινόταν προσφορά στον Θεό.

Πλήρης περιγραφή για την κατασκευή του θυσιαστηρίου των θυμιαμάτων δίνεται στον προφήτη Μωϋσή από τον ίδιο τον Θεό.

''και ποιήσεις θυσιαστήριο θυμιάματος εκ ξύλων''
Παλαιά Διαθήκη Έξοδος Κεφ. 30, Στίχοι 1 - 10..

Διαβάζουμε στο βιβλίο του Λευϊτικού της Παλαιάς Διαθήκης:

''Εάν δε ψυχή προσφέρη δώρον θυσίαν τω Κυρίω, σεμίδαλις έσται το δώρον αυτού, και επιχεει επ΄ αυτό έλαιον και επιθέσει επ΄ αυτό λίβανον '  θυσία εστι,... θυσία, οσμή ευωδίας τω Κυρίω''
(Λευϊτ. Κεφ. 2, Στίχοι 1 - 2)

Αρχικά οι προσφορές του θυμιάματος γίνονταν σε κλίβανο, ''θυσίαν εψημένην εν κλιβάνω''
Παλαιά Διαθήκη Λευϊτικό Κεφ. 2, Στίχος 4..

Αυτός ο κλίβανος ήταν άλλοτε σταθερός και άλλοτε μετακινούμενος, φορητός.

Μέσα σε αυτόν έριχναν τα προσφερόμενα προς θυσία είδη.

Ήταν κατασκευασμένος από μάρμαρο, πηλό ή πολύτιμα μέταλλα:

Καινή Διαθήκη Προς Εβραίους Κεφ. 9, Στίχος 4..
''Eκεί υπήρχε ένα χρυσό θυμιατήρι..''

Το θυμιάμα χρησιμοποιούσαν για να θυμιάσουν την Σκηνή του Μαρτυρίου και τα Άγια των Αγίων.

Κατά Λουκά Κεφ. 1, Στίχος 9..
''σύμφωνα με τη συνήθεια του ιερατείου, έπεσε σ’ αυτόν ο κλήρος να μπει στο ναό του Kυρίου για να θυμιατίσει''.

Τα φορητά τα κρατούσαν από τη βάση ή είχαν κάποια λαβή ή ήταν κρεμασμένα από αλυσίδες με μεταλλικά ελάσματα.

Η χρήση των θυμιατών και του θυμιάματος στα χριστιανικά χρόνια γενικεύτηκε.

Εκτός από το Ιερό Θυσιαστήριο, θυμιάζουμε τις εικόνες, τα ιερά αντικείμενα, τα ιερά λείψανα, ακόμη και πρόσωπα προς ένδειξη τιμής.

Τον συμβολικό χαρακτήρα του θυμιάματος τον αποτυπώνει στην Αποκάλυψη του ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος:

''Kι ο καπνός, μαζί με τις προσευχές των πιστών, ανέβηκε από τα χέρια του αγγέλου μπροστά στον Θεό''.
Αποκάλυψη Κεφ. 8, Στίχος 4..

Αλλά τα θυμιάματα είναι και οι προσευχές των χριστιανών:

''Kι όταν πήρε το βιβλίο, τα τέσσερα όντα και οι εικοσιτέσσερις πρεσβύτεροι έπεσαν μπροστά στο Aρνί κρατώντας ο καθένας από μια κιθάρα και φιάλες χρυσές γεμάτες με θυμιάματα, που είναι οι προσευχές των πιστών''.
Αποκάλυψη Κεφ. 5, Στίχος 8..

Τα τρία στοιχεία από το κάρβουνο συμβολίζουν:

α) Η στάχτη, το Σώμα του Χριστού,

β) το κάρβουνο, την ψυχή του Χριστού και,

γ) το αναμμένο κάρβουνο, την Θεότητα του Χριστού.

Τα σκεύη στα οποία βάζουμε το θυμίαμα λέγονται θυΐσκες..

''και ποιήσεις και τας θυΐσκας..''
Π.Διαθήκη Έξοδος Κεφ. 25, Στίχος 28..

Σήμερα προς χρήση έχουμε:

α) Το κρεμαστό θυμιατήρι, το οποίο κρέμεται από αλυσίδες που έχουν επάνω κουδουνάκια.

Όταν είναι δώδεκα, συμβολίζουν τους Αποστόλους και το κήρυγμά τους.

Όταν είναι τέσσερα τους Ευαγγελιστές.

Το πάνω μέρος όταν έχει σχήμα θόλου, συμβολίζει τον ουρανό και όταν έχει σχήμα ναού, συμβολίζει την θριαμβεύουσα Εκκλησία ή την άνω Ιερουσαλήμ.

Η βάση όπου τοποθετούνται τα κάρβουνα, συμβολίζει τον επίγειο κόσμο, που δια των προσφορών των θυμιαμάτων ανεβάζει τις προσευχές και τα δίκαια αιτήματα προς τον Θεό.

''Κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν σου''
Παλαιά Διαθήκη Ψαλμός 140, Στίχος 2..

"Ν": Κατά τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, η βάση του θυμιατού συμβολίζει επίσης την Παναγία, γιατί, παρόλο που περιέχει αναμμένα κάρβουνα, δεν καίγεται - έτσι και η Παναγία, παρότι ήταν άνθρωπος και δέχτηκε μέσα της το Θεό, δεν καταστράφηκε.

Το κρεμαστό θυμιατό με τα κουδουνάκια το χρησιμοποιούν οι κληρικοί των τριών βαθμίδων, επίσκοπος, πρεσβύτερος, διάκονος, οι οποίοι έχουν το λειτουργικό και κηρυκτικό προνόμιο.

β) Το κατζίο είναι φορητό και χρησιμοποιείται στις λατρευτικές συνάξεις εντός του Ναού όταν ψάλλονται ύμνοι από την Παλαιά Διαθήκη ή αναγινώσκονται οι Μεγάλες Ώρες.

Το χρησιμοποιούν οι μοναχοί που έχουν το διακόνημα του εκκλησιαστικού.

Είναι μεταλλικό με μακριά χειρολαβή και κουδούνια, τα οποία συμβολίζουν τα βήματα του Θεού στον Παράδεισο και προτρέπουν τους μοναχούς σε εγρήγορση.

''Και άκουσαν τη φωνή του Κυρίου του Θεού, να περπατάει στον παράδεισο προς το δειλινό''
Παλαιά Διαθήκη Γένεση Κεφ. 3, Στίχος 8..

Όταν οι εκκλησιαστικοί θυμιάζουν με το κατζίο φέρουν στον ώμο τους ένα τετράγωνο ύφασμα που λέγεται ''αήρ'' ΄ συνήθως είναι χρυσοποίκιλτο και δηλώνει το αγγελικό τάγμα που εξέπεσε από τη πατρώα δόξα και που αντικαταστάθηκε από τους μοναχούς.

Ο εκκλησιαστικός κρατά το κατζίο με το ''χειρομανδήλιον'', το οποίο είναι μικρότερο από τον ''αέρα''.

Ο συμβολισμός του απορρέει από την απάντηση του Αναστημένου Κυρίου ''μη μου άπτου'' (μην με αγγίζεις), στην Μαρία την μυροφόρο, όταν αυτή από την χαρά της ήθελε να Τον αγγίξει.
Κατά Ιωάννη Κεφ. 20, Στίχος 17..

Επειδή το θυμιατήριο συμβολίζει τις δύο φύσεις, ανθρώπινη και θεϊκή, και τις τρείς υποστάσεις Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα  και επειδή ο εκκλησιαστικός δεν έχει ιεροσύνη, πιάνει το κατζίο με το ''χειρομάνδηλο'' από ευλάβεια και σεμνότητα.

γ) Το φορητό είναι το θυμιατό που χρησιμοποιείται εκτός του Ναού για το θύμιασμα των σπιτιών και των τάφων.

Χρησιμοποιείται από λαϊκούς και κληρικούς.

Στο μέγεθος είναι μικρό, χωρίς κουδούνια και ιδιαίτερες διακοσμήσεις και με μικρή χειρολαβή.

Συνήθως είναι μεταλλικό ή πήλινο.

δ) Το ιδιότυπο θυμιατήριο, το οποίο χρησιμοποιείται στα μνημεία των ηρώων, έχει ως βάση τρία όπλα και το στρατιωτικό κράνος, μέσα στο οποίο καίγεται το θυμίαμα, σε ένδειξη τιμής προς τους πεσόντες υπέρ πατρίδος.

ε) Τα τιμητικά θυμιατήρια, που τοποθετούνται μπροστά ή πλάγια στις ιερές εικόνες και στα ιερά λείψανα, είναι πάνω σε ορθοστάτες.

Το θυμιατήριο ονομάζεται και λιβανιστήρι από το λιβάνι, θυμίαμα, που καίγεται.

Την ονομασία αυτή την πήρε από ''τας κέδρους του Λιβάνου''.

Ο κέδρος είναι δέντρο που, όταν το χαράζουν, βγάζει ένα υγρό σαν το ρετσίνι, το λιβάνι.

Όταν μέσα σε αυτό προστεθούν αρωματικά έλαια, γίνεται το μοσχοθυμίαμα.

Ο ''ιερός λιβανωτός'', που περιγράφεται στο βιβλίο της Εξόδου της Παλαιάς Διαθήκης, γίνεται κατόπιν εντολής του Θεού προς τον Μωϋσή΄

''λάβε σεαυτῷ ἡδύσματα, στακτήν, ὄνυχα, χαλβάνην ἡδυσμοῦ καὶ λίβανον διαφανῆ, ἴσον ἴσῳ ἔσται· καὶ ποιήσουσιν ἐν αὐτῷ θυμίαμα, μυρεψικὸν ἔργον μυρεψοῦ, μεμιγμένον, καθαρόν, ἔργον ἅγιον.
Έξοδος Κεφ. 30, Στίχοι 34 - 35..

Όπως είδαμε λοιπόν μόνον τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία μας χρησιμοποιεί το θυμίαμα.

Παρόλα αυτά, είναι πολύ δύσκολο να πείσει κανείς έναν αιρετικό κι ας επιχειρηματολογεί μέσα από την Αγία Γραφή.

Όταν παρουσιάσαμε όλα αυτά τα επιχειρήματα σε έναν Πεντηκοστιανό, δεν δίστασε να μας πει ότι:
scannedimage-38
''τα χωρία τα οποία χρησιμοποιείτε είναι της Παλαιάς Διαθήκης και όχι της Καινής''.

Συμπεραίνουμε από αυτό ότι οι αιρέσεις χρησιμοποιούν την Παλαιά Διαθήκη μόνο όταν υπάρχει κάποιο εδάφιο που να βολεύει τις διαστρεβλώσεις τους.

Αν και του είχαμε παρουσιάσει επιχειρήματα και από την Καινή Διαθήκη, ισχυρίζονταν ότι παρερμηνεύουμε.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να χάνουμε το θάρρος μας.

Η γνώση στα πράγματα του Θεού, ωφελεί κυρίως εμάς τους ιδίους και ποτέ δεν ξέρει κανείς, ίσως οι γνώσεις αυτές κάποια στιγμή ωφελήσουν κάποιον από τους συνανθρώπους μας, ακόμη και αιρετικό.

Πηγή: Αρχιμανδρίτου Ισαάκ Τσάπογλου του Ιεροκήρυκος

Οἱ πέντε ὁδοί μετανοίας. Ἀπό τίς προσωπικές σημειώσεις τοῦ γέροντα Γαβριήλ

Οδοί μετανοίας.
Πολλούς τρόπους μετανοίας μας χάρισε ο Θεός για να σωθούμε. Να επιδοθούμε περισσότερο σε όποιο τρόπο ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία μας και τις ικανότητές μας.
Πρώτος δρόμος μετανοίας είναι η αυτοκαταδίκη, η ομολογία των αμαρτιών μας. Καταδικάζεις τον εαυτό σου; Ομολογείς την αμαρτία σου; Ο Θεός σε απαλλάσσει από την αμαρτία. Εξομολογήθηκες με συναίσθηση την αμαρτία; εξάλειψες την αμαρτία.
Δεύτερος δρόμος μετανοίας είναι το πένθος και τα δάκρυα για τις αμαρτίες μας. Πένθησε και εξαλείφεις την αμαρτία. Αφορμή ζητά από σένα ο Θεός για να σου δώσει θησαυρό σωτηρίας. Στέναξε, όχι διότι αμάρτησες, αλλά διότι λύπησες τον Θεό σου.
Τρίτος δρόμος μετανοίας είναι η ταπεινοφροσύνη. Με την ταπεινοφροσύνη θεραπεύουμε την ψυχή μας από τις πληγές της αμαρτίας. Ταπεινώσου και έλυσες τα δεσμά των αμαρτιών. Η ταπεινοφροσύνη μπορεί από την άβυσσο των αμαρτιών ν' ανεβάσει ψηλά τον άνθρωπο. Εκείνος πού μετανοεί βλέπει τον εαυτό του κατώτερο από όλους. Δεν κρίνει κανέναν, τούς θεωρεί αγίους.
Τέταρτος δρόμος μετανοίας είναι η ελεημοσύνη. Δεν υπάρχει αμάρτημα πού να μην μπορεί να το καθαρίσει η ελεημοσύνη. Οποιαδήποτε αμαρτία είναι κατώτερη της. Η ελεημοσύνη είναι η βασίλισσα των αρετών. Ανεβάζει τούς ανθρώπους στις αψίδες των ουρανών. Αυτοί πού ελεούνται θα απολογηθούν για σένα. Η ελεημοσύνη είναι λύτρωση των ψυχών.
Πέμπτος δρόμος μετανοίας είναι η προσευχή. Να προσεύχεσαι συνέχεια και να μην αποκάμεις ποτέ. Ο Θεός τότε δεν θα αποστραφεί την επιμονή σου, αλλά θα σου συγχωρήσει τις αμαρτίες σου. Η προσευχή είναι μεσίτης Θεού και ανθρώπων, ιατρός των παθών, ανοίγει τις πύλες του Παραδείσου.
Με την ομολογία της αμαρτίας μας εύκολα λαμβάνουμε την άφεση των αμαρτιών μας.
Αμάρτησες; Ομολόγησε στον Θεό, αμάρτησα. Τί κόπος είναι αυτό; Η Αγία Γραφή λέγει: Λέγε σύ τις ανομίες σου, για να δικαιωθείς.
Ομολογείς την αμαρτία σου, σβήνει η αμαρτία σου.
Ο Θεός θέλει με την ομολογία των αμαρτιών μας να έλθουμε σέ συναίσθηση των σφαλμάτων μας.
Μήπως ζητά ο Θεός από μάς κάτι βαρύ και δύσκολο; Συντριβή της καρδιάς, κατάνυξη του λογισμού, ομολογία του σφάλματος, και αφοσίωση σ' Αυτόν με προθυμία και ζήλο. Και τότε μας συγχωρεί και μας καθιστά δικαίους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΥΨΕΛΗΣ.

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Αγία Θεοδότη και τα τρία παιδιά της

Η Αγία Θεοδότη ήταν από τη Νίκαια και διακρινόταν για τη θερμότητα της ευσέβειας της. Έμεινε χήρα και αφοσιώθηκε στην ανατροφή των τριών παιδιών της, χωρίς να δώσει καμιά προσοχή στις προτάσεις δεύτερου γάμου. Με τη φιλόστοργη φροντίδα της, μεγάλωσαν οι γιοι της και αναδείχτηκαν παιδιά πιστά και με μεγάλη φρόνηση. Τα χρόνια όμως εκείνα, ήταν δύσκολα και επικίνδυνα. Η εικονομαχία ήταν στο αποκορύφωμα της. Η αγία Θεοδότη με τους γιους της, ήταν στην πρώτη τάξη των υπερμάχων αθλητών της Ορθοδοξίας. Εκείνη μεταξύ του γυναικείου κόσμου, αυτοί μεταξύ των συνομηλίκων τους, συμβούλευαν και διήγειραν κατά των άσεβων προσταγμάτων των εικονομάχων βασιλέων. Το καθήκον αυτό, έφερε μητέρα και γιους στο μαρτύριο, που το υπέστησαν με αξιοθαύμαστη καρτερία. Έτσι όλοι μαζί, πήραν τα αθάνατα στεφάνια, που παρέχει στους καλούς αθλητές ο αγωνοθέτης Θεός. Ναό στην Αγία Θεοδότη έκτισε ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός. (Η μνήμη της Αγίας Θεοδότης και των τριών παιδιών της επαναλαμβάνεται και την 22α Δεκεμβρίου με διαφορετικά βιογραφικά στοιχεία τα οποία όμως μοιάζουν με τα βιογραφικά στοιχεία που υπάρχουν στον ιστοχώρο της Εκκλησίας της Ελλάδος για την 29η Ιουλίου).


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Ὡς δῶρον ἐκλεκτόν, Θεοδότη θεόφρον, προσήγαγες Θεῶ, τοὺς ἐνθέους βλαστούς σου, σὺν τούτοις γὰρ ἠγώνισαι, ἱερῶς ἐναθλήσασα, μεθ' ὧν πρέσβευε, ὑπὲρ ἠμῶν τῷ Κυρίῳ, δοῦναι ἄφεσιν, ἁμαρτιῶν ἠμὶν πάσι, καὶ βίου διόρθωσιν.

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Άγιος Καλλίνικος

Ο Άγιος Καλλίνικος κατάγονταν από την Κιλικία. Ήταν ευσεβής και ενάρετος και είχε σαν έργο ζωής την κατήχηση των εθνικών με σκοπό τη σωτηρία τους. Όταν έφθασε στην Αίγυπτο, φανατικοί ειδωλολάτρες εξεγέρθηκαν εναντίον του, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον ηγεμόνα Σακέρδωνα. Αυτός, υποκρινόμενος, έδειξε ότι λυπάται, και για να κάμψει το φρόνημα του Καλλινίκου, ανέφερε δήθεν περιστατικά πρώην γενναίων χριστιανών, που όταν αντίκρισαν τα σκληρά βάσανα, αρνήθηκαν την πίστη τους. Ο Καλλίνικος, αντιλαμβανόμενος την υποκρισία του ηγεμόνα, μειδίασε και του είπε: «Μην αναβάλλεις, έπαρχε, να λάβεις πείρα της δύναμης με την οποία ο Χριστός οπλίζει τους γνήσιους πιστούς Του. Γρήγορα ετοίμασε όλα σου τα κολαστήρια όργανα, φωτιά, ξίφη, τροχούς, μαχαίρια, μαστίγια και ό,τι άλλο σκληρό μαρτύριο έχεις. Όλα αυτά και άλλα περισσότερα και σκληρότερα βασανιστήρια ποθώ για την αγάπη του Χριστού». Πράγματι, ο έπαρχος τον μαστίγωσε σκληρά. Του φόρεσε παπούτσια, τα οποία είχαν καρφιά και τον ανάγκασε να τρέχει μέχρι την πόλη της Γάγγρας σε απόσταση ογδόντα στάδια. Έσκισε τις σάρκες του με σιδερένια νύχια και όπως ήταν μισοπεθαμένος, τον έδεσε πίσω από ένα άγριο άλογο, που τον έσυρε για πολλά χιλιόμετρα. Τόση ήταν η λύσσα του έπαρχου, που πρίν ο Καλλίνικος αφήσει την τελευταία του πνοή, τον έριξε μέσα στη φωτιά. Έτσι ένδοξα πήρε το στεφάνι του μαρτυρίου. Η δε σύναξη του γινόταν κοντά στην γέφυρα του Iουστινιανού, και κοντά σε κάποιο μέρος που λεγόταν Πετρίον.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Κλῆσιν σύνδρομον, ἔχων τῷ βίῳ, νίκος καλλίστον, ἤρας ἐν ἄθλοις, καταλλήλως γεγονῶς ὁ προκέκλησαι, σὺ γὰρ καλῶς τὸν ἀγῶνα τελέσας σου, ὡς νικητὴς ἐδοξάσθης Καλλίνικε. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τὰ ἄνω τερπνά, ἀξίως νῦν κεκλήρωσαι· Χριστοῦ γὰρ σφοδρῶς, τῷ πόθῳ πυρακτούμενος, τοῦ πυρὸς Καλλίνικε, δι᾽ αὐτοῦ ἀνδρείως κατετόλμησας· ᾧ καὶ νῦν παριστάμενος, μὴ παύσῃ πρεσβεύων, ὑπὲρ τῶν πάντων ἡμῶν.

Ἄν σκεφτόμασταν τί χάνουμε, τί μᾶς κάνει ὁ διάβολος, θά κλαίγαμε μέρα-νύχτα.

Διδαχές της αείμνηστης Γερόντισσας Μακρίνας, Ηγουμένης της Ι.Μ.Παναγίας Οδηγήτριας Πορταριάς.
Με την μεμψιμοιρία μας και τα χαζά μας τα χάνουμε όλα και ζημιωνόμαστε το Θείο Μεγαλείο.
Αν σκεφτόμασταν τι χάνουμε, τι μας κάνει ο διάβολος, θα κλαίγαμε μέρα-νύχτα.
Επειδή λοιπόν κάθε μέρα μας ρίχνει στην μεμψιμοιρία, θα σας πω κάτι, αν και ήθελα να το νοιώθω μόνη μου και να το βλέπω. Αυτό είναι πολύ σοβαρό και να το τυπώσετε. Ο Θεός δεν το δίνει στον τυχόντα, αλλά στον προεστώτα για να βάλει σωστή γραμμή. Και τα παρουσιάζει αυτά ο Θεός για να μη κολασθούμε, γιατί ξεφύγαμε πάρα πολύ... Αυτά τα δείχνει ο Θεός επειδή είναι τέτοια η θέση μου για να μπορέσω να σας κυβερνήσω. Μ' αυτήν την μεμψιμοιρία, τα γέλια, τις χειρονομίες, ξεφύγαμε πολύ και χάνουμε τις ώρες μας και τυλίγεται το βιβλίο και βλέπεις στα πρόσωπα μας μια δαιμονική μορφή.
Αυτό πού θα σας πω είναι πράγμα αισθητό - πνευματικό. Το βλέπω με την ψυχή μου.
Αυτό είναι πράγμα πνευματικό πού δεν μπορείτε να το νοιώσετε.
Βλέπω ένα βόδι απ' τα μεγαλύτερα πού υπάρχουν στον κόσμο, ένα βόδι με κάτι μάτια γουρλωμένα και φλογισμένα κι έχει μια φουστανέλα με γαζί κι αυτή η φουστανέλα του είναι όλο βελόνια και βλέπεις την μια την τραυματίζει στο κεφάλι και πέφτει κάτω -έτσι τα βλέπω, τα λέω για να διορθωθούμε για την αγάπη του Χριστού την άλλη την τραυματίζει στα πόδια της, δεν μπορώ να κάνω εκείνο, το άλλο, είναι του διαβόλου αμέλεια.
Να μην κάνουμε προσευχή, να μη σηκωθούμε να πάμε το πρωί στην εκκλησία, να μην πάμε στην ώρα μας στην ακολουθία, να χάνουμε τα πνευματικά μας, για να γίνει το κέφι του διαβόλου....

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ο ΟΣΙΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ 09-12-2003
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΥΨΕΛΗΣ

Ἐνθουσιασμός καί φανατισμός

Πρωτοπρ. Διονύσιος Τάτσης

ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ἄνθρωποι δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ δοῦν τὶς διαφορές, ποὺ ὑπάρχουν ἀνάμεσα στὸν ἐνθουσιασμὸ καὶ τὸ φανατισμό, γι᾽ αὐτὸ καὶ συχνὰ τὸν ἐνθουσιώδη τὸν χαρακτηρίζουν φανατικὸ καὶ τὸ ἀντίστροφο. Εἶναι ὅμως μεγάλη ἀδικία νὰ ταυτίζονται ἢ νὰ συγχέονται οἱ δύο αὐτὲς ἔννοιες, ἀφοῦ εἶναι ἀντίθετες. Ὁ ἐνθουσιαμὸς διακρίνει τὸν ἄνθρωπο τῶν καλῶν προθέσεων, ποὺ θέλει νὰ ὁλοκληρώσει κάποιο ἔργο ὄχι γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ γιὰ τοὺς ἄλλους, γιὰ τὸ κοινωνικὸ σύνολο. Ἐνῶ ὁ φανατισμὸς διακρίνει τὸν ἄνθρωπο, ποὺ ὑπηρετεῖ ἰδιοτελεῖς σκοποὺς καὶ δὲν διστάζει συχνὰ νὰ χρησιμοποιήσει τὴ βία σὲ ἐκείνους, ποὺ τὸν ἐμποδίζουν καὶ θέλουν νὰ ματαιώσουν τὰ σχέδιά τους.

Ὁ ἐνθουσιώδης ἄνθρωπος ἐργάζεται χωρὶς νὰ θορυβεῖ. Εἶναι ταπεινὸς ἀλλὰ καὶ σταθερὸς στὸ ἔργο του. Δὲν ὑπερεκτιμᾶ τὶς ἱκανότητές του οὔτε καὶ τὶς δυνατότητες, ποὺ ἔχει ὅταν τὸν ἐπαινοῦν, οὔτε ὅμως ἀπογοητεύεται καὶ χάνει τὸ ζῆλο του, ὅταν κακοὶ καὶ φθονεροὶ ἄνθρωποι τὸν κατηγοροῦν. Αὐτὸς θὰ ὁλοκληρώσει ὁπωσδήποτε τὸ ἔργο, ὅσες δυσκολίες καὶ ἂν τοῦ παρουσιαστοῦν. Καὶ ἂν κάποια στιγμὴ διαπιστώσει ὅτι ἔμεινε μόνος, θὰ συνεχίσει, γιατὶ πιστεύει στὴν ἄνωθεν βοήθεια, ἀφοῦ τὸ ἔργο του εἶναι φιλανθρωπικό.
Ἀντίθετα, ὁ φανατικὸς ὁλοκληρώνει τὸ ἔργο του μισώντας καὶ καταστρέφοντας. Δὲν τὸν ἀπασχολεῖ τίποτα ἄλλο. Γι᾽ αὐτὸν ἰσχύει τὸ «ὁ σκοπὸς ἁγιάζει τὰ μέσα». Ἀφοῦ κατ᾽ αὐτὸν ὁ σκοπὸς εἶναι ἅγιος, μπορεῖ νὰ χρησιμοποιήσει τὰ πάντα, νόμιμα καὶ ἄνομα μέσα. Προτιμάει τὸ θόρυβο, γιὰ νὰ βρίσκει εὐκολότερα χορηγούς - θύματα καὶ ὅταν ἀπολογεῖται εἶναι ἐριστικὸς καὶ ὑπερήφανος. Δὲν σηκώνει μύγα στὸ σπαθί του, ὅπως λέει ὁ λαός μας. Γι᾽ αὐτόν, ὅποιος τὸν ἀμφισβητεῖ, νὰ πέσει στὸ γκρεμό!
Ἡ συνεργασία μὲ ἕνα φανατικὸ καταντᾶ μαρτύριο, ὅπως καὶ ἡ συνομιλία μαζί του εἶναι ἐπικίνδυνος παροξυσμός. Ὁ ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς ἔλεγε ὅτι ὁ ἐνθουσιασμὸς καὶ ὁ φανατισμὸς εἶναι φλόγα. Τοῦ ἐνθουσιασμοῦ ἡ φλόγα δὲν ἔχει καπνό, ἐνῶ τοῦ φανατισμοῦ ἡ φλόγα ἔχει καπνὸ καὶ καταστρέφει. Καὶ διευκρίνιζε: «Ὁ ἐνθουσιασμὸς σημαίνει: ὁλόκληρος ὁ ἄνθρωπος συγκεντρωμένος καὶ καθοδηγημένος πρὸς μία κατεύθυνση καὶ ἕνα στόχο.Ὅταν ὁ νοῦς κρίνει καὶ ἡ καρδιὰ ἀγαπήσει καὶ ἡ ψυχὴ ἐπιθυμήσει, τότε ὁ ἄνθρωπος ἑνώνεται καὶ ὡς μία δύναμη ξεκινάει τὸ μεγάλο ἔργο», «ἐνῶ τοῦ φανατικοῦ, πάντα τοῦ λείπει κάτι, τὴ μία ὁ νοῦς καὶ τὴν ἄλλη ἡ καρδιά.Ὁἐνθουσιασμένος εἶναι πάντα ὁλόκληρος ἄνθρωπος».
Στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας παρατηροῦμε καὶ ἐνθουσιώδεις ἀνθρώπους καὶ φανατικούς. Ἡ συνεργασία μεταξύ τους δὲν εἶναι εὔκολη. Στὶς λίγες φορές, ποὺ ἐπιτυγχάνεται εἶναι ἐπικίνδυνη, γιατὶ οἱ ἐνθουσιώδεις μπορεῖ νὰ παρασυρθοῦν στὸ γκρεμὸ τοῦ φανατισμοῦ. Ἐνῶ οἱ φανατικοὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀνεβοῦν στὸ ὕψος τοῦ εὐγενικοῦ ἐνθουσιασμοῦ.

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Οσία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου

Η Οσία Ειρήνη έζησε στα χρόνια της βασίλισσας Θεοδώρας, που αναστήλωσε τις άγιες εικόνες.

Η Ειρήνη καταγόταν από την Καππαδοκία και διακρινόταν όχι μόνο για την ευσέβεια της, αλλά και για την σωματική ωραιότητα της και για την ευγενή ανατροφή της. Είχε ζητηθεί λοιπόν σε γάμο, από διακεκριμένο άνδρα του παλατιού και ξεκίνησε για το Βυζάντιο. Στη διαδρομή όμως, πέρασε από τη Μονή του Χρυσοβαλάντου και τόσο ελκύστηκε από τη συναναστροφή των καλογριών, ώστε πήρε τη μεγάλη απόφαση να παραμείνει μαζί τους. Έτσι απέρριψε τις κοσμικές δόξες, γύρισε στην πατρίδα της, πούλησε τα υπάρχοντα της, βοηθώντας πολλούς φτωχούς και τα υπόλοιπα χρήματα τα εναπόθεσε στη Μονή. Έγινε μοναχή και η ζωή της μέσα στο μοναστήρι υπήρξε πολύ ασκητική και αγία.

Όταν πέθανε η ηγουμένη, η Ειρήνη, παρά την άρνηση της, ορίστηκε διάδοχος της. Από τη νέα της θέση, επετέλεσε τα καθήκοντα της άριστα. Ο Θεός μάλιστα, την προίκισε με το προφητικό και θαυματουργικό χάρισμα. Έτσι δια της προσευχής της, απάλλαξε πολλούς από τα δαιμόνια. Προαισθάνθηκε τον θάνατο της και απεβίωσε ειρηνικά, γεμάτη χαρά για το ευχάριστο ουράνιο ταξίδι της.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Βασιλείας γήινους πάλαι οὐκ ἔτυχες, ἀλλ' ἄφθαρτων στεφάνων νῦν σὲ ἠξίωσεν, ὁ Νυμφίος σου Χριστὸς ὁ ὡραιότατος ὢ καθιέρωσας σαύτην, ὅλη καρδία καὶ ψυχή, Εἰρήνη Ὁσία Μῆτερ, Χρυσοβαλάντου ἡ δόξα, ἠμῶν δὲ προσφυγὴ καὶ βοήθεια.

