ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ ΑΙΝΩΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

Λέγοντας «Χαίρετε», γνώριζε ὅτι λέγεις «Χριστός ἀνέστη» μέ ἕνα ἄλλο τρόπο.

 Το “Χριστός Ανέστη” είναι ο αναστάσιμος χαιρετισμός που ανταλλάσσεται μεταξύ των πιστών για σαράντα ημέρες μετά την Ανάσταση του Κυρίου και περιέχει πολύ βαθύτερα νοήματα από το επιφανειακό και εφήμερο “Χρόνια Πολλά”... 

Λέγοντας “Χαίρετε” οποιαδήποτε στιγμή, είναι σαν να λέμε “Χριστός Ανέστη” ολόκληρο το χρόνο!

Ὁ ἀναστάσιμος χαιρετισμός, πού διαμορφώθηκε στήν Ἑλληνική γλῶσσα καί μεταδόθηκε σ’ ὅλους τούς Ὀρθοδόξους καί στόν ὑπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, εἶναι τό «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ»! Δέν εἶναι λόγος εὐχῆς, ἀλλά χαιρετισμός καί διακήρυξη τῆς πίστεως στό γεγονός τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ, μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται γιά τόν πιστό στόν Χριστό ἄνθρωπο.

Πόσοι ὅμως γνωρίζουμε ὅτι ὁ ἀναστάσιμος χαιρετισμός τοῦ Χριστοῦ, ἀμέσως μετά τήν Ἀνάστασή Του, εἶναι ὁ (καί πάλι) Ἑλληνικός λόγος «Χαίρετε»! 

Μέ αὐτό τόν χαιρετισμό ἀπευθύνεται ὁ ἀναστάς Χριστός στίς Μυροφόρες, μόλις βγῆκαν ἀπό τό «κενό μνημεῖο» (Ματθ. 28, 8-9). Ἡ συνήθης αὐτή ἑλληνική προσφώνηση, ἀπό τήν ἐποχή τῶν Ὁμηρικῶν ἐπῶν, ἀποκτᾶ μιάν ἰδιαίτερη πνευματική καί χριστιανική σημασία. Ἡ λέξη ἀνανοηματοδοτεῖται, ἐντασσόμενη σέ ἕνα καθαρά ἁγιοπνευματικό πλαίσιο, καί γίνεται τό πρῶτο «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ» τῆς χριστιανικῆς ἱστορίας.

Οἱ Μυροφόρες βγαίνουν ἀπό τό μνημεῖο, στό ὁποῖο πῆγαν, γιά νά τελέσουν τά συνήθη νεκρικά ἔθιμα στόν νεκρό Χριστό, μέ ἀνάμικτα συναισθήματα «φόβου καί χαρᾶς» (Ματθ, 28, 8 ), κάτι τό φυσιολογικό στή συνταρακτική πνευματική ἐμπειρία, πού ἔζησαν, ἀκούοντας ἀπό τόν Ἄγγελο, ὅτι ὁ Κύριός τους «ἠγέρθη ἀπό τῶν νεκρῶν» (στ.7). 

 Ὁ λόγος, λοιπόν, τοῦ Χριστοῦ πρός αὐτές «Χαίρετε», ἀποκτᾶ εἰδική σημασία, πού μπορεῖ νά προσδιορισθεῖ μέ τά ἀκόλουθα λόγια: «Μή φοβεῖσθε (Ματθ. 28, 5), ἀλλά χαίρετε! Νά αἰσθάνεσθε χαρά, διότι ἡ Ἀνάσταση, ὡς ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, νικᾶ τόν φόβο (Α’ Ἰω. 1,18), ἀλλά καί τόν θάνατο, κάθε εἶδος θανάτου, διότι εἶναι πηγή ζωῆς, ζωῆς αἰωνίου. Ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε ζωή καί ἐλπίδα».

Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι, ἔτσι, πηγή χαρᾶς καί δέν μπορεῖ νά ἐκφρασθεῖ ἀποδοτικότερα παρά μέ τόν (Ἑλληνικό) χαιρετισμό «Χαίρετε»! Ἡ λέξη δέχεται χριστιανικά μιάν ὑπέροχη ὑπέρβαση. Δέν μένει στήν ἐνδοϊστορική πραγματικότητα, σχετιζόμενη μέ πρόσκαιρα ἀγαθά («χαίρε, ὑγίαινε», καί σήμερα «γειά-χαρά»), ἀλλά συνδεόμενη μέ ὑπερφυσικές ἐμπειρίες, ὅπως ἡ μετοχή στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί ἡ βεβαιότητα γιά τήν νίκη πάνω στό θάνατο καί τήν ἐξουσία του στόν φθαρτό τοῦτο κόσμο.

Ὁ πιστός στόν Χριστό Ἕλληνας ἔχει σαφῆ γνώση, ὅτι μέ τήν προσφώνηση «Χαίρετε», πού ἐπαναλαμβάνει πολλές φορές τήν ἡμέρα, προσφωνεῖ τούς ἄλλους μέ τόν Ἀναστάσιμο λόγο τοῦ Χριστοῦ καλώντας τους στή μετοχή στό γεγονός τῆς Ἀνάστασης. Λέγοντας «Χαίρετε», γνώριζε ὅτι λέγεις «Χριστός ἀνέστη» μέ ἕνα ἄλλο τρόπο.

(† Πρωτ. Γεώργιος Μεταλληνός, «ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ»)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

 Κατά ἕνα παλαιό λειτουργικό ἔθιμο τῆς Ἐκκλησίας μας, τήν ἑπομένη τῶν μεγάλων ἑορτῶν τελεῖται ἡ «Σύναξις», πανηγυρική δηλαδή συνάθροισις τῶν πιστῶν, πρός τιμήν τῶν ἱερῶν προσώπων, πού διεδραμάτισαν ἕνα σπουδαῖο ρόλο στό ἑορτασθέν γεγονός. Ἔτσι τήν ἑπομένη τῶν Χριστουγέννων ἑορτάζομε τήν Σύναξι τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τήν μετά τά Χριστούγεννα Κυριακή τήν μνήμη Δαυίδ τοῦ βασιλέως, Ἰωσήφ τοῦ μνήστορος καί Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου. Τήν ἑπομένη τῶν Θεοφανείων τήν Σύναξι τοῦ Προδρόμου. Τήν ἑπομένη τῆς Ὑπαπαντῆς τήν Σύναξι τοῦ δικαίου Συμεών τοῦ θεοδόχου καί τῆς προφήτιδος Ἄννης. Τήν ἑπομένη τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τήν Σύναξι τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ κλπ.

