Η Παναγία μητέρα μας

Όλα τα κτίσματα έχουν προσφέρει, το κάθε ένα με τη σειρά του, τον τρόπο της εξυπηρετήσεώς τους στο θέμα της σαρκώσεως του Θεού Λόγου. Εκείνο δε που προσφέρουμε εμείς, ανθρώπινη φύση, ως αντιπροσφορά για το μέγιστο δώρο της θείας κενώσεως του Ιησού μας, το κατ’ εξοχήν τελειότατον των δώρων, είναι η Παναγία μητέρα Του και μητέρα όλων μας.
Έτσι εδώ έγινε κάτι το απερίγραπτο. Πως ευρέθη η ικανότητα σε αυτήν την Κόρη, ούτως ώστε να μπορέσει να εξυπηρετήσει έναν τέτοιο σκοπό, όπου όλα τα υπόλοιπα κτίσματα δεν ήσαν πλέον ικανά να προσφέρουν αυτό που έλειπε; Εάν ο άνθρωπος δεν είχε την δυνατότητα να προσφέρει την Παναγία ως δώρο, τότε θα μπορούσε να πει κανείς ότι εματαιώνετο το θέμα της θείας οικονομίας. Έτσι η σωτηρία του ανθρώπου, η επιστροφή και επαναφορά των κτισμάτων στην θέση τους και η αποκατάσταση στην ισορροπία της διεφθαρμένης κτίσεως δεν θα εγίνετο.
Αυτό το επίτευγμα που η ανθρώπινη φύση κατόρθωσε, είναι το μεγαλύτερο που έγινε και δεν πρόκειται ποτέ να επαναληφθεί. Διαθέσαμε αυτό το μεγάλο δώρο στο να κολακεύσουμε, τρόπον τινά, την θείαν αγάπη και να μας πλησιάσει.
Άπαξ δοθείσα η χαριτωμένη αυτή Κόρη, η οποία τώρα είναι η Θεοτόκος, μένει πλέον στο διηνεκές να έχει ιδιαιτέραν θέση έναντι στον Θεό και σε μας. Μέσω της δικής της μεσολαβήσεως ο Υιός του Θεού απέκτησε την ανθρώπινη φύση και έγινε ταυτοχρόνως Θεάνθρωπος. Ο,τι είχε, αυτή του το έδωσε όλο αφού του πρόσφερε ολόκληρη την ανθρώπινη φύση της. Έτσι και Αυτός με τη σειρά Του της μετέδωσε την θέωση, όσο μπορεί βέβαια να χωρέσει η ανθρώπινη φύση. Διότι να την μεταβάλλει σε κατά φύσιν Θεόν ήταν αδύνατο. Κατά Χάριν όμως την εθέωσε στο σημείο εκείνο που κατά τους θεολόγους της Εκκλησίας, να μην της λείπει τίποτα.
Με την προσφορά μας αυτή κατορθώσαμε και ανεβήκαμε και εμείς και πλησιάσαμε τον Θεό. διότι έχομε από την δική μας φύση πλέον, τέτοιας μορφής συγγένεια, μέσω αυτής της Κόρης, που αποκτήσαμε τον θεανθρωπισμό σε τέτοιο αναφαίρετο και πλούσιο σημείο, ώστε να είμεθα όντως «κληρονόμοι του Θεού και συγκληρονόμοι του Υιού Αυτού».

Για αυτό και η εκκλησία μας μετά τα Χριστούγεννα που εορτάζει την εξ αυτής άσπορο Γέννηση του Θεού Λόγου, εορτάζει την Σύναξή της. Την παρουσιάζει στη θέση της μητρότητος πλέον και τιμά την προσφορά της, που συνήργησε σαν κανένας άλλος στο υπέρτατον αυτό μυστήριο.

Και κοιτάξτε με ποιά σοφία η Θεία Πρόνοια αναμόρφωσε την «παλαιωθείσαν» εικόνα! Ο διάβολος κατόρθωσε να πλανέση το ένα εκ των δύο όντων που εδημιούργησε ο Θεός. Επλάνεσε την γυναίκα και την έκανε όργανο απάτης και αφορμή καταστροφής. Η Θεία Πρόνοια οικονόμησε να συγκεντρωθεί σ’ αυτή την αγνή Κόρη ολόκληρη η αρετή της ανθρώπινης τελειότητος, ούτως ώστε το όργανο της απώλειας και της απάτης να γίνει τώρα όργανο σωτηρίας και επιστροφής. Και όχι μόνο να γίνει, αλλά να παραμείνει στον αιώνα. Στην θέση που ευρίσκεται τώρα η Δέσποινά μας Θεοτόκος, θεωθείσα πλέον απέκτησε και ολόκληρη την μητρότητα, διότι είναι η πηγή της πραγματικής και αδιαφθόρου μητρότητος. Η πρώτη Εύα, σαν πρώτη μητέρα, απώλεσε την αξία της μητρότητος, εφ’ όσον μαζί με μας γέννησε και τον θάνατο και μαζί του την έχθρα, το μίσος, την φθορά, την καταστροφή. Δεν είχε πλέον προσωπικότητα μητρότητος. Η Δέσποινά μας Θεοτόκος με το αδιάφθορον της αγνότητός της ολοκλήρωσε την μητρότητα στην εντέλεια. Όπως στον Θεό Πατέρα ευρίσκεται ολόκληρος η πατρική στοργή, ώστε «ουδέ του ιδίου Υιού να φεισθή», αλλά υπέρ πάντων υμών να παραδώσει Αυτόν, έτσι και τώρα στα σπλάχνα της Δέσποινάς μας Θεοτόκου, της Θεωθείσης αυτής Κόρης, ευρίσκεται η θέση της τελείας μητρότητος.