Σκέψεις στο Ευαγγέλιο της Κυριακής

Πρωτ. Γεωργίου Δορμπαράκη
῾Εν τω άρχοντι των δαιμονίων εκβάλλει τα δαιμόνια᾽ (Ματθ. 9, 34)
Δύο θαύματα του Κυρίου προβάλλει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα: το θαύμα της θεραπείας δύο τυφλών και το θαύμα της θεραπείας ενός δαιμονισμένου. Τα θαύματα συνιστούν μία πρόκληση, είτε θετική είτε αρνητική, για όλες τις εποχές - κάτι που το διαπιστώνουμε και στο ανάγνωσμα - αλλά και στη σημερινή εποχή, ακόμη και σε θεωρούμενους χριστιανούς, γι’ αυτό και μία προσέγγισή τους ίσως βοηθήσει λίγο περισσότερο στην κατανόησή τους. Η αρνητική αντίδραση μάλιστα των Φαρισαίων «εν τω άρχοντι των δαιμονίων εκβάλλει τα δαιμόνια» μας δίνει την ιδιαίτερη αφορμή.

1. Καταρχάς είναι αδιαμφισβήτητη η πραγματικότητα των θαυμάτων του Χριστού, δεδομένου ότι πλην ορισμένων περιπτώσεων τα πραγματοποιούσε ενώπιον πλήθους ανθρώπων, μέσα στο οποίο βρίσκονταν και πολλοί ενάντιοι και εχθροί του, σαν τους Φαρισαίους του σημερινού αναγνώσματος. Ήταν μάλιστα τόσο ολοφάνερα τα θαύματα αυτά, ώστε κανείς δεν μπορούσε να τα αμφισβητήσει, ούτε κι αυτοί οι Φαρισαίοι, οι οποίοι όμως φρόντιζαν να τα ερμηνεύουν με τον δικό τους τρόπο. Πράγματι, τα θαύματα του Χριστού ήταν μέσα στην καθημερινότητα της επί γης παρουσίας Του. Όπως το σημειώνει και το ευαγγέλιο: «εκήρυσσε το ευαγγέλιον της βασιλείας του Θεού και εθεράπευε πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν εν τω λαώ». Κήρυγμα και θαύματα πάνε πάντα μαζί, όταν μιλάμε για τον Κύριο. Γι’ αυτό και το θαύμα θεωρείται στην πραγματικότητα προέκταση και επιβεβαίωση του κηρύγματός Του, κάτι ανάλογο ίσως με τη σφραγίδα ενός εγγράφου, που βεβαιώνει τη γνησιότητά του.

Έτσι φαίνεται πολύ καθαρά ότι όλες οι προσπάθειες που έγιναν παλαιότερα, από προτεστάντες μελετητές της Αγίας Γραφής, να απομυθοποιήσουν, καθώς έλεγαν, το Ευαγγέλιο, δηλαδή να διαγράψουν ως μύθο το θαύμα από το κήρυγμα του Χριστού, έπεσαν στο κενό: αλλοίωσαν δραματικά το ίδιο το ευαγγέλιο και διέστρεψαν το πρόσωπο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αλλά από αιρετικούς που δεν πιστεύουν στη θεότητα του Κυρίου μας, δεν περιμένει κανείς περισσότερα πράγματα. Ακόμη και σ’ αυτούς όμως τα πράγματα σήμερα έχουν αλλάξει.

2. Ενώ λοιπόν το θαύμα κατανοείται ως «παράθυρο που φανερώνει τη Βασιλεία του Θεού», όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί, όμως απαρχής αντιμετωπίστηκε μ’ ένα διπλό τρόπο, κάτι που μας το δείχνει και το υπ’ όψιν ευαγγελικό ανάγνωσμα: ο μεν απλός λαός «εθαύμασε» για το θαύμα του Χριστού, θεωρώντας μοναδική την παρουσία Του, οι δε Φαρισαίοι αντέδρασαν δίνοντας τη γεμάτη άρνηση και απιστία ερμηνεία τους: «εν τω άρχοντι των δαιμονίων εκβάλλει τα δαιμόνια». Τι σημαίνουν αυτά;

(1) Ο λαός θαυμάζει, γιατί με την απλότητά του πιστεύει ότι το θαύμα φανερώνει ακριβώς την παρουσία του Θεού: ό,τι μόλις παραπάνω επισημάναμε. Κι η στάση του απλού πιστού λαού είναι συνήθως η δοξολογία του ονόματος του Θεού. Αυτό συνιστά και το κριτήριο διάκρισης των αληθινών από τα ψεύτικα θαύματα, τα οποία βεβαίως υφίστανται, αλλά ως προερχόμενα από τις δαιμονικές δυνάμεις: το εκ Θεού θαύμα, το αληθινό, κινητοποιεί τον καλοπροαίρετο άνθρωπο στην αναφορά του προς τον Θεό, το εκ δαιμόνων «θαύμα», το ψεύτικο, πέραν του ότι έχει προσωρινό χαρακτήρα, δημιουργεί φόβο στον άνθρωπο και αποσκοπεί στην υποδούλωση του στον πονηρό. Το ένα φέρνει το «οξυγόνο» της ελευθερίας του Πνεύματος του Θεού, το άλλο φέρνει το «πνίξιμο» της δαιμονικής παρουσίας.

(2) Οι Φαρισαίοι αντιδρούν και αμφισβητούν, μη αποδεχόμενοι την ενέργεια του Θεού στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Αποκαλύπτονται λοιπόν τυφλοί πνευματικά, όπως άλλωστε πολλές φορές ο Κύριος τους είχε χαρακτηρίσει έτσι. Διότι η αδυναμία επισημάνσεως της χάριτος του Θεού στην παρουσία και την ενέργεια του Κυρίου, αδυναμία δηλαδή να δουν το φως του Θεού, σημαίνει τη σκοτεινιά της ψυχής τους, την οποία βεβαίως δημιουργούν οι πονηρές δυνάμεις. Ο διάβολος είναι αυτός που κρατάει κλειστά τα «μάτια» των ανθρώπων, λόγω βεβαίως των ενεργουμένων παθών τους, της υπερηφάνειας και του μίσους. Η κατάσταση αυτή συνιστά αυτό που ο Κύριος έχει χαρακτηρίσει ως βλασφημία του αγίου Πνεύματος. Ποιος άλλος βλασφημεί το Πνεύμα του Θεού, ει μη ο αρνούμενος να αποδεχτεί την ενέργειά Του, συνεπώς ο αμετανόητος; Κι ο Κύριος είπε τα σκληρότερα και φοβερότερα λόγια για την κατάσταση αυτή: δεν πρόκειται ποτέ να λάβει κανείς τη συγχώρηση του Θεού, ούτε στον κόσμο τούτο ούτε στην αιωνιότητα.

Το γεγονός ότι με την ερμηνεία τους οι Φαρισαίοι αποκαλύπτονται οι ίδιοι δαιμονοκρατούμενοι, επιβεβαιώνεται πολλαπλώς σήμερα, ακόμη και εκτός της χριστιανικής πίστεως. Η ίδια η ψυχολογία, ήδη από της αρχής της εμφανίσεώς της ως επιστήμης, έχει μιλήσει για το ψυχολογικό φαινόμενο της «προβολής», δηλαδή το φαινόμενο κατά το οποίο κάποιος ερμηνεύει αυτό που βλέπει με βάση το περιεχόμενο της καρδιάς του: ό,τι έχει μέσα του αυτό και «βλέπει» - το προβάλλει – στους άλλους. Οι Φαρισαίοι λοιπόν αυτό που είχαν – τα δαιμόνια – αυτό και έβλεπαν στον Χριστό.

3. Το θαύμα λοιπόν, για να επανέλθουμε, απαιτεί την πίστη του ανθρώπου, όταν αυτός έχει καλή προαίρεση και η πονηρία δεν έχει διαβρώσει την ψυχή του. Η πίστη που απαιτείται για την αποδοχή του λόγου του Θεού, η ίδια απαιτείται και για την «όραση» του θαύματος. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κύριος, όπως φαίνεται και στη θεραπεία των δύο σήμερα τυφλών, ζητά πάντοτε την πίστη των ανθρώπων, ως εμπιστοσύνη στο πρόσωπό Του, προκειμένου να τους παράσχει τη θεραπευτική χάρη Του. Και μάλιστα ο Κύριος προχωράει και πιο πέρα: «κατά την πίστιν υμών, λέει, γενηθήτω υμίν». Θα βλέπετε δηλαδή ενεργούμενη τη δύναμή μου, κατά την αναλογία της πίστης σας. Μεγάλη πίστη, μεγάλο θαύμα και μεγάλη θεϊκή παρουσία. Μικρή πίστη, λειψό και το αποτέλεσμα. Εν προκειμένω, πρόσωπα καθοδηγητικά για τη μεγάλη πίστη και τα σημάδια της, γίνονται ο ρωμαίος εκατόνταρχος που ζητούσε τη θεραπεία του δούλου του, η Χαναναία γυναίκα που ζητούσε τη θεραπεία της κόρης της.

4. Κι είναι βεβαίως γνωστό σε όλους ότι η πίστη αυτή, που φέρνει τη δραστική παρουσία της χάριτος του Θεού και κινητοποιεί και βουνά, υπάρχει και αυξάνει, στο βαθμό που ο άνθρωπος μπαίνει στην τροχιά της αγάπης, του κεντρικού θελήματος του Θεού γι’ αυτόν. Όσο κανείς αγαπά και αγωνίζεται να εξαλείφει από την καρδιά του οποιαδήποτε πίκρα και κακία κατά των συνανθρώπων του, ακόμη και των εχθρών του, τόσο θα βλέπει να φουντώνει και η πίστη του, συνεπώς το θαύμα θα γίνεται ένα με την ύπαρξή του. Πράγματι, στη ζωή όλων των αγίων μας, λόγω ακριβώς της μεγάλης τους πίστης, ενεργουμένης ως αγάπης, το θαύμα ήταν στοιχείο της φυσικής τους ζωής, της καθημερινότητάς τους.

Σκέψεις στον Απόστολο της Κυριακής

Πρωτ. Γεωργίου Δορμπαράκη
῾Μνημόνευε ᾽Ιησοῦν Χριστόν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυΐδ᾽ (Β´ Τιμ. 2, 8)
α. Τόν ῾καλόν στρατιώτην ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ᾽ μεγαλομάρτυρα ἅγιο Παντελεήμονα τόν ἰαματικό πού τιμᾶ ἐνδόξως σήμερα ἡ ᾽Εκκλησία μας φωτίζει τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς, παρμένο ἀπό τήν ποιμαντική λεγόμενη ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου τήν Β´ πρός Τιμόθεον. ῞Οσα προτρεπτικά λέει ὁ ἀπόστολος γιά τόν μαθητή καί συνεργάτη του ἅγιο Τιμόθεο τά βλέπουμε ἐφαρμοσμένα ἤδη στόν ἅγιο Παντελεήμονα: ἡ δύναμή του ἦταν ἡ χάρη τοῦ Κυρίου ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, κακοπάθησε ὡς καλός στρατιώτης ᾽Εκείνου, ἀθλήθηκε νόμιμα, ἡ διαρκής μνήμη του ἦταν ὁ ἀναστημένος ᾽Ιησοῦς Χριστός. Κι ἡ ᾽Εκκλησία μας βεβαίως τά στοιχεῖα αὐτά πού μᾶς ὁδηγοῦν στή σωτηρία μας μᾶς τά προβάλλει ἔντονα, προκειμένου νά κρίνουμε τόν ἑαυτό μας πάνω σ᾽ αὐτά καί νά πορευόμαστε ἀντιστοίχως στή ζωή μας. Κατεξοχήν μάλιστα ἡ μνήμη μας πρέπει νά εἶναι διαρκῶς στόν ἀναστημένο ἀπό τούς νεκρούς ᾽Ιησοῦ Χριστό καί ἀπόγονο τοῦ Δαβίδ. ῾Μνημόνευε ᾽Ιησοῦν Χριστόν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυΐδ᾽.

β. 1. ῾Ο ἀπόστολος Παῦλος δέν μᾶς καλεῖ μέσω τῆς προτροπῆς του στόν ἅγιο Τιμόθεο νά μνημονεύουμε τόν ᾽Ιησοῦ Χριστό ὡς ἕνα πρόσωπο τῆς ἱστορίας γιά παιδαγωγικούς σκοπούς. ῾Η προτροπή του δηλαδή δέν ἔχει τήν ἔννοια μίας ἀνάμνησης πού ἀναπλάθει ἀπό τό παρελθόν ἕνα πρότυπο γιά παραδειγματισμό, ὅπως τό βλέπουμε νά συμβαίνει στίς διάφορες ἐπετείους σπουδαίων ἱστορικῶν γεγονότων ἤ ἀκόμη καί στή μνήμη τῶν ἁγίων τῆς ᾽Εκκλησίας. Κι αὐτό γιατί μία τέτοια μνημόνευση σημαίνει ὅτι τό πρόσωπο ἤ τό γεγονός ἀνήκει στό παρελθόν κι ἐπειδή ἔχει κάποια ἰδιαίτερη ἀξία θέλουμε νά τό προβάλλουμε ὡς καθοδηγητικό στοιχεῖο καί γιά τή δική μας ζωή στό παρόν.

῾Η προτροπή τοῦ ἀποστόλου ἔχει πολύ μεγαλύτερο βάθος κι ἐκφράζει τήν πίστη τοῦ ἴδιου καί τῆς ᾽Εκκλησίας γιά τό ποιός εἶναι ὁ ᾽Ιησοῦς Χριστός καί ποιά εἶναι ἡ σχέση μας μέ ᾽Εκεῖνον. ῾Ο ᾽Ιησοῦς Χριστός πού πρέπει νά μνημονεύουμε εἶναι ὁ ῾ἐγηγερμένος ἐκ νεκρῶν᾽, δηλαδή εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ πού μέ τήν ἀνάστασή Του φανέρωσε τή θεότητά Του ὡς Κύριος τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου, καί ταυτοχρόνως εἶναι τέλειος ἄνθρωπος ὡς καταγόμενος ῾ἐκ σπέρματος Δαυΐδ᾽. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ ἀπόστολος καλεῖ νά μνημονεύουμε ᾽Εκεῖνον πού εἶναι ζωντανός καί διαρκῶς παρών στή ζωή μας καί τή ζωή σύμπαντος τοῦ κόσμου, συνεπῶς καλεῖ νά ἔχουμε ἀνοικτά τά μάτια τῆς πίστης, γιά νά βλέπουμε τήν πραγματικότητα πού ζοῦμε στήν ᾽Εκκλησία: τόν Χριστό ὡς Θεό καί ἄνθρωπο πού μᾶς προσέλαβε στόν ῾Εαυτό Του καί μᾶς ἕνωσε μέ τόν Θεό.

2. Μέ ἄλλα λόγια ἡ μνημόνευση αὐτή τοῦ Κυρίου ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ συνιστᾶ τήν αὐτονόητη ἐν πίστει κίνηση τοῦ μέλους τῆς ᾽Εκκλησίας, τοῦ βαπτισμένου καί χρισμένου ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ζώντας τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ στήν ὕπαρξή του ὡς ἐνδεδυμένος ᾽Εκεῖνον - ῾ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθε᾽ - Τόν ἀναπνέει ὅπως ἀναπνέει κανείς τόν ἀέρα γιά νά ζήσει. ῞Οταν ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος σημειώνει ὅτι πρέπει νά μνημονεύουμε περισσότερο τόν Θεό ἀπό τό νά ἀναπνέουμε - ῾μνημονευτέον τοῦ Θεοῦ μᾶλλον ἤ ἀναπνευστέον᾽ -, δηλαδή ἡ μνημόνευσή του εἶναι περισσότερο κι ἀπό θέμα ζωῆς καί θανάτου, αὐτό ἀκριβῶς σημειώνει: χωρίς Χριστό δέν ὑπάρχει ἀληθινή καί πραγματική ζωή. Χωρίς Χριστό ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα ζωντανό πτῶμα. Τήν ἴδια ἔννοια ἔχει καί τό ῾ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε᾽ πού λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος σέ κάποια ἄλλη ἐπιστολή του.