Στό ἴδιο προφανῶς αἴτιο ὀφείλεται καί ὁ ἑορτασμός τήν δευτέρα Κυριακή μετά τοῦ Πάσχα δύο ὁμάδων προσώπων πού ὑπηρέτησαν στό γεγονός τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἀφ᾽ ἑνός δηλαδή τοῦ Ἰωσήφ τοῦ ἀπό Ἀριμαθαίας καί τοῦ Νικοδήμου, πού ἔθαψαν τό σῶμα τοῦ Κυρίου, ἀφ᾽ ἑτέρου δέ τῶν Μυροφόρων γυναικῶν, πού ἦλθαν νά ἀλείψουν μέ μῦρα τό σῶμα καί πρῶτες ἄκουσαν τό εὐαγγέλιο τῆς Ἀναστάσεως καί πρῶτες εἶδαν τόν ἀναστάντα Κύριο.

Σύμφωνα λοιπόν πρός τά ἀνωτέρω ἡ σύναξις πρός τιμήν τῶν ἱερῶν αὐτῶν προσώπων θά ἔπρεπε νά ἑορτάζεται τήν ἑπομένη τοῦ Πάσχα, τήν Δευτέρα δηλαδή τῆς Διακαινησίμου. Ἀλλ᾽ ὅλη ἐκείνη ἡ ἑβδομάς, ἀπό τήν Δευτέρα μέχρι τό Σάββατο, κατείχετο ἀπό τό θέμα τῆς Ἀναστάσεως. «Ἐλογίζετο» ὡς μία πασχάλιος ἡμέρα. Ἡ μετά τό Πάσχα πάλι Κυριακή λόγῳ τοῦ γεγονότος πού συνέβη κατ᾽ αὐτήν, τῆς ἐμφανίσεως δηλαδή τοῦ ἀναστάντος στόν Θωμᾶ καί στούς μαθητάς, ἦταν ἤδη κατειλημμένη ἀπό τόν ἑορτασμό τοῦ περιστατικοῦ αὐτοῦ. Ὁ ἑορτασμός του διήρκεσε ὅλη τήν ἐπακολουθοῦσα ἑβδομάδα καί ἡ πρώτη μετά τό Πάσχα ἐλευθέρα ἡμέρα γιά τήν τοποθέτησι τῆς «Συνάξεως» ἔμενε ἡ δευτέρα μετά τό Πάσχα Κυριακή.

Ἔτσι κατά τόν Ι’ αἰῶνα βρίσκομε στό ἑορτολόγιο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως νά ἀναγράφεται στήν Κυριακή αὐτή ἡ «μνήμη τῶν δικαίων Ἰωσήφ τοῦ ἀπό Ἀριμαθαίας καί Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς καί τῶν λοιπῶν μαθητριῶν τοῦ Κυρίου», γιά νά προστεθῇ ἀργότερα σ᾽ αὐτούς καί ἡ μνήμη τοῦ «νυκτερινοῦ μαθητοῦ» τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Νικοδήμου. Ἀπολυτίκιο τῆς ἡμέρας, ἐκτός ἀπό τό γνωστό «Ὁ εὐσχήμων Ἰωσήφ…», ἦταν καί τό παλαιό τροπάριο «Τῶν μαθητῶν σου ὁ χορός…», πού σήμερα, κάπως παρηλλαγμένο, ἀπαντᾷ σάν δεύτερο κάθισμα τοῦ ὄρθρου τῆς Κυριακῆς τῶν Μυροφόρων μετά τήν γ’ ᾠδή τοῦ κανόνος καί στήν Παρακλητική σάν δεύτερο καί πάλι κάθισμα μετά τήν δευτέρα στιχολογία στόν ὄρθρο τῆς Κυριακῆς τοῦ β’ ἤχου. Ἀκριβῶς δέ τό τροπάριο αὐτό, πού ἔχει εἰδικά γραφῆ καθώς φαίνεται γιά τήν παροῦσα ἑορτή, μᾶς δίδει καί τό θέμα τῆς Κυριακῆς τῶν Μυροφόρων καί τήν συνάρτησί του πρός τό θέμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου:

«Τῶν μαθητῶν σου ὁ χορός σύν μυροφόροις γυναιξί ἀγάλλονται συμφώνως, κοινήν γάρ ἑορτήν αὐτοῖς ἑορτάζομεν εἰς δόξαν καί τιμήν τῆς σῆς ἀναστάσεως καί δι᾽ αὐτῶν δεόμεθα, φιλάνθρωπε Κύριε, τῷ λαῷ σου παράσχου τό μέγα ἔλεος».

Ἡ κοινή ἑορτή τῶν μαθητῶν τοῦ Κυρίου, τοῦ Ἰωσήφ καί τοῦ Νικοδήμου, καί τῶν Μυροφόρων γυναικῶν ἑορτάζεται πρός δόξαν καί τιμήν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι δηλαδή μία ἀνακίνησις, μία ἀνανέωσις τοῦ ἀναστασίμου πανηγυρισμοῦ μέ νέο κέντρο, τά πρόσωπα πού ἄμεσα συνεδέθησαν μέ αὐτόν.