Και τώρα μετά παρρησίας προσερχόμεθα σ’ αυτόν τον θρόνον της χάριτος της μητρότητος και σαν υιοί προς την μανούλα μας την ικετεύουμε και είναι αδύνατο να μη μας ακούσει. Είναι αδύνατον. Διότι πως γίνεται στην τελειότητα της μητρότητος να κλείσουν τα σπλάχνα, όταν φωνάζουν και ζητούν τα παιδιά;
Δεν είναι δύσκολο να δανεισθούμε από την οικογενειακή μας πείρα, ζωντανά παραδείγματα της μητρικής ιδιότητος. Αντικρίσαμε κάποτε να μεταβάλλεται η στοργή και η αγάπη της μητέρας εξ αιτίας της αταξίας και σκληρότητος του παιδιού, ώστε να πάρη την θέση της αγάπης η απειλή. Όταν όμως το παιδί πόνεσε, ταπεινώθηκε και έκλαψε, μεταβλήθη αμέσως η οργή της μητέρας σε συμπάθεια και φίλτρο και όλο το δυσάρεστο το αντικατέστησε η μητρική αγκάλη. Εάν αυτά υπάρχουν μέσα στην ευτελή, την ατελή, την διαβεβλημένη, την ασθενή ανθρώπινη φύση, σε πόση έκταση ευρίσκονται αυτά μέσα στην τελειότητα της πνευματικής, της θεοπρεπούς μητρότητας;
Έχοντες αυτήν την μητέρα σαν εχέγγυο και ισταμένην μεταξύ ημών και του Θεού, έχουμε την τελεία ελπίδα ότι καμμιά προσδοκία μας, καμμιά επιθυμία μας εν Θεώ, κανένα αίτημά μας, αλλά και καμμιά ανάγκη τωρινή και μέλλουσα είναι δυνατόν να μην ικανοποιηθούν. Διότι όταν τρέχουμε στην μητρικήν της αγάπη, δεν μπορεί να αρνηθή δεν θέλει να το κάνει. Αρκεί φυσικά από μέρους μας να γίνεται η ελάχιστη προσπάθεια, να στεκώμεθα σαν λογικά όντα πάνω στην βάση του προορισμού μας. Και έτσι έχοντας την Δέσποινά μας Θεοτόκο σαν εγγύηση, καθ’ ο,τι έγινε αφορμή της σωτηρίας μας, λύνουμε κάθε πρόβλημά μας και στο παρόν και στο μέλλον.
Άρα λοιπόν τι απόκειται σε μας; Να ερευνήσουμε βαθύτερα την υική μας πλέον κατάσταση απέναντί της, να την αγαπήσουμε ειλικρινέστερα, πιστότερα, υπολογίζοντες την πραγματική της θέση και να είμεθα βέβαιοι ότι το θέμα όλων μας των προβλημάτων είναι ήδη λελυμένο. Διότι είναι μεσίτης μεταξύ ημών και του Υιού της, διότι πλέον γι’ αυτήν ο Θεός, ο Σωτήρ του κόσμου, ο Χριστός, δεν είναι Κύριος και Θεός μόνον, αλλά είναι και ο κατά φύσιν Υιός της. Και δεν είναι δυνατόν, όπως έχουμε πείρα, να πλησιάσει η ιδανική μητέρα τον ιδανικόν υιόν ζητώντας του κάποια χάρη και αυτός να της αρνηθή. Αυτό δεν γίνεται.

Εκείνο το οποίο απομένει σε μας είναι να ερεθίσουμε μέσα μας οτιδήποτε υπάρχει έναντι της μητρικής της αγάπης και οτιδήποτε αφορά αυτό στην υμνολογία της, στην ευχαριστία της, στην δοξολογία της, στην παράκλησή της, στην επίκλησή της, ακόμα και σε κάθε άλλο το οποίον ευρίσκεται και αρμόζει στον θεοπρεπή χαρακτήρα της.