Κι εἶναι περιττό βεβαίως νά τονίσουμε καί πάλι ὅτι μία τέτοια μνημόνευση ὡς ἀναγκαία γιά τήν ἴδια τήν πνευματική ζωή προϋποθέτει τήν ἐνέργεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Θέλουμε νά ποῦμε ὅτι ὁ πιστός δέν εἶναι δυνατόν νά ἀναφερθεῖ στόν Κύριο ὡς Θεό καί ἄνθρωπο, ἄν δέν τόν φωτίζει ἐν προκειμένῳ τό ἴδιο τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Μόνον ὁ ἐνεργούμενος ἀπό τή χάρη ᾽Εκείνου φθάνει στό ὑπέρ φύσιν σημεῖο πίστης καί ἀποδοχῆς τῆς θεανθρωπότητάς Του, κάτι πού ἐξόχως σημειώνει ὁ ἀπόστολος: ῾Οὐδείς δύναται εἰπεῖν Κύριον ᾽Ιησοῦν εἰ μή ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ᾽. ῎Ετσι ἡ μνημόνευση τοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, κατά τόν ἀπόστολο, εἶναι ἡ ἐπιβεβαίωση τῆς ὕπαρξης στήν καρδιά τοῦ πιστοῦ τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία τόν καθοδηγεῖ νά βιώνει τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ ὡς Πατέρα: τό ῾Κύριε ᾽Ιησοῦ Χριστέ᾽ παραπέμπει εὐθέως στό ῾ἀββᾶ ὁ Πατήρ᾽.

3. Τά παραπάνω ἐξηγοῦν εὔκολα γιατί ἡ ᾽Εκκλησία μας ἀπαρχῆς μέ τούς ἁγίους θεοπνεύστους Πατέρες της θεώρησε ὅτι ἡ κατεξοχήν προσευχή πού συμπυκνώνει κάθε προσευχή της καί συνιστᾶ μία συνοπτική ὁμολογία πίστης της εἶναι τό ῾Κύριε ἐλέησον᾽ ἤ μέ τήν πιό ἀνεπτυγμένη μορφή του τό ῾Κύριε ᾽Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ καί Λόγε τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν᾽. Σ᾽ αὐτήν τή μονολόγιστη λεγόμενη προσευχή ἔχουμε τήν ἐπακριβή ἐπιβεβαίωση τῆς προτροπῆς τοῦ ἀποστόλου Παύλου: μνημονεύουμε καί ἐπικαλούμαστε τόν ᾽Ιησοῦ Χριστό ὡς Θεό καί ἄνθρωπο, ὁ ῾Οποῖος ἦλθε στόν πεσμένο στήν ἁμαρτία κόσμο, προκειμένου νά μᾶς σώσει. Τό ἔλεός Του εἶναι ἡ ἀπάντηση στή διαστροφή τῆς ἁμαρτίας τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει μάλιστα συναίσθηση αὐτῆς καί τοποθεῖται ἐν ταπεινώσει ἀπέναντί Του. Γι᾽ αὐτό καί ὄχι μόνο στίς ἀκολουθίες τῆς ᾽Εκκλησίας ἀλλά καί σέ κάθε ἐπίπεδο τῆς ζωῆς τό ῾Κύριε ἐλέησον᾽ συνοδεύει ὄχι μόνο τόν μοναχό – ἡ ῾ἀποκλειστικότητα᾽ αὐτή δέν συνάδει πρός τήν ἐκκλησιαστική πίστη - ἀλλά καί τόν κάθε βαπτισμένο χριστιανό. Σέ διαφωνία πάνω στό θέμα αὐτό γιά παράδειγμα ἑνός μοναχοῦ μέ τόν μεγάλο Πατέρα τῆς ᾽Εκκλησίας ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος ἐν ἀντιθέσει πρός τόν μοναχό ὑποστήριζε ὅτι ἡ μνημόνευση τοῦ Χριστοῦ εἶναι γιά ὅλους τούς πιστούς μικρούς καί μεγάλους, ἄγγελος Κυρίου ἐμφανίστηκε στόν μοναχό γιά νά τοῦ πεῖ ὅτι ἡ ἀλήθεια βρίσκεται στόν ἅγιο Γρηγόριο.

4. Τό μόνο πού ἀπαιτεῖται νά κατανοήσουμε οἱ πιστοί εἶναι ὅτι ἡ μνημόνευση τοῦ Χριστοῦ δέν γίνεται κατά τρόπο ἐξωτερικό καί τυπικό. Οἱ ῾τεχνικές᾽ τῆς εὐχῆς τοῦ Χριστοῦ ἤ ἡ ἐπανάληψη τοῦ ἁγίου ὀνόματός Του σάν κάτι τό μαγικό πόρρω ἀπέχουν ἀπό αὐτό πού ζεῖ ἡ ᾽Εκκλησία μας καί λέει ὁ ἀπόστολος. ῾Η μνημόνευση τοῦ Χριστοῦ γίνεται ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ, ὅπως εἴπαμε, καί μέ θερμότητα ἀγάπης πρός τό πανάγιο πρόσωπό Του. ῾Η ἀγάπη μας πρός τόν Χριστό, τόν ᾽ἐξ Οὗ καί δι᾽ Οὗ καί εἰς ῞Ον τά πάντα ἔκτισται᾽, θέτει σέ ἐνέργεια κατά τρόπο αὐξητικό τή χάρη τῆς μνήμης Του καί ἡ ἀγάπη αὐτή ἀποτελεῖ τό ῾κλειδί᾽ τῆς συνεχοῦς ἐπανάληψης τοῦ ὀνόματός Του. Κι αὐτό θά πεῖ ὅτι ἡ μνήμη Του καί ἡ ἀδιάκοπη ἐπίκλησή Του προϋποθέτει τήν τήρηση τῶν ἁγίων Του ἐντολῶν. Πιστός πού ἐπικαλεῖται τόν Κύριο χωρίς νά ὁδεύει κατά τίς ἐντολές Του, κατεξοχήν τήν ἀγάπη πρός τόν συνάνθρωπό του, μᾶλλον δουλεύει σέ ἀλλότριο δεσπότη καί ὄχι στόν Κύριο ᾽Ιησοῦ Χριστό. ῾Ο λόγος τοῦ μεγάλου Πατέρα ἁγίου Μαξίμου τοῦ ὁμολογητοῦ ἐν προκειμένῳ εἶναι καταπέλτης: ῾᾽Εκεῖνος πού μπόρεσε νά ἀποκτήσει τήν τέλεια ἀγάπη καί νά ρυθμίσει σύμφωνα μέ αὐτήν ὄλην τή ζωή του, αὐτός ἐπικαλεῖται τόν Κύριο ᾽Ιησοῦ ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ᾽ (4η ἑκατ. Περί ἀγάπης).

γ. Δέν ὑπάρχει πιό ἰσχυρό ὅπλο στά χέρια μας ἀπό ῾τό ὄνομα τό ὑπέρ πᾶν ὄνομα᾽ τοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ. ῾Ο ἀπόστολος Παῦλος ἐκφράζοντας καί τή δική του ζωή μᾶς παρακινεῖ σ᾽ αὐτό, ἡ ᾽Εκκλησία μας τό ἔχει ὡς τόν πιό μεγάλο καί ὑπερθαύμαστο θησαυρό της, τό θεμέλιο τῆς ὕπαρξής της. ῎Ας μάθουμε νά ἀναπνέουμε Αὐτόν πού συνιστᾶ τήν ἴδια τή ζωή μας καί ῾τήν ψυχή τῆς ψυχῆς μας᾽ (ὅσιος Μακάριος). Τότε θά μάθουμε ἐμπειρικά τό τί σημαίνει δύναμη πίστης καί φανέρωση τῆς Βασιλείας Του ἤδη ἀπό τόν κόσμο αὐτόν.

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Άγιος Παντελεήμων ο Μεγαλομάρτυς και Ιαματικός

Ο Άγιος Παντελεήμων (Παντελέων το πρότερον όνομα) καταγόταν από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας και έζησε στα χρόνια του Μαξιμιανού (286 - 305 μ.Χ.). Πατέρας του ήταν ο Ευστόργιος, ο οποίος ήταν εθνικός και μετά τις νουθεσίες του γιου του έγινε χριστιανός. Μητέρα του ήταν η Ευβούλη, η οποία προερχόταν από χριστιανική οικογένεια (βλέπε 30 Μαρτίου). Εκπαιδεύτηκε στην ιατρική από τον Ευφρόσυνο και κατηχήθηκε στη χριστιανική πίστη και βαπτίσθηκε από τον πρεσβύτερο Ερμόλαο (βλέπε 26 Ιουλίου) που ήταν ιερέας της Εκκλησίας της Νικομήδειας.

Κάποια στιγμή όταν οχιά δάγκωσε έναν νεαρό και ουσιαστικά τον θανάτωσε ο Άγιος Παντελεήμονας επικαλούμενος τον Χριστό τον ανάστησε.

Αφορμή του μαρτυρίου του στάθηκε ένα ακόμα θαύμα του Αγίου. Κάποτε είχε θεραπεύσει έναν τυφλό, ο οποίος και ανέφερε το γεγονός της θεραπείας του στον βασιλιά, λέγοντάς του ότι τον θεράπευσε ο Παντελέων στο όνομα του Χριστού, στον οποίο και ο ίδιος πλέον πίστευε. Ο βασιλιάς αφού τον άκουσε, αμέσως διέταξε και τον αποκεφάλισαν. Ο ίδιος ο Παντελέων προσήχθη στον βασιλιά, ο οποίος διέταξε τον βασανισμό του με σκοπό την άρνηση της πίστεώς του.

Ο Άγιος βασανίσθηκε σκληρά με διάφορους τρόπους, όμως δεν υπέκυψε στις πιέσεις αφού ο Κύριος εμφανίσθηκε μπροστά του με τη μορφή του πνευματικού του Ερμόλαου και του έδωσε θάρρος. Τέλος διατάχθηκε ο αποκεφαλισμός του και τότε ακούστηκε φωνή από τον ουρανό που τον καλούσε όχι ως Παντελέοντα αλλά ως Παντελεήμονα. Μόλις όμως ο δήμιος άπλωσε το χέρι του για να κόψει με το σπαθί του το κεφάλι του Αγίου, το σπαθί λύγισε και το σίδερο έλιωσε σαν κερί. Μπροστά σε τέτοιο θαύμα και οι παραβρισκόμενοι στρατιώτες έγιναν χριστιανοί. Τότε ο Άγιος εκουσίως παραδόθηκε στο μαρτύριο. Λέγεται ότι από τη πληγή του δεν έτρεξε αίμα αλλά γάλα και το δέντρο της ελιάς, στο οποίο τον είχαν δέσει καρποφόρησε ξαφνικά.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’.
Ἀθλοφόρε Ἅγιε, καὶ ἰαματικὲ Παντελεῆμον, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος πλ. α’.
Μιμητὴς ὑπάρχων τοῦ ἐλεήμονος, καὶ ἰαμάτων τὴν χάριν παρ᾽αὐτοῦ κομισάμενος, ἀθλοφόρε καὶ Μάρτυς Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ταῖς εὐχαῖς σου τὰς ψυχικὰς ἡμῶν νόσους θεράπευσον, ἀπελαύνων τοῦ ἀεί, πολεμίου τὰ σκάνδαλα, ἐκ τῶν βοώντων ἀπαύστως· Σῶσον ἡμᾶς Κύριε.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ'. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Μαρτυρήσας γενναίως ὑπὲρ Χριστοῦ, καὶ τὴν πίστιν κηρύξας τῷ σῷ πατρί, ἀνείλκυσας πανεύφημε, τοῦ βυθοῦ τῆς ἀγνοίας, καὶ τυράννων μὴ πτήξας, τὸ ἄθεον φρόνημα, τῶν δαιμόνων κατῄσχυνας, τὸ ἀνίσχυρον θράσος· ὅθεν καὶ τὴν χάριν, ἐκ Θεοῦ ἐκομίσω, ἰᾶσθαι νοσήματα, τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, Παντελεῆμον πανεύφημε. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ὁ Οἶκος
Τοῦ Ἀναργύρου τὴν μνήμην, τοῦ γενναίου τὴν ἄθλησιν, τοῦ πιστοῦ τὰς ἰατρείας, εὐσεβῶς ὑμνήσωμεν φιλόχριστοι, ἵνα λάβωμεν ἔλεος, μάλιστα οἱ βορβορώσαντες, ὡς κἀγώ, τοὺς ἑαυτῶν ναούς· ψυχῶν γὰρ καὶ σωμάτων ὁμοῦ τὴν θεραπείαν περέχει. Σπουδάσωμεν οὖν, ἀδελφοί, ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν ἔχειν τοῦτον ἀσφαλῶς, τόν ῥυόμενον ἐκ πλάνης τοὺς βοῶντας ἀπαύστως· Σῶσον ἡμᾶς Κύριε.

Μεγαλυνάριον
Ῥεῖθρα ἰαμάτων ὡς ἐκ πηγῆς, χάριτι θαυμάτων, βρύει χρῄζουσι δωρεάν, ὁ Παντελεήμων, ὁ πάνσοφος ἀκέστωρ· οἱ ῥώσεως διψῶντες δεῦτε ἀρύσασθε σε.

ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Το θαύμα της Αγίας Παρασκευής

Το πρώτο μισό του 15ου μ.Χ. αιώνα βρίσκει τον Ιωάννη Η’ Παλαιολόγο Αυτοκράτορα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας της Ανατολής, της οποίας η εδαφική επικράτεια είχε περιοριστεί γύρω από την Κωνσταντινούπολη και το Μοριά. Η Θεσσαλονίκη είχε παραδοθεί στους Βενετούς το 1423 και καταλήφθηκε οριστικά το 1430 από τους Οθωμανούς, ενώ η Ανδριανούπολη είχε κυριευτεί το 1361 από το Σουλτάνο Μουράτ Α’ και κατέστη πρώτη πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επί ευρωπαϊκού εδάφους.

Η Αυτοκρατορία δεχόταν αδιάκοπα χτυπήματα από τους Οθωμανούς, τα οποία ξαναζωντάνεψαν στον αυτοκράτορα την απελπισμένη πεποίθηση ότι ο κίνδυνος δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί χωρίς εξωτερική βοήθεια, η οποία θα μπορούσε να έρθει μόνο από τη Δύση. Έτσι λοιπόν ο Ιωάννης Η’ ήρθε σε επαφή με τον Πάπα Μαρτίνο Ε’ και τον διάδοχό του Ευγένιο Δ’, ο οποίος συγκάλεσε σύνοδο που ξεκίνησε αρχικά στη Φερράρα το 1438 και τελείωσε το 1439 στη Φλωρεντία.

Η σύνοδος, ως απώτατο σκοπό σύγκλησης, είχε την ένωση των εκκλησιών Ανατολής και Δύσης, την οποία ο μεν αυτοκράτορας επιθυμούσε για λόγους ενίσχυσης και υπεράσπισης της αυτοκρατορίας, ο δε πάπας την προαγωγή και αναγνώριση του πρωτείου του παπικού θρόνου στην Ανατολή, καθώς την αποδοχή της διδασκαλίας του filioque στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Η ένωση των Εκκλησιών, εκτός από υποστηρικτές, βρήκε και πολέμιους όπως τους μητροπολίτες: Εφέσου Μάρκο τον Ευγενικό, Ηρακλείας Αντώνιο και Τραπεζούντος Δωρόθεο, έχοντας στο πλευρό τους μεγάλη μερίδα του λαού που δεν την αποδέχτηκε.