Ὁ Ἰωσήφ καί ὁ Νικόδημος κατεῖχαν ὑψηλά ἀξιώματα στήν Ἰουδαϊκή κοινωνία. Ἦσαν μέλη τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου, τῆς Βουλῆς. Ὁ πρῶτος, ὁ Ἰωσήφ ὁ ἀπό Ἀριμαθαίας, πόλεως τῶν Ἰουδαίων (Λουκ. 23, 51), «ἄνθρωπος πλούσιος» (Ματθ. 27, 57), «εὐσχήμων βουλευτής» (Μάρκ. 15, 43), «μαθητής κεκρυμμένος διά τόν φόβον τῶν Ἰουδαίων» (Ἰω. 19, 38. Ματθ. 27, 57), πού «προσεδέχετο τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Λουκ. 23, 51. Μάρκ. 15, 43) καί δέν συγκατετίθετο μέ τά λοιπά μέλη τοῦ Συνεδρίου στήν κατά τοῦ Χριστοῦ βουλήν καί πρᾶξι των (Λουκ. 23, 51), κατά τίς πληροφορίες τῶν Εὐαγγελίων, ἀναλαμβάνει τόν τολμηρό ρόλο νά ζητήσῃ γιά ταφή τό σῶμα τοῦ ἐκτελεσθέντος ὡς ἐπαναστάτου κατά τῆς Ρωμαϊκῆς ἀρχῆς βασιλέως τῶν Ἰουδαίων. Προσέρχεται στόν Πιλάτο καί ζητεῖ τό σῶμα. Λαμβάνει τήν ἄδεια τῆς ταφῆς, τοῦ ἀποδίδει πρόχειρες νεκρικές τιμές καί τό θάπτει στό κενό μνημεῖο, πού εἶχε ἑτοιμάσει γιά τόν ἑαυτό του.

Στό ἔργο του αὐτό βοηθεῖται καί ἀπό ἕναν ἄλλον ἄρχοντα τῶν Ἰουδαίων, τόν Νικόδημο, φαρισαῖο (Ἰω. 3, 1), μέλος καί αὐτόν τοῦ Συνεδρίου, πού παλαιότερα εἶχε ἔλθει μία νύκτα νά συναντήσῃ τόν Χριστό καί νά ἀκούσῃ τήν διδασκαλία Του (Ἰω. 3, 1 ἑξ.) καί εἶχε ἐπιχειρήσει νά τόν ὑπερασπίσῃ ἀργότερα στό Συνέδριο (Ἰω. 7, 50). Αὐτός φέρνει καί μία μεγάλη ποσότητα ἀρωμάτων «μίγμα σμύρνης καί ἀλόης ὡσεί λίτρας ἑκατόν» γιά νά ἐνταφιάσουν τόν Χριστό κατά τά Ἰουδαϊκά ἔθιμα (Ἰω. 19, 39-40).

Τά δύο λοιπόν αὐτά σοβαρά καί εὐϋπόληπτα πρόσωπα προσάγονται ἀπό τήν Ἐκκλησία σάν δύο ἀψευδεῖς μάρτυρες τοῦ θανάτου καί τῆς ταφῆς τοῦ Χριστοῦ. Αὐτοί Τόν εἶδαν νεκρό, ζήτησαν τό σῶμα ἀπό τήν Ρωμαϊκή ἀρχή, τό κατέβασαν ἀπό τόν Σταυρό, τό ἄλειψαν μέ τά ἀρώματα καί τό τύλιξαν στά σάβανα, τό μετέφεραν καί τό ἔθαψαν καί προσεκύλησαν «λίθον μέγαν» στή θύρα τοῦ μνημείου. Εἶναι σάν μία ἔμμεσος ἀπάντησις σ᾽ ἐκείνους πού τυχόν θά ἀμφέβαλλαν γιά τόν πραγματικό θάνατο τοῦ Σταυρωθέντος. «Ἐπί στόματος δύο μαρτύρων καί ἐπί στόματος τριῶν μαρτύρων στήσεται πᾶν ρῆμα», ἔλεγε ὁ Μωσαϊκός νόμος (Δευτ. 19, 15). Καί ἐδῶ μάρτυρες τοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι μόνο οἱ στρατιῶται τοῦ ἐκτελεστικοῦ ἀποσπάσματος, ὁ ἑκατόνταρχος, ὁ Πιλᾶτος, οἱ παριστάμενες γυναῖκες. Ἀλλά καί δύο ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων. Δύο κοινῶς ἀνεγνωρισμένα καί τιμώμενα πρόσωπα.

Οἱ ἐκκλησιαστικοί ποιηταί ἔβαλαν στό στόμα τῶν δύο αὐτῶν ἀνδρῶν θαυμασίους ἐπικηδείους θρήνους. Ἕνας ἀπό αὐτούς εἶναι καί ἐκεῖνος πού πλέκεται στό δοξαστικό τῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ τοῦ πλ. α’ ἤχου. Εἶναι ἕνας ἀπό τούς ὡραιοτέρους ὕμνους καί ψάλλεται καί κατά τήν ἡμέρα τοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου, τήν Μεγάλη Παρασκευή, καί κατά τήν ἀκολουθία τῆς Κυριακῆς τῶν Μυροφόρων:

«Σέ τόν ἀναβαλλόμενον τό φῶς ὥσπερ ἱμάτιον, καθελών Ἰωσήφ ἀπό τοῦ ξύλου σύν Νικοδήμῳ καί θεωρήσας νεκρόν, γυμνόν, ἄταφον, εὐσυμπάθητον θρῆνον ἀναλαβών, ὀδυρόμενος ἔλεγεν· Οἴμοι, γλυκύτατε Ἰησοῦ! ὅν πρό μικροῦ ὁ ἥλιος ἐν σταυρῷ κρεμάμενον θεασάμενος ζόφον περιεβάλλετο καί ἡ γῆ τῷ φόβῳ ἐκυμαίνετο καί διερρύγνυτο ναοῦ τό καταπέτασμα· ἀλλ᾽ ἰδού νῦν βλέπω σε δι᾽ ἐμέ ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον. Πῶς σέ κηδεύσω, Θεέ μου; ἤ πῶς σινδόσιν εἰλήσω; ποίαις χερσί δέ προσψαύσω τό σόν ἀκήρατον σῶμα; ἤ ποία ᾄσματα μέλψω τῇ σῇ ἐξόδῳ, οἰκτίρμον; Μεγαλύνω τά πάθη σου, ὑμνολογῶ καί τήν ταφήν σου σύν τῇ ἀναστάσει κραυγάζων· Κύριε, δόξα σοι».