 Αυτή είναι κατάφορτη με όλες τις αρετές. Ιδιαίτερα όμως περισσεύει η ταπεινοφροσύνη και η αγνότης, γι’ αυτό λέγεται Αειπάρθενος. Δεν είναι μόνο Αειπάρθενος στο ότι πράγματι ήταν Παρθένος και δεν εγνώρισε ούτε καν την έννοια του ανδρός. Αλλά και μέσα στην αγνοτάτη της ύπαρξη δεν συνελήφθη η αμαρτία ούτε κατά διάνοιαν. Ούτε στον αγνό ψυχικό της κόσμο εισήλθε η φθορά και η αμαρτία. Και έτσι ακριβώς είναι και μένει Παναγία και Αειπάρθενος.
Στους νέους, στους αγάμους, στους μοναχούς, που το κέντρο της ιδιότητός τους είναι η παρθενία απευθύνομαι. Όποιος θέλει να την τιμήσει, ας κάνει περισσότερη προσφορά κρατώντας την αγνότητά του. Να πως δοξάζεται αυτή.
Το δεύτερο στοιχείο που την χαρακτηρίζει – αν και είναι πλήρης από αρετές - είναι ειδικά η ταπεινοφροσύνη. Όταν ήλθε ο Αρχάγγελος και της είπε καθαρά: «Χαίρε, Μαρία, ευρήκες χάριν από τον Θεό και συ θα γίνεις μητέρα του Θεού», δεν υπερηφανεύθη και να σκεφθή «ώστε λοιπόν εγώ θα είμαι πλέον μητέρα του Θεού;» Αλλά απάντησε ταπεινά «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Αρπάζει την πρακτική ταπείνωση, ονομάζοντας τον εαυτό της «δούλην Κυρίου» και προσφέρει την απόλυτη υποταγή, «γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Αμέσως τώρα, τι προστάζεις, Κύριέ μου; Έτοιμη είμαι».
Βλέπετε με πιο χειρισμό; Με δύο απλές λέξεις, με δύο απλές κινήσεις αυτό το τρυφερό κοριτσάκι, όπως ήτο τότε, προσέφερε όλη τη δύναμη της τελειότητας της αρετής. Ταπείνωση και υποταγή.
Όποιος λοιπόν θέλει να τιμήσει την Πανάχραντό μας Δέσποινα και να την προκαλέσει να σκορπίσει πάνω του την μητρική της στοργή, θα καλλιεργήσει αυτές τις αρετές, την ταπείνωση και την υποταγή.
Και σεις λοιπόν εκεί που βρίσκεστε, μπορείτε να πείτε ένα δικό της ύμνο. Ψάλλετε ένα τροπάριο δικό της φέρτε στα χείλη σας την ευωδία του ονόματός της.
Είδατε τι είπε μόνη της; Μόλις επλήσθη Πνεύματος Αγίου, άρχισε να προφητεύει για τον εαυτό της ότι: «Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί». Αυτό της φανέρωσε η Χάρις του Αγίου Πνεύματος που κατοίκησε μέσα της μόνιμα. Την ανάγκασε να το πει. Εδανείσθη τα χείλη της η ενοικούσα σε αυτήν Χάρις του Αγίου Πνεύματος, σαν ένα μουσουργός που κινεί τις χορδές για να παραγάγη μέλος. Και άρχισε να λέει μέσα της ταπεινά: «Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί· ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο δυνατός».
Βέβαια μεγαλεία! Εφ όσον κατοίκησε μέσα της ολόκληρο το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς, τι άλλο μπορούσε να γίνει; Μια ακτίνα Χάριτος, μια μόνον ακτίνα εάν επιλάμψη σε ολόκληρη την κτίση, είναι ικανή αυτή και μόνη να την μεταφέρει σε θέση θεότητος, κατά Χάριν. Εδώ όμως, σ’ αυτήν δεν πήγε απλώς ακτίνα Χάριτος. Κατοίκησε μέσα της ολόκληρο το πλήρωμα της Θεότητος σωματικώς.
Αυτό ήθελα να ενθυμίσω στην αγάπη σας για να σας κάνω θερμούς και φλογερούς απέναντι στη δική της αγάπη. Διότι έχουμε και ένα ζωντανό παράδειγμα, του αείμνήστου μας Γέροντα, που τόσο πολύ τον αγαπούσε, γιατί και αυτός την αγάπησε. Μόνο που άκουγε το όνομά της σκιρτούσε σα μωρό! Αλλά του έδειξε τόσες φορές την αγάπη της αισθητά και τον αξίωσε να φύγη την ημέρα που και αυτή έφυγε από τον κόσμο αυτό.

Η Χάρις της και οι πρεσβείες της και πάντων των αγίων να ενισχύουν και μας. Αμήν.