Έτσι λοιπόν η ένωση αυτή όχι μόνο δεν επέφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα αλλά αντίθετα δίχασε άρχοντες και λαό, σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, παραλύοντας έτσι κάθε δυνατότητα αντίστασης. Βασικότερος εκφραστής της μερίδας των ανθενωτικών, δηλ. όσων δεν αποδέχτηκαν την ένωση των Εκκλησιών, ήταν άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ο οποίος την χαρακτήριζε ως ψευδοένωση και φρονούσε ότι ο Όρος της συνόδου δεν θα είχε ισχύ, αλλά αντίθετα θα καταρριπτόταν λόγω του βλάσφημου χαρακτήρα προς τον τριαδικό Θεό. Επίσης χαρακτήριζε ως ένοχο όποιον μνημόνευε τον πάπα ως Ορθόδοξο αρχιερέα και ως παραβάτη της πίστεως κάθε είδους λατινόφρονα (P.G. 160,1097‐1100).

Οι συνέπειες της αποστασίας και της παράβασης της πίστεως άρχισαν να εκδηλώνονται σιγά σιγά. Τρία χρόνια μετά την υπογραφή του Όρου της Συνόδου Φερράρας – Φλωρεντίας, συγκεκριμένα στις 14 Οκτωβρίου 1442, συνέβη το εξής γεγονός. Ένας ευσεβής ασκητής ιερομόναχος εν ονόματι Αμβρόσιος μετέβη στο ναό της Αγίας Παρασκευής στο Παλαιόκαστρο της Χίου για να τελέσει τον εσπερινό κατά το δειλινό της 13ης Οκτωβρίου. Ενώ προχωρούσε η ακολουθία του εσπερινού ξεκίνησε να βρέχει και όσο περνούσε η ώρα η βροχή δυνάμωνε.

Ο ιερομόναχος μη μπορώντας να βγει από το ναό για να πάει στο κελί του, εξήγησε το φαινόμενο ως ξέσπασμα της οργής του Κυρίου και ως απόφασή του να καταποντίσει το νησί. Έτσι έμεινε στην εκκλησία και κυριευμένος από φόβο άρχισε να προσεύχεται και να παρακαλεί το Θεό ώστε να μεταβάλλει την οργή Του σε έλεος προς το λαό. Δεν γνώριζε ωστόσο ότι η θάλασσα είχε βγει από τα όριά της και είχε ορμήσει προς την ξηρά για να κατακλύσει το νησί. Καθώς ο Αμβρόσιος προσευχόταν αποκοιμήθηκε σε ένα στασίδι του ναού. Τότε του αποκαλύφθηκε ένα όραμα˙ είδε να ανοίγει η στέγη του ναού και να ξεπροβάλλει μέσα από ένα φωτεινόμορφο σύννεφο η μορφή μιας σεμνής γυναίκας με τα χέρια της σε στάση δέησης και να προσεύχεται.

Τότε άκουσε τη φωνή της γυναίκας που του έλεγε: «μη φοβάσαι Αμβρόσιε, εγώ είμαι η Οσιομάρτυς Παρασκευή˙ η πατρίδα σου σώθηκε». Ακούγοντας αυτά ο Αμβρόσιος, πλήρης χαράς, ξεκίνησε να ψέλνει τον Όρθρο με ευλάβεια και ενώ ξημέρωνε ήρθαν οι κάτοικοι από τη χώρα και του ανήγγειλαν ότι η θάλασσα είχε βγει από τα όριά της και απείλησε το νησί με κατακλυσμό. Τότε ο ευσεβής Αμβρόσιος διηγήθηκε στους κατοίκους το όραμα της Αγίας Παρασκευής και τους κάλεσε να τελέσουν λιτανεία με την εικόνα της Αγίας για να εξιλεώσουν με αυτόν τον τρόπο την οργή του Θεού. Έτσι λοιπόν με τη λιτανεία που τέλεσαν οι κάτοικοι και τις πρεσβείες της Αγίας κόπασε η θάλασσα, επέστρεψε στα φυσικά της όρια, σταμάτησαν και τα άλλα καιρικά φαινόμενα και σώθηκε το νησί και ο λαός.

Το θαυμαστό αυτό γεγονός της διάσωσης της νήσου, με τη μεσιτεία της Αγίας Παρασκευής, εορτάζεται πανηγυρικά όχι μόνο στη Χίο, αλλά και στην περιοχή των Μεγάρων, στην Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής των Γερανείων (Μαζίου), όπου, από το εσπέρας της παραμονής της εορτής (13 Οκτωβρίου), τελείται πανηγυρική αγρυπνία, κατά το αγιορείτικο τυπικό, που διαρκεί μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της κυριωνύμου ημέρας (14 Οκτωβρίου), υπενθυμίζοντας έτσι ότι η αναμενόμενη βοήθεια δεν έρχεται από τον ανθρώπινο παράγοντα αλλά από τον ίδιο τον Οικτίρμονα Θεό.

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής

(Μτθ. θ´ 27-35)
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, παράγοντι τῷ ᾿Ιησοῦ ἠκολούθησαν αὐτῷ δύο τυφλοὶ κράζοντες καὶ λέγοντες· ᾿Ελέησον ἡμᾶς, υἱὲ Δαυΐδ. ᾿Ελθόντι δὲ εἰς τὴν οἰκίαν προσῆλθον αὐτῷ οἱ τυφλοί, καὶ λέγει αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· Πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι; Λέγουσιν αὐτῷ· Ναί, Κύριε. Τότε ἥψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων· Κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν. Καὶ ἀνεῴχθησαν αὐτῶν
οἱ ὀφθαλμοί· καὶ ἐνεβριμήσατο αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς λέγων· ῾Ορᾶτε μηδεὶς γινωσκέτω. Οἱ δὲ ἐξελθόντες διεφήμισαν αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ. Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων ἰδοὺ προσήνεγκαν αὐτῷ ἄνθρωπον κωφὸν δαιμονιζόμενον· καὶ ἐκβληθέντος τοῦ δαιμονίου ἐλάλησεν ὁ κωφός, καὶ ἐθαύμασαν οἱ ὄχλοι λέγοντες ὅτι οὐδέποτε ἐφάνη οὕτως ἐν τῷ ᾿Ισραήλ. Οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἔλεγον· ᾿Εν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονίων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια. Καὶ περιῆγεν ὁ ᾿Ιησοῦς τὰς πόλεις πάσας καὶ τὰς κώμας διδάσκων ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν καὶ κηρύσσων τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας καὶ θεραπεύων πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν ἐν τῷ λαῷ.

 Απόδοση σε απλή γλώσσα
Εκεῖνο τὸν καιρό, καθὼς προχωροῦσε ᾿Ιησοῦς, τὸν ἀκολούθησαν δύο τυφλοί, ποὺ φώναζαν κι ἔλεγαν· «Σπλαχνίσου μας, Υἱὲ τοῦ Δαβίδ!» Κι ὅταν ἔφτασε στὸ σπίτι, πῆγαν κοντά του οἱ τυφλοί, καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς λέει· «Πιστεύετε πὼς μπορῶ νὰ τὸ κάνω αὐτό;» Τοῦ λένε· «Ναί, Κύριε». Τότε ἄγγιξε τὰ μάτια τους καὶ εἶπε· «῞Οπως τὸ πιστεύετε νὰ σᾶς γίνει». Κι ἀνοίχτηκαν τὰ μάτια τους. Τότε ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς πρόσταξε λέγοντας· «Προσέξτε νὰ μὴν τὸ μάθει κανένας». Αὐτοὶ ὅμως, μόλις βγῆκαν ἔξω, διέδωσαν τὴ φήμη του σ᾿ ὅλη τὴν περιοχὴ ἐκείνη. ᾿Ενῶ ἔβγαιναν ἔξω οἱ δύο τυφλοί, τοῦ ἔφεραν ἕναν κωφάλαλο δαιμονισμένο. Μόλις ἔδιωξε τὸ δαιμόνιο, μίλησε ὁ κωφάλαλος. Κι ὁ κόσμος θαύμασε καὶ εἶπε· «Ποτὲ ὣς τώρα δὲν εἶδαν οἱ ᾿Ισραηλίτες τέτοια πράγματα!» Οἱ Φαρισαῖοι ὅμως ἔλεγαν· «Μὲ τὴ δύναμη τοῦ ἄρχοντα τῶν δαιμονίων διώχνει τὰ δαιμόνια».  ῾Ο ᾿Ιησοῦς περιόδευε σ᾿ ὅλες τὶς πόλεις καὶ στὰ χωριά, δίδασκε στὶς συναγωγές τους, κήρυττε τὸ χαρμόσυνο μήνυμα γιὰ τὸν ἐρχομὸ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ γιάτρευε κάθε ἀσθένεια καὶ κάθε ἀδυναμία στὸν λαό.

Ο Απόστολος της Κυριακής

(Β´ Τιμ. β´ 1-10)
Τέκνον Τιμόθεε, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ, καὶ ἃ ἤκουσας παρ᾿ ἐμοῦ διὰ πολλῶν μαρτύρων, ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις, οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδάξαι. Σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. ᾿Εὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. Τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν. Νόει ἃ λέγω· δῴη γάρ σοι ὁ Κύριος σύνεσιν ἐν πᾶσι. Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυΐδ, κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου, ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος· ἀλλ᾿ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται. Διὰ τοῦτο πάντα ὑπομένω διὰ τοὺς ἐκλεκτούς, ἵνα καὶ αὐτοὶ σωτηρίας τύχωσι τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ μετὰ δόξης αἰωνίου.

Απόδοση σε απλή γλώσσα
Παιδί μου Τιμόθεε, νὰ παίρνεις δύναμη ἀπὸ τὴ χάρη ποὺ μᾶς ἔδωσε ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός. Κι ὅσα ἄκουσες ἀπὸ μένα μπροστὰ σὲ πολλοὺς μάρτυρες, αὐτὰ νὰ τὰ μεταδώσεις σὲ ἔμπιστους ἀνθρώπους, ποὺ θὰ εἶναι ἱκανοὶ νὰ διδάξουν καὶ ἄλλους. Κακοπάθησε λοιπὸν σὰν καλὸς στρατιώτης τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Κανεὶς στρατευμένος δὲν μπλέκεται στὶς ὑποθέσεις τῆς καθημερινῆς ζωῆς, ἂν θέλει νὰ εἶναι συνεπὴς ἀπέναντι σ’ ἐκεῖνον ποὺ τὸν στρατολόγησε. Κι ὅταν κάποιος μετέχει σὲ ἀθλητικοὺς ἀγῶνες, δὲν παίρνει τὸ στεφάνι τῆς νίκης, ἂν δὲν ἀγωνιστεῖ σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες. ῾Ο γεωργὸς πρέπει νὰ κοπιάσει, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ φάει πρῶτος ἀπὸ τοὺς καρπούς. Προσπάθησε νὰ καταλάβεις αὐτὰ ποὺ λέω. ῾Ο Κύριος νὰ σὲ βοηθήσει νὰ τὰ ἐννοήσεις ὅλα. Νὰ μὴν ξεχνᾶς τὸν ᾿Ιησοῦ Χριστό, τὸν ἀναστημένο ἀπὸ τοὺς νεκροὺς καὶ ἀπόγονο τοῦ Δαβίδ, σύμφωνα μὲ τὸ εὐαγγέλιο ποὺ κηρύττω. Γιὰ τὸ εὐαγγέλιο αὐτὸ κακοπαθῶ ὣς τὸ σημεῖο νὰ μὲ δέσουν σὰν κακοῦργο. ᾿Αλλὰ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δὲν δένεται. Γι’ αὐτό, ὅλα τὰ ὑπομένω γιὰ χάρη τῶν ἐκλεκτῶν τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ πετύχουν κι αὐτοὶ τὴ σωτηρία ποὺ ἔφερε ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστὸς καὶ νὰ δοξαστοῦν αἰώνια.

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Άγιοι Ερμόλαος, Έρμιππος και Ερμοκράτης

Άνηκαν και οι τρεις στον Ιερό κλήρο της εκκλησίας, στη Νικομήδεια.

Όταν ο Άγιος Παντελεήμων  ανακρινόταν, και ρωτήθηκε από ποιόν διδάχτηκε την χριστιανική πίστη, απάντησε, ότι την διδάχτηκε από τον Ιερέα Ερμόλαο. Αυτό ήταν αρκετό, για να σταλούν αμέσως στρατιώτες και να συλλάβουν τον Ερμόλαο. Με τη θέληση τους, ακολούθησαν αυτόν μπροστά στον κριτή της Νικομήδειας, οι φίλοι και συνεργάτες του Ιερείς Έρμιππος και Ερμοκράτης.

Ο δικαστής, αφού εξέτασε πρώτα τον Ερμόλαο, ρώτησε έπειτα τους άλλους δύο τι ζητούσαν και ήλθαν σ' αυτόν. Εκείνοι αποκρίθηκαν, ότι ήταν στρατιώτες του Ερμολάου κάτω από τη σημαία του Χριστού, και ότι τον παρακαλούσαν να έχουν όλοι κοινό θάνατο, όπως είχαν και κοινή αδελφική ζωή. Η απάντηση αυτή, αντί να κινήσει το θαυμασμό του δικαστή, άναψε περισσότερο το θυμό του. Καταδίκασε λοιπόν και τους τρεις σε θάνατο. Έτσι με τη θυσία των κεφαλών τους, κέρδισαν τα αθάνατα βραβεία των αθλητών της πίστης και της αγάπης του Χρίστου.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Ἱερατεύσαντες, γνησίως Ἅγιοι, τῷ πρυτανεύσαντι, ἠμὶν τὰ κρείττονα, τοῦ μαρτυρίου τὴν ὁδόν, ἠνύσατε γηθοσύνως, Ἱερὲ Ἐρμόλαε, σὺν Ἐρμίππω Ἐρμόκρατες, τρίστυλον ἑδραίωμα, Ἐκκλησίας γενόμενοι, διὸ ἐκδυσωπεῖτε ἀπαύστως, σώζεσθαι πάντας πάσης βλάβης.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Οἱ Μάρτυρες σου Κύριε, ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτῶν, τὸ στέφος ἐκομίσαντο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν· σχόντες γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλον· ἔθραυσαν καὶ δαιμόνων τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτῶν ταῖς ἱκεσίαις Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Αγία Παρασκευή η Οσιομάρτυς

Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου (138 - 160 μ.Χ.). Ήταν κόρη των ευσεβών Χριστιανών, Αγάθωνα και Πολιτείας, οι οποίοι φρόντισαν για την χριστιανική αγωγή της, όπως είχαν υποσχεθεί στο Θεό στην περίπτωση που θα τους έδινε ένα παιδί. Επειδή το παιδί γεννήθηκε ημέρα Παρασκευή έλαβε αυτό το όνομα.

Μετά το θάνατο των γονέων της, η Παρασκευή μοίρασε όλη την περιουσία της στους φτωχούς και ανέπτυξε ιεραποστολική δραστηριότητα στην Ρώμη και στα περίχωρα της πόλης, κηρύσσοντας το λόγο του Χριστού. Η δράση της προκάλεσε τον ειδωλολάτρη αυτοκράτορα Αντωνίνο, ο οποίος την συνέλαβε και της υποσχέθηκε υλικά αγαθά στην περίπτωση που θα θυσίαζε στα είδωλα. Βλέποντας όμως πως η Αγία παρέμενε σταθερή στην πίστη της, την υπέβαλε στο βασανιστήριο της πυρακτωμένης περικεφαλαίας, το οποίο υπέμεινε με καρτερικότητα. Τότε ο Αντωνίνος διέταξε και την έβαλαν σε ένα λέβητα με καυτό λάδι και πίσσα. Επειδή όμως είδε την Αγία άθικτη, πλησίασε το πρόσωπο του στον λέβητα - καθώς δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς η αγία είχε μείνει ανέπαφη - για να δοκιμάσει αν πράγματι είναι καυτό, και αμέσως τυφλώθηκε. Η Αγία με προσευχή έδωσε στον Αντωνίνο το φως του, με αποτέλεσμα να πιστέψει στο Χριστό ή κατ' άλλους να σταματήσει τους διωγμούς εναντίον τους. Ελευθέρωσε πάντως την Αγία Παρασκευή, η οποία συνέχισε να κηρύττει το Ευαγγέλιο σε άλλα μέρη, μέχρι που έφτασε στην Ελλάδα.