Ἄν ὁ Ἰωσήφ καί ὁ Νικόδημος εἶναι οἱ μάρτυρες τοῦ θανάτου καί τῆς ταφῆς, αἱ μυροφόροι γυναῖκες εἶναι οἱ πρῶτοι μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεως. Αὐτές πού ἐπεθύμησαν νά συμπληρώσουν τίς ἐλλείψεις τῆς ἐσπευσμένης ταφῆς, ἀλλ᾽ ἀντί νά ἀλείψουν μέ μῦρα τό νεκρό σῶμα, ἀντί νά κλαύσουν γιά τόν νεκρό, ἔγιναν οἱ πρῶτοι θεαταί τοῦ κενοῦ τάφου καί πρῶτες αὐτές ἄκουσαν ἀπό τό στόμα τοῦ λευκοφόρου ἀγγέλου τό χαρούμενο καί παράδοξο μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως. Αὐτές ἔγιναν ἀπό Μυροφόροι εὐαγγελίστριαι κι᾽ ἔφεραν τό εὐαγγέλιο τῆς ἐγέρσεως στούς μαθητάς καί στόν κόσμο.

Αὐτήν δέ ἀκριβῶς τήν μετάβασι τῶν Μυροφόρων στό μνῆμα καί τό ἀγγελικό μήνυμα, τό ἄγγελμα τῆς Ἀναστάσεως, ποιητικά ἐπεξεργάζεται τό δοξαστικό τῶν αἴνων τοῦ β’ ἤχου. Εἶναι ποίημα τοῦ βασιλέως Λέοντος τοῦ Σοφοῦ καί ἐμπνέεται ἀπό τήν σχετική ἀναστάσιμο περικοπή τοῦ Κατά Μάρκον Εὐαγγελίου (Μάρκ. 16, 1-8), τό Β’ ἑωθινό Εὐαγγέλιο τῶν Κυριακῶν:

«Μετά μύρων προσελθούσαις ταῖς περί τήν Μαριάμ γυναιξί καί διαπορουμέναις πῶς ἔσται αὐταῖς τυχεῖν τοῦ ἐφετοῦ ὡράθη ὁ λίθος μετῃρμένος καί θεῖος νεανίας καταστέλλων τόν θόρυβον αὐτῶν τῆς ψυχῆς· Ἠγέρθη γάρ, φησιν, Ἰησοῦς ὁ Κύριος· διό κηρύξατε τοῖς κήρυξιν αὐτοῦ μαθηταῖς εἰς τήν Γαλιλαίαν δραμεῖν καί ὄψεσθαι αὐτόν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν, ὡς ζωοδότην καί Κύριον».

Καί πάλι λοιπόν τήν Κυριακή τῶν Μυροφόρων θά δοξολογηθῇ ὁ νικητής τοῦ θανάτου καί τοῦ Ἅδου. Ὁ νεκρός – τό βεβαιώνουν ὁ Ἰωσήφ καί ὁ Νικόδημος, πού ἔγινε ζῶν – τό βεβαιώνουν αἱ Μυροφόροι. «Ἡ ζωή ἡ ἀθάνατος» πού κατέβη στό βασίλειο τοῦ Ἅδου καί ἐνέκρωσε τόν Ἅδη μέ τό ἀνέσπερο φῶς Του, μέ τήν ἀστραπή τῆς Θεότητός Του. Αὐτός πού ἀνέστησε τούς πεθαμένους ἀπό τά σκοτεινά μνήματα. Ὁ ζωοδότης, πού μέ τήν ἀνάστασί Του σύναψε σέ ἀτελεύτητο δοξολογία τίς δυνάμεις τῶν οὐρανῶν καί τούς λαούς τῆς γῆς. Αὐτός πού ἀπέθανε καί κατέβη στόν Ἅδη, γιά νά μᾶς ἀνεβάσῃ μέ τήν ἔγερσί Του στούς οὐρανούς.

Αὐτό ἀκριβῶς ψάλλει ὁ ὑμνῳδός τοῦ ἀναστασίμου ἀπολυτικίου τοῦ β΄ ἤχου, πού θά ἀκουσθῇ τήν Κυριακή τῶν Μυροφόρων στούς ναούς μας:

«Ὅτε κατῆλθες πρός τόν θάνατον, ἡ ζωή ἡ ἀθάνατος, τότε τόν Ἅδην ἐνέκρωσας τῇ ἀστραπῇ τῆς Θεότητος· ὅτε δέ καί τούς τεθνεῶτας ἐκ τῶν καταχθονίων ἀνέστησας, πᾶσαι αἱ δυνάμεις τῶν ἐπουρανίων ἐκραύγαζον· Ζωοδότα Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν, δόξα σοι».

Ἀληθινή καί όχι ψεύτικη χαρά

 Τοῦ Φώτη Κόντογλου

“Ἀληθινὴ κι᾿ ὄχι ψεύτικη χαρὰ νοιώθει μονάχα ὅποιος ἔχει τὸν Χριστὸ μέσα του, κ᾿ εἶναι ταπεινός, πρᾶος, γεμάτος ἀγάπη. Ἀληθινὴ χαρὰ ἔχει μονάχα ἐκεῖνος ποὺ ξαναγεννήθηκε στὴν ἀληθινὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ. Κι᾿ αὐτὴ ἡ ἀληθινὴ χαρὰ βγαίνει ἀπὸ καρδιὰ ποὺ πονᾶ καὶ θλίβεται γιὰ τὸν Χριστό, καὶ βρέχεται ἀπὸ τὸ παρηγορητικὸ δάκρυο τὸ ὁποῖο δὲν τὸ γνωρίζουνε οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, κατὰ τὸν ἅγιο λόγο ποὺ εἶπε τὸ στόμα τοῦ Κυρίου: «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται» (Ματθ. ε´ 4), «Καλότυχοι ὅσοι εἶναι λυπημένοι, γιατὶ αὐτοὶ θὰ παρηγορηθοῦνε.» Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει:… «Καλότυχοι ὅσοι κλαῖτε τώρα, γιατὶ θὰ γελάσετε.» (Λουκ. στ´ 21).

Ὅποιος λυπᾶται καὶ ὑποφέρνει γιὰ τὸν Χριστό, πέρνει παρηγοριὰ οὐράνια καὶ εἰρήνη ἀθόλωτη. Παράκληση δὲν θὰ πεῖ παρακάλεσμα, ἀλλὰ παρηγοριά. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα λέγεται Παράκλητος, δηλαδὴ Παρηγορητής, ἐπειδὴ ὅποιος τὸ πάρει, παρηγοριέται σὲ κάθε θλίψη του καὶ βεβαιώνεται καὶ δὲν φοβᾶται τίποτα. Κι᾿ αὐτὴ ἡ βεβαιότητα ποὺ δέχεται μυστικά, τὸν κάνει νὰ χαίρεται πνευματικά. Καὶ πάλι λέγει ὁ Κύριος παρακάτω στὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία: «Μακάριοι ἐστὲ ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξωσι καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ρῆμα ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ,» (Ματθ. ε´ 11). Καὶ κατὰ τὸν μυστικὸ Δεῖπνο εἶπε στοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους: «Ἀμήν, Ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι κλαύσετε καὶ θρηνήσετε ὑμεῖς, ὁ δὲ κόσμος χαρήσεται· ὑμεῖς δὲ λυπηθήσεσθε, ἀλλ᾿ ἡ λύπη ὑμῶν εἰς χαρὰν γενήσεται.» (Ἰω.ιστ´ 20).

Ὅλα τὰ ἄλλα ποὺ τὰ λένε χαρὲς οἱ ἄνθρωποι, δὲν εἶναι ἀληθινὲς χαρές· μιὰ εἶναι ἡ ἀληθινὴ χαρά, τούτη ἢ ἡ πονεμένη χαρὰ τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ξαγοράζεται μὲ τὴ θλίψη, γιὰ τοῦτο κι᾿ ὁ Κύριος τη λέγει «πεπληρωμένη», δηλ. τέλεια, ἀληθινή, σίγουρη. (Ἰω. ιστ´ 25). Κι᾿ ὁ ἅγιος Παῦλος στὶς Ἐπιστολές του λέγει πολλὰ γι᾿ αὐτὴ τὴ βλογημένη θλίψη ποὺ εἶναι συμπλεγμένη μὲ τὴ χαρά: «Ἡ λύπη γιὰ τὸν Θεό, λέγει, φέρνει ἀμετάνοιωτη μετάνοια γιὰ τὴ σωτηρία (δηλ. ἡ λύπη ποὺ νοιώθει ὅποιος πιστεύει στὸν Θεό, κάνει ὥστε ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος νὰ μετανοιώσει καὶ νὰ σωθεῖ, χωρὶς νὰ ἀλλάξει γνώμη καὶ νὰ γυρίσει πίσω στὴν ἁμαρτία), ἐνῶ ἡ λύπη τοῦ κόσμου φέρνει τὸν θάνατο.» (Κορινθ. Β´, ζ´ 10).

Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει πὼς οἱ χριστιανοὶ φαίνουνται στοὺς ἀσεβεῖς πὼς εἶναι λυπημένοι, μὰ στ᾿ ἀληθινὰ χαίρουνται: «ὡς λυπούμενοι ἀεὶ δὲ χαίροντες, ὡς πτωχοὶ πολλοὺς δὲ πλουτίζοντες, ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ πάντα κατέχοντες,» (Κορινθ. Β´, στ´ 10). Ἀπ᾿ αὐτὴ τὴν παντοτινὴ χαρὰ φτερωμένος ὁ ἅγιος Παῦλος, γράφει ὁλοένα στοὺς μαθητάδες του: «Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε!» (Φιλιπ. δ´ 4). «Πάλιν χαρῆτε.» (Φιλιπ. β´ 28). «Πάντοτε χαίρετε.» (Θεσσαλ. ε´ 16).

«Λοιπόν, ἀδελφοί, χαίρετε.» (Κορινθ. Ζ΄16)

Μέτρο τῆς πιστότητας-῾Η στιγμή τῆς ἥττας

 METR. ΑΝΤΗΟΝΥ ΒLΟΟΜ

Αὐτοί πού ἑορτάζουν σήμερα ἦσαν φίλοι καί ἀκόλουθοι τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά σπάνια τούς φέρνουμε στόν νοῦ μας, ἐπειδή πολύ λίγο ἀναφέρονται στίς Γραφές. Καθένας τους ὅμως θά μποροῦσε νά γίνει ἕνα μάθημα γιά μᾶς.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιωσήφ ὁ ἀπό ᾿Αριμαθαίας ἦταν ἕνας πλούσιος ἄνθρωπος πού ἄκουγε τόν Χριστό μέ ἀνοιχτό μυαλό, δέν δεσμεύτηκε ὅμως ποτέ. Δέν δεσμεύθηκε οὔτε ὁ Νικόδημος, ὁ ὁποῖος ἦταν ἕνας μορφωμένος καί μέλος τοῦ Συνεδρίου. Παρακολουθοῦσε τόν Χριστό, Τοῦ ἔθετε ἐρωτήματα, ἤθελε νά καταλάβει, ἤθελε νά βεβαιωθεῖ. Κανείς ὅμως ἀπό τούς δύο δέν δεσμεύθηκε ὅτι θά ἀκολουθεῖ τόν Χριστό, κανείς ἀπ’ τούς δύο δέν θεώρησε τόν ἑαυτό του μαθητή Του.