Στα Τέμπη ένας ειδωλολάτρης άρχοντας την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια, τα οποία υπέμεινε καρτερικά, για να τελειωθεί με δια αποκεφαλισμού θάνατο.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Τὴν σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον, ἐργασαμένη φερώνυμε, τὴν ὁμώνυμόν σου πίστιν εἰς κατοικίαν κεκλήρωσαι, Παρασκευὴ ἀθλοφόρε· ὅθεν προχέεις ἰάματα, καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Τὸν ναόν σου πάνσεμνε, ὡς ἱατρεῖον ψυχικὸν εὑράμενοι, ἐν τούτῳ πάντες οἱ πιστοί, μεγαλοφώνως τιμῶμέν σε, Ὁσιομάρτυς Παρασκευὴ ἀοίδιμε.

Ἡ νηστεία, ἡ ἄσκηση, ἡ ἁπλότητα.

Ἡ νηστεία, ἡ ἄσκηση, ἡ ἁπλότητα.

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἀναλύοντας τήν ζωή τῶν πρώτων Χριστιανῶν, ἑρμηνεύει τήν φράση «κλῶντές τε κατ᾿ οἶκον ἄρτον»30. Πίσω ἀπ’ αὐτήν βλέπειτήν λιτοδίαιτη ζωή τῶν πρώτων ὀρθόδοξων ἀδελφῶν μας οἱ ὁποῖοι ἐτρέφοντο μέ ἁπλό ἄρτο, ἐνήστευαν καί γενικότερα ζοῦσαν ἀσκητικά, μέ πολλή σκληραγωγία. «Τὸν ἄρτον ἐμοὶ δοκεῖ λέγων, καὶ τὴν νηστείαν ἐνταῦθα σημαίνειν καὶ τὸν σκληρὸν βίον· τροφῆς γὰρ, οὐ τρυφῆς μετελάμβανον»31.

Ὁ ἄρτος ἐδῶ σημαίνει τήν νηστεία καί τήν σκληρή ζωή πού ἔκαναν οἱ πρῶτοι χριστιανοί. Διότι μετελάμβαναν τροφῆς καί ὄχι τρυφῆς, δηλαδή δέν εἶχαν σαρκική καλοπέραση.

Αὐτή ἡ ἀσκητική ζωή, ἡ κακοπάθεια κατά τούς ἁγίους Πατέρες, διαφυλάχθηκε καί στήν ἀσκητική ζωή τῆς μοναστικῆς κοινότητας τοῦ κοινοβίου, τῆς σκήτης ἤ τοῦ κελλιοῦ.

Ἡ σκληραγώγηση τοῦ σώματος, μαζί μέ τήν ἀφέλεια, τήν παιδική ἁπλότητα, τήν ταπείνωση καί τήν ἁγνότητα, δίνει τήν ἀληθινή ἁγιοπνευματική χαρά.

«Δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχει ἀγαλλίασις ὅταν δέν ὑπάρχει ἀφέλεια» λέγει ὁ Χρυσορρήμων32.

Ἡ ἀφέλεια-ταπεινοφροσύνη εἶναι ἡ σπουδαιότερη33 ἀπό ὅλες τίς ἄλλες ἀρετές, διότι συνοψίζει σύνολη τήν ἀρετή34.

Αὐτή ἡ ἁπλότητα στήν συμπεριφορά καί στήν ἀναστροφή μέ τούς ἐν Χριστῷ ἀδελφούς εἶναι αὐτό, πού κατ’ ἐξοχήν διαφυλάχθηκε στήν μοναστική κοινωνία-Ἐνορία μέχρι σήμερα.

Σ’ ἕνα σύγχρονο ὀρθόδοξο Μοναστήρι, πού λειτουργεῖ κατά Θεόν, πράγματι κυριαρχεῖ αὐτή ἡ παιδική ἁπλότητα, ἡ «σεσοφισμένη». Εἶναι ὁλοφάνερη, ἐπίσης, καί ἡ χαρά, ἡ πάναγνη στά πρόσωπα τῶν μοναχῶν, αὐθεντικῶν διαδόχων τῶν μελῶν τῆς ὑπέροχης ἐκείνης πρωτοχριστιανικῆς κοινότητας.

«Ἀπό ἐδῶ» δηλαδή ἀπό τήν ζωή τῆς πρωτοχριστιανικῆς κοινότητας, παρατηρεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, «μάθε ὅτι ὄχι ἡ τρυφή (καλοπέραση), ἀλλά ἡ τροφή προξενεῖ τήν ἀπόλαυση· καί ὅπως ἀκριβῶς αὐτοί πού τρυφοῦν βρίσκονται σέ λύπη, ἔτσι καί αὐτοί πού ἀρνοῦνται τήν τρυφή βρίσκονται σέ συνεχῆ χαρά. Βλέπεις ὅτι τά λόγια τοῦ Πέτρου εἶχαν καί αὐτό τό ἀποτέλεσμα, δηλ. τόν σωφρονισμό τῶν ἀνθρώπων; Διότι μόνον ἔτσι, ὅταν ὑπάρχει σωφροσύνη καί ἀφέλεια (ἁπλότητα-ἀκακία-ἁγνότητα), τότε μόνον προξενεῖται ἀληθινή χαρά καί ἀγαλλίαση»35.

Οἱ πρῶτοι χριστιανοί ἀσκοῦσαν τήν ἐλεημοσύνη καί τήν φιλανθρωπία. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος, πίσω ἀπό τήν φράση: «Εἶχον χάριν πρὸς ὅλον τὸν λαόν» βλέπει τήν ἐλεημοσύνη πού ἀσκοῦσαν οἱ χριστιανοί τῆς πρώτης χριστιανικῆς Ἐνορίας πρός ὅλους ἀδιακρίτως36. Αὐτή ἡ συνεχής ἐλεημοσύνη ὑλική καί κυρίως πνευματική ἔκανε τόν λαό νά τούς εὐγνωμονεῖ. Ὁ λαός εἱλκύετο κοντά τους. «Δύο πράγματα» παρατηρεῖ Χρυσορρήμων «μποροῦσαν νά τούς ρίξουν σέ ἀθυμία, ἡ νηστεία καί τό ὅτι διέθεταν σέ ἐλεημοσύνες τά χρήματά τους. Αὐτοί δέ καί γιά τά δύο χαιρόντουσαν. Ποιός δέν θά ἀγαπήσει αὐτούς πού διάκεινται ἔτσι ὡς κοινούς πατέρες. Τίποτε πονηρό δέν ἔπρατταν μεταξύ τους. Ὅλα τά ἄφηναν στή Χάρη τοῦ Θεοῦ. Δέν ὑπῆρχε φόβος καί αὐτό συνέβαινε ἐνῶ βρίσκονταν μέσα στούς κινδύνους…Δές λοιπόν ὅτι ἀπολάμβαναν ἐδῶ ἄμεσα τίς ἀμοιβές. Διότι τό ὅτι εἶχαν χάρη πρός τόν λαό, αὐτό σημαίνει τό ὅτι ἦσαν πολύ ποθητοί καί ἀγαπητοί. Γιατί ποιός δέν θά ποθοῦσε, ποιός δέν θά θαύμαζε τόν ἄνθρωπο πού ἔχει ἁπλό ἦθος, ἤ ποιός δέν θά συνδεόταν μ’ αὐτόν πού δέν ἔχει τίποτα τό ὕπουλο;…Ὅταν δέν ὑποψιαστεῖς τίποτε κακό, τότε οὔτε μπορεῖς νά κάνεις κάτι κακό… Γιαυτό ἡ ἁπλότης εἶναι ὁδός γιά τήν ἀληθινή φιλοσοφία (δηλαδή τήν ἁγιότητα)…Διότι, λέγει (ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ), ψυχή εὐλογημένη εἶναι ἡ ἁπλῆ…Τί λοιπόν, λέγει κάποιος, ἄν αὐτός ὁ ἁπλός πέσει στά χέρια πονηρῶν; Ὁ Θεός πού πρόσταξε νά εἴμαστε ἄπλαστοι (ἁπλοί) αὐτός θά μᾶς δώσει τό χέρι (θά μᾶς βοηθήσει). Ποιός ἦταν πιό ἄπλαστος ἀπό τόν Δαυΐδ; Ποιός δέ, ἦταν πονηρότερος ἀπό τόν Σαούλ; Ποιός λοιπόν νίκησε;»37.

Ἡ ὅλη παρουσία, ἀφέλεια, ἁπλότητα, ἀκακία, ἀγαθότητα τῶν Χριστιανῶν ἦταν μία μεγάλη πνευματική ἐλεημοσύνη πρός τούς ταλαιπωρημένους ἀπό τήν ἁμαρτία καί τόν διάβολο Ἰουδαίους καί εἰδωλολάτρες τῆς ἐποχῆς τους. Ἔτσι αὐξάνονταν αὐτοί πού ἀκολουθοῦσαν τούς ἁγίους Ἀποστόλους. «Ὁ δὲ Κύριος προσετίθει τοὺς σῳζομένους καθ᾿ ἡμέραν τῇ ἐκκλησίᾳ»38.

Αὐτό ὅμως προξένησε τόν φθόνο καί τήν ζήλεια τῶν ἀρχιερέων39. Διά τοῦτο καί οἱ ἀρχιερεῖς τούς ἐπιτέθηκαν.


30 Πράξ. 2, 46.
31 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ,TLG, Work #154 60.65.1 to Work #154 60.65.6 «Τὸν ἄρτον ἐμοὶ δοκεῖ λέγων͵ καὶ τὴν νηστείαν ἐνταῦθα σημαίνειν καὶ τὸν σκληρὸν βίον· τροφῆς γὰρ͵ οὐ τρυφῆς μετελάμβανον. Ἐντεῦθεν͵ ἀγαπητὲ͵ μάνθανε͵ ὡς οὐχ ἡ τρυφὴ͵ ἀλλ΄ ἡ τροφὴ τὴν ἀπόλαυσιν ποιεῖ· καὶ ὡς οἱ τρυφῶντες͵ ἐν λύπῃ͵ οἱ δὲ μὴ τρυφῶντες͵ ἐν χαρᾷ».
32 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, TLG, 60.65.8 In Acta apostolorum (homiliae 1-55)
Vol 60, pg 64, ln 63: «οὐκ ἔνι γενέσθαι ἀγαλλίασιν, μὴ ἀφελείας οὔσης».
33 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, TLG, Work #154 60.66.42 to Work #154 60.66.46
34 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, TLG Work #154 60.66.53 to Work #154 60.68.10
35 Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, TLG Work #154 60.65.1 to Work #154 60.65.9 «Τὸν ἄρτον ἐμοὶ δοκεῖ λέγων͵ καὶ τὴν νηστείαν ἐνταῦθα σημαίνειν καὶ τὸν σκληρὸν βίον· τροφῆς γὰρ͵ οὐ τρυφῆς μετ ελάμβανον. Ἐντεῦθεν͵ ἀγαπητὲ͵ μάνθανε͵ ὡς οὐχ ἡ τρυφὴ͵ ἀλλ΄ ἡ τροφὴ τὴν ἀπόλαυσιν ποιεῖ· καὶ ὡς οἱ τρυφῶντες͵ ἐν λύπῃ͵ οἱ δὲ μὴ τρυφῶντες͵ ἐν χαρᾷ. Ὁρᾷς͵ ὅτι οἱ Πέτρου λόγοι καὶ τοῦτο εἶχον͵ τὸν τοῦ βίου σωφρονισμόν; Οὕτως οὐκ ἔνι γενέσθαι ἀγαλλίασιν͵ μὴ ἀφελείας οὔσης».
36 Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, TLG Work #154 60.65.9 to Work #154 60.65.13 «Καὶ πῶς͵ φησὶν͵ Εἶχον χάριν πρὸς ὅλον τὸν λαόν; Δι΄ ὧν ἐποίουν διὰ τῆς ἐλεημοσύνης. Μὴ γάρ μοι͵ εἰ οἱ ἀρχιερεῖς ἐπέστησαν αὐτοῖς ὑπὸ φθόνου καὶ βασκανίας͵ τοῦτο ἴδῃς· ἀλλ΄ ὅτι πρὸς τὸν λαὸν χάριν εἶχον».
37 Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, TLG Work #154 60.66.36 to Work #154 60.67.16: «Δύο ἦν ἱκανὰ ἐμβαλεῖν αὐτοὺς εἰς ἀθυμίαν͵ ἥ τε νηστεία͵ καὶ τὸ τὰ χρήματα διαδίδοσθαι. Οἱ δὲ καὶ δι΄ ἀμφότερα ἔχαιρον. Τίς γὰρ τοὺς οὕτω διακειμένους οὐκ ἂν ἠγάπησεν ὡς πατέρας κοινούς· Οὐδὲν ἔτικτον πονηρὸν κατ΄ ἀλλήλων· τὸ πᾶν ἐπέτρεπον τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ. Οὐκ ἦν φόβος͵ καὶ ταῦτα ἐν μέσοις κινδύνοις ἐμβεβληκότων αὐτῶν. Διὰ γοῦν τῆς ἀφελείας τὴν πᾶσαν αὐτῶν ἐδήλωσεν ἀρετὴν͵ πολὺ καὶ τῆς τῶν χρη μάτων ὑπεροψίας͵ καὶ τῆς νηστείας͵ καὶ τῆς ἐν ταῖς εὐχαῖς καρτερίας μείζονα οὖσαν. Οὕτω δὲ καὶ καθαρῶς ᾔνουν τὸν Θεὸν͵ μᾶλλον δὲ τοῦτό ἐστιν αἰνεῖν τὸν Θεόν. Ὅρα δὲ καὶ ἐνταῦθα αὐτοὺς ἀπολαμβάνοντας εὐθέως τὰς ἀμοιβάς. Τὸ γὰρ ἔχειν χάριν πρὸς τὸν λαὸν͵ τοῦτό ἐστιν͵ ὅτι ποθεινοί τινες ἦσαν καὶ ἐπέραστοι. Τίς γὰρ οὐκ ἂν ἀγάσαιτο͵ τίς δὲ οὐκ ἂν θαυμάσειεν ἄνθρωπον τὸ ἦθος ἁπλοῦν͵ ἢ τίς οὐκ ἂν συνδεθείη τῷ μηδὲν ὕπουλον ἔχοντι; Τίνων δὲ ἄλλων ἐστὶν ἡ σωτηρία ἢ τούτων; τίνων δὲ τὰ μεγάλα ἀγαθά; Οὐχὶ ποιμένες εὐηγγελίσθησαν πρότεροι; οὐχὶ Ἰωσὴφ ἁπλοῦς τις ὢν ἄνθρωπος͵ ὥστε μὴ διὰ μοιχείας ὑποψίαν φοβηθέντα αὐτὸν ἐργάσασθαί τι πονηρόν; οὐχὶ ἀγροίκους ἐξελέγετο τοὺς ἀπλάστους; Ψυχὴ γὰρ͵ φησὶν͵ εὐλογημένη πᾶσα ἁπλῆ· καὶ πάλιν͵ Ὁ δὲ πορευόμενος ἁπλῶς͵ πορεύεται πεποιθώς. Ναὶ͵ φησίν· ἀλλὰ καὶ φρονήσεως δεῖ. Τί γὰρ ἄλλο ἐστὶν ἁπλότης ἀλλ΄ ἢ φρόνησις; Ὅταν γὰρ μηδὲν ὑποπτεύῃς πονηρὸν͵ οὔτε τεκτῆναι δύνασαι πονηρόν· ὅταν μηδὲν ἔχῃς τῶν δεινῶν͵ οὐδὲ μνησικακῆσαι δυνήσῃ. Ὕβρισέ τις; οὐκ ἤλγησας· ἐκακηγόρησεν; οὐδὲν ἔπαθες· ἐβάσκηνεν; οὐδὲ οὕτως ἔπαθές τι. Ὁδός τίς ἐστιν ἐπὶ φιλοσοφίαν ἡ ἁπλότης. Οὐδεὶς οὕτως ἐστὶ τὴν ψυχὴν καλὸς͵ ὡς ὁ ἁπλοῦς. καθάπερ γὰρ ἐν τῷ σώματι ὁ μὲν στυγνὸς καὶ κατηφὴς καὶ σύννους͵ κἂν καλὸς ᾖ͵ τὸ πολὺ τῆς ὡραιότη τος ὑποτέμνεται· ὁ δὲ ἀνειμένος καὶ ἠρέμα μειδιῶν τὴν ὄψιν͵ ἐπιτείνει τὴν ὡραιότητα· οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ τῆς ψυχῆς͵ ὁ μὲν σύννους κἂν μυρία ἔχῃ κατορθώματα͵ ἠφάνισεν αὐτά· ὁ δὲ ἀνειμένος καὶ ἁπλοῦς͵ τοὐναντίον. Καὶ φίλον τὸν τοιοῦτον μετὰ ἀσφαλείας ἄν τις εἰργάσαιτο͵ καὶ ἐχθρὸν γενόμενον καταλλάξειεν. Οὐ γὰρ δεῖ φυλακῆς καὶ προφυλακῆς͵ οὐδὲ δεσμῶν καὶ συνδέσμων ἐπὶ τοῦ τοιούτου͵ ἀλλὰ πολλὴ μὲν αὐτῷ ἔσται ἡ ἄνεσις͵ πολλὴ δὲ καὶ τοῖς συνοῦσιν αὐτῷ. Τί οὖν͵ ἂν εἰς πονηροὺς͵ φησὶν͵ ἄνδρας ὁ τοιοῦτος ἐμπέσῃ; Ὁ Θεὸς ὁ προστάξας εἶναι ἀπλάστους͵ ὀρέξει χεῖρα. Τί τοῦ Δαυῒδ ἀπλαστότερον ἦν; τί δὲ τοῦ Σαοὺλ πονηρότερον; Τίς οὖν περιεγένετο; ».
38 Πράξ. 2, 47.
39 Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, TLG Work #154 60.65.9 to Work #154 60.65.13 «Καὶ πῶς͵ φησὶν͵ Εἶχον χάριν πρὸς ὅλον τὸν λαόν; Δι΄ ὧν ἐποίουν διὰ τῆς ἐλεημοσύνης. Μὴ γάρ μοι͵ εἰ οἱ ἀρχιερεῖς ἐπέστησαν αὐτοῖς ὑπὸ φθόνου καὶ βασκανίας͵ τοῦτο ἴδῃς· ἀλλ΄ ὅτι πρὸς τὸν λαὸν χάριν εἶχον».