῾Ωστόσο ὅμως, τή στιγμή πού ὁ Χριστός στά μάτια ὅλων ἦταν ὁ ἡττημένος, τότε πού ἡ νίκη ἦταν μέ τό μέρος τῶν ἐχθρῶν Του, ὅταν ἦταν νεκρός καί ἐπρόκειτο νά ταφεῖ, τότε ἦρθε στήν ἐπιφάνεια ἡ ἀφοσίωση αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων πού ἀπό τό στόμα Του εἶχαν ἀκούσει ρήματα Ζωῆς. ᾿Αποκαθήλωσαν λοιπόν τό σῶμα Του μαζί μέ τή Θεοτόκο γιά νά τό ἐνταφιάσουν. Μέ τόλμη προσῆλθαν στόν Πόντιο Πιλάτο καί ζήτησαν τήν ἄδεια νά πάρουν τό σῶμα ὥστε νά τό ἐνταφιάσουν μέ τήν προσήκουσα τιμή. Στήν πορεία τῆς ζωῆς Του, Τόν ἄκουγαν μέ διστακτικό ἀλλά ἀνοιχτό μυαλό. Μέ τόν θάνατό Του, ἦρθε στό προσκήνιο ἡ πιστότητά τους. Καί βλέποντας τόν πόνο τῆς Μητέρας Του καί τοῦ ᾿Ιωάννη, δέν τούς ἔμεινε καμιά ἀμφιβολία· Πρέπει νά πάρουν θέση· πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀνεχθοῦν νά πεταχτεῖ περιφρονημένος Αὐτός πού στάθηκε δάσκαλος, ὁδηγός καί φίλος τους;

῎Εχουμε καί τήν ἄλλη ὁμάδα, αὐτή τῶν Μυροφόρων γυναικῶν, οἱ ὁποῖες ἀκολουθοῦσαν τόν Χριστό καί φρόντιζαν γιά τίς ἀνάγκες τίς δικές Του καί τῶν μαθητῶν Του. ῞Οταν ὁ Χριστός σταυρώθηκε, ὅλοι οἱ ἀπόστολοι σκορπίστηκαν, ἐκτός ἀπό τόν ᾿Ιωάννη καί ἀπό αὐτές τίς γυναῖκες. ῾Η ἀφοσίωση πού τίς κρατοῦσε κοντά Του δέν εἶχε νά κάνει μέ τή διανοητική βεβαιότητά τους γι’ Αὐτόν· μᾶλλον ἔκλεινε μέσα της κάτι ἀπό τά λόγια τῶν μαθητῶν πού πορεύονταν πρός ᾿Εμμαούς· «Οὐχί ἡ καρδία ἡμῶν καιομένη ἦν ἐν ἡμῖν, ὡς ἐλάλει ἡμῖν ἐν τῇ ὁδῷ;» (Λουκ. 24, 32).

Σ’ ὅλη τήν πορεία, ἀπό τή Γαλιλαία ἕως τήν ῾Ιερουσαλήμ, ἀπό τό εἰρηνικό τοπίο μέχρι τόν τόπο τῆς τραγωδίας, ὅλο αὐτό τό διάστημα Τόν ἄκουγαν καί οἱ καρδιές τους ζωντάνευαν -ὄχι ἀπό προσωπική ἀγάπη πρός Αὐτόν ἀλλά ἀπό μιά βαθιά αἴσθηση αἰώνιας ζωῆς. Εἶναι αὐτό ἀκριβῶς πού ἀντανακλοῦσαν καί τά λόγια τοῦ ἀποστόλου Πέτρου ἐνωρίτερα· ὅταν Τόν ἐγκατέλειψαν ὅλοι ὅσοι Τόν ἀκολουθοῦσαν, ὁ ᾿Ιησοῦς ρώτησε τούς μαθητές, «Μή καί ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν;». Τότε ὁ Πέτρος ἀπάντησε· «Κύριε, πρός τίνα ἀπελευσόμεθα; ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις» (᾿Ιωάν. 6, 67-68). Καί δέν ἦταν αὐτά τά λόγια, λόγια πού προέκυπταν ἀπό συλλογισμούς ἤ ἀποδείξεις. ῞Οταν ὁ Κύριος τούς μιλοῦσε, ξυπνοῦσε μέσα τους ἡ αἰώνια ζωή, ἄνοιγε γι’ αὐτούς ἡ πύλη τῆς αἰωνιότητας. Καί ἤξεραν ὅτι ἦταν λόγια ἀληθινά ἐπειδή ὑπῆρχε μέσα τους νέα ζωή. Αὐτό συνέβη καί μέ αὐτές τίς γυναῖκες.

Σήμερα λοιπόν τιμοῦμε τούς ἀνθρώπους πού ἀποδείχθηκαν πιστοί, ἐκείνους πού ἐνῶ ἦσαν ἀδύναμοι δέν τό ἔβαλαν στά πόδια καί ἐκείνους πού μπροστά στήν ἥττα καί τήν τραγωδία ἀναδείχθηκαν πιστοί μαθητές. ῎Ας τούς θυμόμαστε, ὄχι μόνο ὅταν βλέπουμε πόσο δοξάστηκαν, ὅπως σήμερα στή Θεία Λειτουργία, ἀλλά καί γιά νά ρωτοῦμε τόν ἑαυτό μας· Μοιάζουμε, σέ κάποιο βαθμό, μέ ὁποιονδήποτε ἀπό αὐτούς; ῞Οταν ὁ Χριστός μοιάζει ἡττημένος, ἔχω τή δύναμη νά κάνω ἕνα βῆμα μπροστά καί νά πῶ «εἶμαι κι ἐγώ μαθητής Του», τή στιγμή πού σέ ἀνέφελους καιρούς ἤμουν συγκρατημένος, ἀβέβαιος, διστακτικός καί ἔθετα στόν ἑαυτό μου, ἤ μᾶλλον ἔθετα στόν Κύριο, ἕνα σωρό ἐρωτήματα;