῾Ο Παράδεισος. Ποῦ καί πῶς ἔζησαν οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι; Ὀρθόδοξος κατήχησις. Κεφάλαιο πρῶτο

Ἐπισκόπου Ἀνδρέου Ἀράντ καί Χουνεντοάρας

῾Ο Θεός ἔθεσε τόν 'Αδάμ καί τήν Εὔα στόν παράδεισο. ῾Ο παράδεισος ἦταν ἕνας ὡραῖος κῆπος, ὅπου εὑρίσκοντο καρποφόρες πεδιάδες καί κάθε εἴδους καρπεροῦ δένδρου, μελωδικά πτηνά, χρήσιμα στήν ὑπηρεσία τοῦ ἀνθρώπου ζῶα, ποταμοί χειμαρώδεις, εὐωδιαστά λουλούδια, φυτά, πλούτη καί ἐπάρκεια ὅλων τῶν ἀγαθῶν. Αὐτός ἦταν ὁ ἐπίγειος παράδεισος, τύπος τοῦ Οὐρανίου παραδείσου.'Εδῶ ἔβαλε ὁ Θεός τούς πρώτους ἀνθρώπους, «ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτό καί φυλάσσειν» (Γεν. 2,15), καί διά νά τόν δοκιμάσῃ στήν ὑπακοή, τόν διέταξε νά μή φάγῃ καρπούς ἀπό τό δένδρο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ.
῾Η ἐντολή ἔλεγε τά ἑξῆς ἀκριβῶς: «ἀπό παντός ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ βρώσει φαγῇ, ἀπό δέ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλόν καί πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ' αύτοῦ· ᾗ δ' ἄν ἡμέρα φάγητε ἀπ' αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε» (Γεν. 2,16-17).
Στόν παράδεισο ὁ 'Αδάμ καί ἡ Εὔα, ἔζησαν εὐτυχισμένοι καί παρθένοι. ῾Ο νοῦς των ἦτο φωτεινός καί φυλαγμένος ἀπό ἁμαρτίες, ἡ καρδιά τους ἐπίσης καθαρή ἀπό κακές ἐπιθυμίες, ἡ θέλησίς τους ἦταν προσηλωμένη μόνο γιά τά καλά ἔργα, τό σῶμα τους πάντοτε ὑγιές καί φυλαγμένο ἀπό ὁποιαδήποτε ἀσθένεια ἤ πόνο.

24. Μέ τί εἴδους Νόμους ἔζησε ὁ πρῶτος ἄνθρωπος στόν παράδεισο;
Οἱ ἱεροί νόμοι μέ τούς ὁποίους ἔζησε καί κυβερνήθηκε ὁ ἄνθρωπος στόν παράδεισο εἶναι οἱ ἑπόμενοι:
1. ῾Ο νόμος τῆς ἐργασίας μέ τόν νοῦ καί μέ τά χέρια. ῾Ο 'Αδάμ ἔδωσε ὀνόματα σ' ὅλα τά δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, ἐργαζόταν καί ἐφύλαττε κατά τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ τόν Παράδεισο.
2. ῾Ο νόμος τῆς κυριαρχίας ἐπάνω στή φύσι, στήν γῆ μέ ὅλα τά πλάσματα καί δημιουργήματά της, ὅπως εἶναι γραμμένο: «πληρώσατε τήν γῆν καί κατακυριεύσατε αὐτῆςὅ.καί πάσης τῆς γῆς» (Γεν. 1,28).
3. ῾Ο νόμος τῆς αὐξήσεως, τῆς προόδου, τῆς ἐπιτυχίας καί τῆς δράσεως, πού ἦταν δύο εἰδῶν: Πρῶτα ὁ πολλαπλασιασμός τῶν ἀνθρώπων σύμφωνα μέ τά λόγια «αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθεὅ.Γενέσ. 1,28, καί δεύτερον τῆς πνευματικῆς τελειοποιήσεως μέ τήν βοήθεια τοῦ νοῦ, τῆς γλώσσης, τῶν ἀρετῶν καί τῆς ἡθικῆς ζωῆς, διότι διαφορετικά δέν θά μποροῦσε νά ἐξασφαλίσῃ τήν κυριαρχία του στήν φύσι καί στά ζῶα τῆς γῆς. (Γεν. 1,28-30, 2,15 καί 19,20).
4. ῾Ο νόμος τῆς ἀθωότητος, τῆς σωματικῆς καθαρότητος, τῆς ψυχικῆς ἁγνότητος, καθ' ὅσον ὁ 'Αδάμ καί ἡ Εὔα «ἦσαν καί καί οἱ δύο γυμνοί καί οὐκ ἠσχύνοντο» (Γεν. 2,25). ῾Η φύσις των ἦτο σάν τῶν μικρῶν παιδιῶν, τῶν ἀρνίων καί τῶν περιστερῶν.
5. ῾Ο νόμος τῆς ἐλευθερίας τῆς θελήσεως, καθ' ὅσον οἱ Πρωτόπλαστοι εἶχαν ἐλεύθερη τήν θέλησί τους νά τρώγουν ἀπό τούς καρπούς ὅλων τῶν δένδρων τοῦ παραδείσου, καί μόνον ἀπό τό δένδρο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ δέν εἶχον ἐντολή νά τρώγουν. (Γεν. 1,29-30 καί 2,16-17).
6. ῾Ο νόμος τῆς ὑπακοῆς στόν Θεό, ὁ νόμος τῆς συνειδήσεως (Γεν. 3,7-11), τῆς γνώσεως, τῆς ἀγάπης καί τῆς τιμῆς πρός τόν Θεόν (θρησκεία), πού ἦσαν συνέπεια τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό καί τοῦ διορισμοῦ του ὡς κυριάρχου σ' ὅλη τήν πλάσι καί ὑποτεταγμένου στίς ἐντολές, στά ἔργα καί στήν ὑπακοή πρός Αὐτόν.

 Μετάφρασις: Μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
῾Ιερά Μονή ῾Οσίου Γρηγορίου
῞Αγιον ῎Ορος1995

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Κοίμηση της Αγίας Άννας Μητέρας της Υπεραγίας Θεοτόκου

Η Αγία Άννα, η μητέρα της Υπεραγίας Θεοτόκου, καταγόταν από τη φυλή του Λευί. Ο πατέρας της, που ήταν ιερέας, ονομαζόταν Ματθάν και ιεράτευε την εποχή της βασιλείας της Κλεοπάτρας. Τη δε μητέρα της, την έλεγαν Μαρία.

Η Άννα είχε και δύο αδελφές, την ομώνυμη με τη μητέρα της Μαρία και τη Σοβήν. Και η μεν Μαρία, που παντρεύτηκε στην Bηθλεέμ, είχε κόρη τη Σαλώμη την μαία, η δε Σοβή, που παντρεύτηκε και αυτή στην Bηθλεέμ, την Ελισάβετ.Τέλος, η Αγία Άννα που παντρεύτηκε στην Γαλιλαία τον Ιωακείμ, γέννησε την Παρθένο Μαρία.

Η Αγία Άννα αξιώθηκε να έχει τη μεγάλη τιμή και ευτυχία να αποκτήσει μοναδική κόρη, τη μητέρα του Σωτήρα του κόσμου. Αφού η Αγία Άννα απογαλάκτισε τη Θεοτόκο και την αφιέρωσε στο Θεό, αυτή πέρασε την υπόλοιπη ζωή της με νηστείες, προσευχές και ελεημοσύνες προς τους φτωχούς. Τέλος, ειρηνικά παρέδωσε στο Θεό τη δίκαια ψυχή της, κληρονομώντας τα αιώνια αγαθά. Διότι ο ίδιος ο Κύριος διαβεβαίωσε ότι «οἱ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιο ἀπελεύσονται» (Ματθαίου, κε' 46). Οι δίκαιοι, δηλαδή, θα μεταβούν για να απολαύσουν ζωή αιώνια.

Περικαλλή ναό προς τιμήν της αγίας Άννας έκτισε στην Κωνσταντινούπολη περί το 550 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός. Λείψανο της Αγίας υπάρχει στην αγιορείτικη σκήτη της Αγίας Άννας.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ζωὴν τὴν κυήσασαν, ἐκυοφόρησας, ἁγνὴν Θεομήτορα, θεόφρον Ἄννα, διὸ πρὸς λῆξιν οὐράνιον, ἔνθα εὐφραινομένων, κατοικία ἐν δόξῃ, χαίρουσα νῦν μετέστης, τοῖς τιμῶσί σε πόθῳ, πταισμάτων αἰτουμένη, ἱλασμὸν ἀειμακάριστε.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τά ἄνω ζητῶν.
Προγόνων Χριστοῦ, τὴν μνήμην ἑορτάζομεν, τὴν τούτων πιστῶς, αἰτούμενοι βοήθειαν, τοῦ ῥυσθῆναι ἅπαντας, ἀπὸ πάσης θλίψεως, τοὺς κραυγάζοντας, ὁ Θεὸς γενοῦ μεθ᾽ ἡμῶν, ὁ τούτους δοξάσας ὡς ηὐδόκησας.

Μοναστήρι είναι και το σπίτι σου, αν θες

Άγιος Πορφύριος

Γιά αρκετό καιρό με βασάνιζαν λογισμοί, γιατί να μη γίνω κι εγώ μοναχός να αφιερωθώ τελείως στον Θεό, αλλά παντρεύτηκα και με τα παιδιά που έκανα δεσμεύτηκα και δεν μπορώ να κάνω τίποτα καλό για τον Θεό. Με αυτές και περισσότερες σκέψεις, πήγα μια μέρα στον Παππούλη και αφού εξομολογήθηκα τις διάφορες αμαρτίες που είχα, γιατί όλο αμαρτίες έκανα και κάνω, μου λέει, χωρίς να του πω τίποτα γι’ αυτό το θέμα:...

“Άντε φύγε τώρα και μη τα σκέπτεσαι αυτά. Ασ’ τα, δεν είναι για σένα. Μοναστήρι είναι και το σπίτι σου, αν θες. Δεν διαφέρει σε τίποτα απ’ αυτό. Αρκεί να κάνεις αυτά που σού λέω. Δεν είναι ο χώρος που κάνει το Μοναστήρι. Είναι ο τρόπος. Πήγαινε, να προσεύχεσαι και να κάνεις υπομονή σε όλα”.

* * *
Κάποιοι αδελφοί από ένα μοναστήρι στον κόσμο ρώτησαν τον Γέροντα αν μπορούσαν να προκόψουν στον κόσμο η θα ήταν καλύτερα γι’ αυτούς και πιο συμφέρον για την ψυχή τους να βρίσκονται στον Άθωνα, που είναι κατ’ εξοχήν τόπος ησυχαστικός. Εκείνος τους απάντησε:

“Αν κανείς βρίσκεται στην Ομόνοια κι έχει περιμαζωμένο τον νού του, είναι σαν να βρίσκεται στον Άθωνα. Κι αν κανείς βρίσκεται στον Άθωνα, και δεν έχει περιμαζωμένο τον νού του, είναι σαν βρίσκεται στην Ομόνοια”.

*Ανθολόγιο Συμβουλών Γέροντος Πορφυρίου, σσ. 265, 271

Για να σωθείς, είναι ανάγκη να ταπεινωθείς!

Άγιος Σιλουανός

Zοῦμε στή γῆ καί δέν βλέπουμε τό Θεό, δέν μποροῦμε νά Tόν δοῦμε. Ἀλλά σάν ἔρθει τό Ἅγιο Πνεῦμα στήν ψυχή, τότε θά δοῦμε τό Θεό, ὅπως Tόν εἶδε ὁ ἅγιος Στέφανος (Πράξ. 7:55-56).
Ἡψυχή καί ὁνοῦς ἀναγνωρίζουν ἀμέσως μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα ὅτι Aὐτός εἶναι ὁ Κύριος. Ἔτσι ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Θεοδόχος, μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀναγνώρισε στό μικρό βρέφος τόν Κύριο (Λουκ. 2:25-32). Ἔτσι καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Bαπτιστής, μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐπίσης, ἀναγνώρισε τόν Κύριο καί Tόν ὑπέδειξε στούς ἀνθρώπους.
Καί στόν οὐρανό καί στή γῆ ὁ Θεός γνωρίζεται μόνο μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὄχι μέ τήν ἐπιστήμη. Καί τά παιδιά πού δέν σπούδασαν καθόλου, γνωρίζουν τόν Κύριο μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Xωρίς τό Ἅγιο Πνεῦμα κανείς δέν μπορεῖ νά γνωρίσει τό Θεό καί πόσο πολύ μᾶς ἀγαπάει.
Ἀκόμα κι ἄν διαβάζουμε ὅτι μᾶς ἀγάπησε καί ἔπαθε ἀπό ἀγάπη γιά μᾶς, σκεφτόμαστε γι' αὐτά μόνο μέ τό νοῦ, ἀλλά δέν καταλαβαίνουμε ὅπως πρέπει, μέ τήν ψυχή, τήν ἀγάπη τοῦ Xριστοῦ. Ὅταν ὅμως μᾶς διδάξει, τότε γνωρίζουμε μέ ἐνάργεια καί αἰσθητά τήν ἀγάπη· τότε γινόμαστε ὅμοιοι μέ τόν Κύριο.
Καθένας μας μπορεῖ νά κρίνει γιά τό Θεό κατά τό μέτρο τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού γνώρισε. Γιατί πῶς εἶναι δυνατό νά σκεφτόμαστε καί νά κρίνουμε γιά πράγματα πού δέν εἴδαμε ἤ δέν ἀκούσαμε καί δέν ξέρουμε; Oἱ ἅγιοι λένε πώς εἶδαν τό Θεό. Ἀλλά ὑπάρχουν καί ἄνθρωποι πού λένε ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός. Eἶναι φανερό πώς μιλοῦν ἔτσι, γιατί δέν Τόν γνώρισαν· αὐτό ὅμως δέν σημαίνει καθόλου πώς ὁ Θεός δέν ὑπάρχει.
Oἱ ἅγιοι μιλοῦν γιά πράγματα πού πραγματικά εἶδαν καί γνωρίζουν. Δέν λένε, γιά παράδειγμα, πώς εἶδαν ἕνα ἄλογο μήκους ἑνός χιλιομέτρου ἤ ἕνα πλοῖο δέκα χιλιομέτρων, πού δέν ὑπάρχουν. Κι ἐγώ νομίζω, πώς, ἄν δέν ὑπῆρχε Θεός, δέν θά μιλοῦσαν κάν γι' Aὐτόν στή γῆ. Oἱ ἄνθρωποι ὅμως θέλουν νά ζοῦν σύμφωνα μέ τό δικό τους θέλημα καί γι' αὐτό λένε πώς δέν ὑπάρχει Θεός, βεβαιώνοντας ἔτσι μᾶλλον πώς ὑπάρχει.
Ὅποιος δέν γνωρίζει τή χάρη, δέν τήν ἐπιζητεῖ. Oἱ ἄνθρωποι προσκολλήθηκαν στή γῆ, γι' αὐτό οἱ πιό πολλοί δέν ξέρουν πώς τίποτα τό γήινο δέν μπορεῖνά συγκριθεῖμέ τή γλυκύτητα τοῦἉγίου Πνεύματος.
Tά ἐπίγεια μαθαίνονται μέ τήν ἐπίγεια διάνοια, ἐνῶ ὁΘεός καί ὅλα τά ἐπουράνια γνωρίζονται μόνο μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Γι' αὐτό παραμένουν ἀπρόσιτα στό νοῦ πού δέν ἀναγεννήθηκε. Ἡ ἀπιστία προέρχεται ἀπό τήν ὑπερηφάνεια.
Ὁ ὑπερήφανος ἰσχυρίζεται πώς θά γνωρίσει τά πάντα μέ τό νοῦ του καί τήν ἐπιστήμη, ἀλλά ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ παραμένει ἀνέφικτη γι' αὐτόν, γιατί ὁ Θεός γνωρίζεται μόνο μέ ἀποκάλυψη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.Ὁ Κύριος ἀποκαλύπτεται στίς ταπεινές ψυχές. Σ' αὐτές δείχνει τά ἔργα Tου, πού εἶναι ἀκατάληπτα γιά τό νοῦ μας. Mέ τόν φυσικό μας νοῦ μποροῦμε νά γνωρίσουμε μόνο τά γήινα πράγματα, κι αὐτά μερικῶς, ἐνῶὁ Θεός καί ὅλα τά οὐράνια γνωρίζονται μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα.
Πολλοί ἄνθρωποι λένε σήμερα πώς δέν ὑπάρχει Θεός. Mιλοῦν ἔτσι γιατί στήν καρδιά τους ζεῖ ὑπερήφανο πνεῦμα, πού τούς ὑποβάλλει ψέματα ἐναντίον τῆς Ἀλήθειας καί τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ. Nομίζουν πώς εἶναι σοφοί, ἐνῶστήν πραγματικότητα δέν ἀντιλαμβάνονται κάν ὅτι τέτοιοι λογισμοί δέν εἶναι δικοί τους, ἀλλά προέρχονται ἀπό τόν ἐχθρό. Ἄν ὅμως κανείς τούς δεχθεῖ στήν καρδιά του καί τούς ἀγαπήσει, τότε γίνεται συγγενής μέ τό πονηρό πνεῦμα. Καί εἴθε νά μή δώσει ὁ Θεός σέ κανένα νά πεθάνει σέ τέτοια κατάσταση.
Ἡ ὑπερηφάνεια ἐμποδίζει τήν ψυχή νά μπεῖ στό δρόμο τῆς πίστεως. Στόν ἄπιστο δίνω μιά συμβουλή. Ἄς πεῖ: “Κύριε, ἄν ὑπάρχεις, φώτισέ με, καί θά Σέ ὑπηρετήσω μ' ὅλη μου τήν καρδιά καί μ' ὅλη μου τήν ψυχή”. Καί ὁ Κύριος θά φωτίσει ὁπωσδήποτε μιά τέτοια ταπεινή σκέψη…
Γιά νά σωθεῖς, εἶναι ἀνάγκη νά ταπεινωθεῖς. Γιατί τόν ὑπερήφανο, καί μέ τή βία νά τόν βάλεις στόν παράδεισο, κι ἐκεῖ δέν θά βρεῖ ἀνάπαυση. Κι ἐκεῖδέν θά εἶναι ἱκανοποιημένος καί θά λέει: “Γιατί δέν εἶμαι ἐγώ στήν πρώτη θέση;”. Ἀντίθετα, ἡ ταπεινή ψυχή εἶναι γεμάτη ἀγάπη καί δέν ἐπιδιώκει πρωτεῖα, ἀλλά ἐπιθυμεῖ γιά ὅλους τό καλό καί εὐχαριστιέται μέ ὅλα.

"Γνωριμία με τον Θεό"

 IEPA MONH ΠAPAΚΛHTOY
ΩPΩΠOΣ ATTIΚHΣ

Το Απολυτίκιο ψάλλει ο αρχ. π. Νικόδημος Καβαρνός

Αγία Χριστίνα η μεγαλομάρτυς

Η Αγία μεγαλομάρτυς Χριστίνα, καταγόταν από την Τύρο της Συρίας και ήταν κόρη του στρατηγού Ουρβανού (περί το 200 μ.Χ.).

Ο πατέρας της, της έχτισε έναν πύργο και την έβαλε μέσα σ' αυτόν. Μάλιστα κατασκεύασε αγάλματα των ειδώλων και την διέταξε να θυσιάσει σ' αυτά. Εκείνη όμως τα έκανε όλα κομμάτια. Για αυτές της τις πράξεις, η αγία υποβλήθηκε σε βασανιστήρια από τον ίδιο της τον πατέρα και μετά φυλακίστηκε.

Στην φυλακή την άφησαν νηστική για να πεθάνει από την πείνα. Όμως, άγγελος Κυρίου της πήγαινε τροφή και της θεραπεύτηκαν όλες οι πληγές της.

Μετά την έριξαν στην θάλασσα, όπου έλαβε το Άγιο Βάπτισμα από τον ίδιο τον Χριστό και άγγελος Κυρίου την έβγαλε στην στεριά.

Μόλις έγινε γνωστό ότι είχε διασωθεί, ο πατέρας της πρόσταξε και την έκλεισαν πάλι στην φυλακή. Την νύχτα που ακολούθησε ο πατέρας της πέθανε και την θέση του στο αξίωμα του στρατηγού την πήρε κάποιος ονόματι Δίων. Αυτός οδήγησε την μάρτυρα στο δικαστήριο. Και εκεί η αγία ομολόγησε την πίστη της. Αμέσως οργίστηκε και διέταξε να αρχίσουν τα βασανιστήρια.

Κατά την διάρκεια των βασανιστηρίων πολλοί πίστευσαν στον Χριστό. Μετά το Δίωνα ανέλαβε κάποιος Ιουλιανός. Αυτός έριξε την Χριστίνα μέσα σε πυρακτωμένη κάμινο, σε ένα κλουβί με φίδια δηλητηριώδη, τα οποία αντί να την δαγκώσουν της έγλυφαν τα πόδια με ευσπλαχνία, μετά της έκοψαν τους μαστούς από όπου χύθηκε γάλα αντί για αίμα και της έκοψαν και την γλώσσα. Όλα αυτά τα μαρτύρια τα υπέμεινε με καρτερία και στο τέλος με κοντάρια που την χτύπησαν παρέδωσε το πνεύμα, λαμβάνοντας τον στέφανο του μαρτυρίου, και περνώντας στην αιώνια ζωή.

Το αδιάφθορο Λείψανο της Μεγαλομάρτυρος Χριστίνας, άγνωστο πότε, μεταφέρθηκε από την Συρία όπου μαρτύρησε στην Κωνσταντινούπολη και κατατέθηκε σε Ναό προς τιμήν της στην περιοχή του Ιερού Παλατίου, απ’ όπου αφαιρέθηκε κατά την Φραγκοκρατία και μεταφέρθηκε στη Βενετία. Το 1252 μ.Χ. το Λείψανο κατατέθηκε στη Μονή του Αγίου Μάρκου στο Τορσέλλο και το 1340 μ.Χ. μεταφέρθηκε στο Ναό του Αγίου Ματθαίου στο Μουράνο. Το 1435 μ.Χ. ο Πάπας Ευγένιος Δ’ διέταξε την μεταφορά του στο Ναό του Αγίου Αντωνίου, επίσης στο Τορσέλλο. Το 1793 μ.Χ. μεταφέρθηκε στη Μονή της Μάρτυρος Ιουστίνης Βενετίας και το 1810 μ.Χ. στο Ναό του Αγίου Φραγκίσκου της Αμπέλου, όπου και σήμερα φυλάσσεται, κατατεθημένο σε κρυστάλλινη λάρνακα.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τοῦ πατρός σου τὴν πλάνην λιποῦσα πάνσεμνε, τῆς εὐσεβείας ἐδέξω τὴν θείαν ἔλλαμψιν, καὶ νενύμφευσαι Χριστῷ ὡς καλλιπάρθενος- ὅθεν ἠγώνισαι στερρῶς, καὶ καθεῖλες τὸν ἐχθρόν, Χριστίνα Μεγαλομάρτυς. Καὶ νῦν ἀπαύστως δυσώπει, ἐλεηθήναι τᾶς ψυχᾶς ἠμῶν.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ἡ ἀμνάς σου Ἰησοῦ, κράζει μεγάλη τῇ φωνῇ. Σὲ Νυμφίε μου ποθῶ, καὶ σὲ ζητοῦσα ἀθλῶ, καὶ συσταυροῦμαι καὶ συνθάπτομαι τῷ βαπτισμῷ σου· καὶ πάσχω διὰ σέ, ὡς βασιλεύσω σὺν σοί, καὶ θνήσκω ὑπὲρ σοῦ, ἵνα καὶ ζήσω ἐν σοί· ἀλλ᾽ ὡς θυσίαν ἄμωμον προσδέχου τὴν μετὰ πόθου τυθεῖσάν σοι. Αὐτῆς πρεσβείαις, ὡς ἐλεήμων, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς.
Φωτοειδὴς περιστερὰ ἐγνωρίσθης, ἔχουσα πτέρυγας χρυσᾶς, καὶ πρὸς ὕψος, τῶν οὐρανῶν κατέπαυσας Χριστίνα σεμνή· ὅθεν σου τὴν ἔνδοξον, ἑορτὴν ἐκτελοῦμεν, πίστει προσκυνοῦντές σου, τῶν λειψάνων τὴν θήκην, ἐξ ἧς πηγάζει πᾶσιν ἀληθῶς, ἴαμα θεῖον, ψυχῆς τε καὶ σώματος.

Ἀντιμετώπιση τῆς δοκιμασίας

Η Εκκλησία επιθυμεί όλοι οι άνθρωποι να ζουν ειρηνικά, να είναι υγιείς και να μακροημερεύουν. Αυτή δεν ενθαρρύνει τη δοκιμασία, αλλά μας διδάσκει να την υπομένουμε, να αποδεχόμαστε  το δικό μας κομμάτι της δοκιμασίας και να το δεχόμαστε για το καλό μας. Να μην επιθυμούμε τη δοκιμασία, αλλά να την αποδεχόμαστε ,όταν έρχεται. Μερικοί απαλλάσσονται ,άλλοι μπορούν να την αποδεχτούν εύκολα, ενώ για άλλους είναι αληθινό βασανιστήριο.
Λέγοντας αυτά, αναλογιζόμαστε τη φυσική, εκ γενετής δοκιμασία. Γνωρίζω κάποια πρόσωπα που υπομένουν μία μεγάλη δοκιμασία , που δεν μπορούν μετακινηθούν από το κρεβάτι της αρρώστιας  και τα οποία , παρά ταύτα, ακτινοβολούν από χαρά. Μία χαρά την οποία οι άλλοι, παρότι υγιείς εκ φύσεως, δεν την έχουν . Μερικοί επαναστατούν μπροστά στην δοκιμασία, ενώ άλλοι την αγνοούν.
Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν την ένταση της δοκιμασίας και τούτο, γιατί υπάρχουν δοκιμασίες που μπορούν ν’ αφανίσουν έναν άνθρωπο. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουμε ότι υποφέρουν, αλλά αυτοί ξέρουν πώς ν’ αντιμετωπίζουν τη δοκιμασία μέχρι του σημείου να την εκμηδενίζουν. Ένας Ρουμάνος γιατρός που πιστεύει στο Θεό έλεγε ότι υπάρχουν δύο πράγματα τα οποία δεν  μπορεί να κάνει ο άνθρωπος χωρίς πίστη στον Θεό: ν’ αναθρέψει καλά παιδιά και να υπομείνει μία μεγάλη δοκιμασία. Εγώ επίσης πιστεύω ότι αυτοί που καλούνται να σηκώσουν ένα βαρύ σταυρό έχουν και μία δύναμη να τον σηκώσουν με κάποια ευκολία , επειδή είναι πρόσωπα που πιστεύουν στο Θεό. Αυτοί δέχονται ότι ένα κομμάτι του σταυρού τους προέρχεται από το Θεό και ξέρουν ότι , αφού το επέτρεψε ο Θεός, δεν είναι κάτι ανώφελο. Ο άγιος Μάρκος ο ασκητής έλεγε ότι δεν είναι σημαντικό να γνωρίζουμε από πού προέρχεται η δοκιμασία , αλλά να ξέρουμε πώς θα τη δεχτούμε χωρίς να επαναστατήσουμε. Ο π. Αρσένιος Μπόκα έλεγε: «Αν ωστόσο είναι απαραίτητο να υποφέρουμε, τουλάχιστο να μην υποφέρουμε μάταια».
Προκειμένου ο άνθρωπος να μπορέσει να θεωρήσει ότι η δοκιμασία είναι για το καλό του, πρέπει να πιστέψει ότι η δοκιμασία έχει ένα νόημα γι’ αυτόν, έστω και αν προς στιγμήν δεν το καταλαβαίνει. Πραγματικά, όποιος κατανοεί τη δοκιμασία και ξέρει πώς να την αντιμετωπίζει, τελικά δεν υποφέρει πλέον.

Πηγή: «Ο Γέροντας Θεόφιλος Παραϊάν
Χωρίς φως, φωτισμένος»
Μετάφραση- επιμέλεια:
Πρωτοπρ. Κωνσταντίνος Καραϊσαρίδης

Εκδόσεις ΑΘΩΣ