Κι ἀκόμα, ἄς τό σκεφθοῦμε· Εἶναι εὔκολο νά εἴμαστε μαθητές τοῦ Χριστοῦ ὅταν εἴμαστε στήν κορυφή τοῦ ἀφρισμένου κύματος, στήν ἀσφάλεια τῶν χωρῶν πού δέν ὑπάρχει διωγμός, οὔτε κίνδυνος ἀπόρριψης, οὔτε ἡ προδοσία μπορεῖ νά ὁδηγήσει στό μαρτύριο, οὔτε κἄν τό ἐνδεχόμενο νά πέσουμε θύματα γελοιοποίησης ἤ κοροϊδίας. ῎Ας σκεφθοῦμε τούς ἑαυτούς μας ὄχι σέ σχέση μέ τόν Χριστό μόνο ἀλλά καί σέ σχέση μέ τούς ἀδελφούς μας, ἐπειδή ὁ Χριστός εἶπε ὅτι ὅ,τι κάνουμε στόν ἐλάχιστο, τόν πιό ἀσήμαντο ἀπό αὐτούς, τό ἔχουμε κάνει στόν ῎Ιδιον. ῎Ας ἀναρωτηθοῦμε πῶς συμπεριφερόμαστε ὅταν κάποιος παραμερίζεται, λοιδωρεῖται, ἀποδιώχνεται ἤ καταδικάζεται ἀπό τήν κοινή γνώμη ἤ ἀπό τή γνώμη ὅσων μετροῦν γιά μᾶς· βρίσκουμε τή στιγμή ἐκείνη τό θάρρος νά ποῦμε, «ἦταν καί παραμένει φίλος μου, εἴτε τόν ἀποδέχεστε εἴτε ὄχι»;  Δέν ὑπάρχει πιό ἀξιόπιστο μέτρο πιστότητας ἀπό ἐκείνη τήν πιστότητα πού ἐκδηλώνεται τή στιγμή τῆς ἥττας.

῎Ας τό σκεφθοῦμε αὐτό, γιατί ὅλοι ὑφιστάμεθα τήν ἥττα, καί μέ τόσους πολλούς τρόπους! ῞Ολοι ἀγωνιζόμαστε, μέ ὅση δύναμη ἔχουμε -λίγη ἤ πολλή- γιά νά εἴμαστε αὐτό πού πρέπει, καί παρόλα αὐτά ὑπολειπόμαστε ὅλη τήν ὥρα. Δέν θά ’πρεπε ἄραγε νά βλέπουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον ὄχι μόνο μέ συμπάθεια, ἀλλά καί μέ τήν πιστότητα τοῦ φίλου πού εἶναι διατεθειμένος νά σταθεῖ κοντά σ’ ἐκεῖνον πού πέφτει, πού ἐκπίπτει τῆς χάριτος, πού ἀποτυγχάνει νά φθάσει στό δικό του ἰδανικό, πού διαψεύδει τίς ἐλπίδες καί τίς προσδοκίες πού εἴχαμε ἐναποθέσει ἐπάνω του; Στίς ὧρες αὐτές, ἄς στεκόμαστε δίπλα του, ἄς εἴμαστε πιστοί καί ἄς ἀποδεικνύουμε ὅτι ἡ ἀγάπη μας δέν ἐξαρτᾶτο ἀπό τήν ἐλπίδα τῆς νίκης ἀλλά ἦταν ἕνα δῶρο ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μας, δῶρο «δωρεάν», δῶρο χαρούμενο καί ὑπέροχο.

Εἶναι κανείς ἀπό μᾶς ᾿Ιωσήφ ἀπό ᾿Αριμαθαίας, εἶναι κανείς ἀπό μᾶς Νικόδημος, καί μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι μοιάζουμε στίς Μυροφόρες, τίς ὁποῖες οὔτε οἱ ἀνάγκες, οὔτε ἡ ἥττα, οὔτε ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ μπόρεσε νά τίς χωρίσει ἀπό Αὐτόν; Κανείς μας δέν μοιάζει ἀπόλυτα μέ ὅλους αὐτούς. ῎Ας διδαχτοῦμε ὅμως ἀπό αὐτούς καί ἄς προσπαθήσουμε νά αὐξηθοῦμε σέ πιστότητα, μιμούμενοι ἐκείνους· ἐκείνους πού Τόν διακόνησαν, ἐκείνους πού στάθηκαν δίπλα Του τήν ὥρα τῆς ἥττας.

Στό φῶς τῆς Κρίσης τοῦ Θεοῦ ᾿Εκδόσεις  “ἐν πλῷ”

Μή μου ἅπτου (Ἰωάν. κ´ 17)

 Ἀρχιμ.Ἀντώνιος Ρωμαῖος

Τά σκηνικά πού πλαισιώνουν, ὡς πρόσωπα καί καταστάσεις, τά λόγια τοῦ Κυρίου πρός τήν ἁγία Μαρία τή Μαγδαληνή (Ἰωάν. κ´ 17), μᾶς ὠθοῦν σέ πλούσια βιώματα ἀναγόμενα στή βαθύτερη σχέση μας μέ τόν Χριστόν. Σέ βιώματα ἐσώτερης πνευματικῆς καί μυστικῆς ζωῆς, ἀλλά καί βαθύτερου λατρευτικοῦ ἤθους.

Ἡ Μαγδαληνή Μαρία, στή δεδομένη χωροχρονική τομή, θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ σύμβολο κάθε ἀνθρώπου «ἐκκλησιασμένου» σέ ἐπίπεδο ψυχικό, πού εὐτύχησε νά ἔχει πολυάριθμες, θερμές καί «καρποφόρες» σχέσεις μέ τόν Κύριο μέσα στήν ἐκκλησία Του, πού ὅμως μέσα στήν πορεία τῶν σχέσεών του πρός Αὐτόν κάποτε χάνει τήν «ἐπαφή» (ὁ Χριστός Σταυρώθηκε καί Ἐνταφιάστηκε) καί τή θρησκευτική «συναλλαγή», καί βλέπει ὅτι δέν κερδίζει τίποτε!

Τότε παραπαίει μεταξύ ἐλπίδας καί ἀποκαρδίωσης, διατηρώντας συγχρόνως, «μπλοκαρισμένα» κάπως, ὅλα τά αἰσθήματα λατρείας καί ἀφοσίωσης στό μή βλεπόμενο πιά πρόσωπό Του. Ἐξακολουθεῖ καί «πηγαίνει στήν Ἐκκλησία» Του, ὅπως ἡ Μαγδαληνή Μαρία παρέμενε στό «κενό» πιά μνημεῖο Του, ἐπιθυμώντας μίαν ἀναζωογόνηση κερδοφόρου σχέσης μέ τόν Χριστόν, ἀκούοντας τά κηρύγματα τοῦ Θείου λόγου, ἀναστρεφόμενος τούς ἁγίους καί τούς πιστούς, ὅπως ἡ Μαγδαληνή Μαρία τούς ἀγγέλους πλησίον τοῦ κενοῦ μνημείου.

Βοηθεῖται, μέ μιά τέτοια προσπάθεια, νά ζήσει τό πένθος του γιά τή «χαμένη σχέση» καί νά τό ἐκφράσει (Γύναι τί κλαίεις, τίνα ζητεῖς; Ὅτι ἦραν τόν Κύριόν μου τοῦ τάφου καί οὐκ οἶδα ποῦ ἔθηκαν αὐτόν). Τότε ἀκριβῶς, πού θρηνεῖται ἡ ἄγνοια καί μεγεθύνεται ὁ σπαραγμός γιά τήν ἀπώλεια τοῦ ἐπιθυμητοῦ, ὁ Ἰησοῦς κρίνει ὅτι μπορεῖ, μέ μιά ἄμεση ἀλλά ὄχι καί χειροπιαστή μέθοδο, νά προκαλέσει μιά διαλογική σχέση μέ τόν ἄνθρωπο, χωρίς ὅμως καί νά τοῦ δώσει τήν δυνατότητα ἀνανέωσης τῆς «ἐπαφῆς», στό ἐπίπεδο πού λειτουργοῦσε κατά τό παρελθόν (μή μου ἅπτου), ἀλλά προκαλώντας τον νά κοινωνήσει, τήν ἀλήθεια τῆς ἀνάστασής Του μέ τούς ἄλλους, τού φοβισμένους καί προβληματισμένους Μαθητές Του, καί περιμένοντας τήν ἀνάβασή Του σέ νέο πνευματικό – τουλάχιστον πνευματικώτερο – ἐπίπεδο, στό «Ὑπερῶο τῆς Πεντηκοστῆς» μέ τήν κάθοδο τοῦ Παρακλήκου Πνεύματος, ὅπου θά κατανοήσει τούς λόγους «πνεῦμα ὁ Θεός καί τούς προσκυνοῦντας Αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν».

Τότε πιά θά μπορεῖ νά κατανοήσει καί νά ἐπιθυμήσει νά ζήσει τό «…ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ», θά μπορεῖ νά συνεργασθεῖ γιά τήν ἔνταξη τῆς ὑπόστασης του στήν ὑπόσταση τοῦ Χριστοῦ, θά λαχταρᾶ τή Χριστοείδεια καί ὄχι τή ἰδιοτελῆ θρησκευτική συναλλαγή!   Ὅλη αὐτή τή «γκάμμα» τῶν πνευματικῶν «μεθηλικιώσεων», κάθε πιστός, ἀκόρεστος γιά πρόοδο πνευματική, ὀφείλει νά τήν περάσει μέ ἐπιτυχία καί ὑπαρκτική γνησιότητα.

Κυριακὴ τῶν Μυροφόρων

 Ἅγιος Λουκᾶς Κριμαίας

Στὰ τριάμιση τελευταῖα χρόνια τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅταν Αὐτὸς κήρυττε τὸ Εὐαγγέλιο τῆς δικαιοσύνης καὶ ἔκανε ἀμέτρητα θαύματα, μαζί Του βρίσκονταν συνεχῶς οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι καὶ οἱ μυροφόρες γυναῖκες. Οἱ ἀπόστολοι τοὺς ὁποίους ὁ Ἴδιος διάλεξε ἦταν περισσότεροι ἀπὸ τὶς μυροφόρες. Καὶ μόνο τοὺς ἀποστόλους ἔστελνε ὁ Κύριος νὰ κηρύττουν τὸ Εὐαγγέλιο. Μόνο στοὺς ἀποστόλους ἔδωσε τὴν ἐξουσία νὰ διώχνουν τὰ δαιμόνια καὶ νὰ θεραπεύουν τοὺς ἀσθενεῖς. Οἱ μυροφόρες, ἂν καὶ δὲν τὶς ἀγαποῦσε ὁ Κύριος λιγότερο ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους, δὲν ἔλαβαν ἀπ’ Αὐτὸν τέτοια χαρίσματα.

Πρέπει νὰ σκεφτοῦμε ποιοὶ εἶναι οἱ λόγοι ποὺ ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς κρατοῦσε ἄλλη στάση ἀπέναντι στοὺς ἄνδρες καὶ ἄλλη ἀπέναντι στὶς γυναῖκες, τὰ δύο αὐτὰ φύλα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Δὲν μποροῦμε βέβαια νὰ δώσουμε μία ὁλοκληρωμένη ἀπάντηση σ’ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα. Μποροῦμε ὅμως, μὲ βάση ὄχι τὴ δική μας λογικὴ ἀλλὰ τὴν ἁγία Γραφὴ, νὰ βροῦμε κάποια στοιχεῖα ποὺ θὰ βοηθήσουν τὴ σκέψη μας νὰ πάρει σωστὴ κατεύθυνση.

Τὸ πρῶτο πράγμα ποὺ πρέπει νὰ σκεφτοῦμε, ἂν μποροῦσαν ἢ ὄχι οἱ γυναῖκες μὲ τὶς ἀσθενεῖς δυνάμεις τους νὰ σηκώσουν τὸ βάρος τοῦ ἀποστολικοῦ ἔργου, τῶν διωγμῶν καὶ τῶν βασάνων ποὺ ὑπέφεραν οἱ ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ.

Ὑπάρχουν γι’ αὐτὸ τὸ θέμα πολλὲς μαρτυρίες καὶ στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ στοὺς βίους τῶν ἀποστόλων. Ἂς ἀκούσουμε τί λέει ὁ Πρωτοκορυφαῖος καὶ μεγάλος ἀπόστολος Παῦλος γιὰ τὰ βάσανα ποὺ ὑπέφερε γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τοὺς διωγμοὺς ποὺ ὑπέστη γιὰ τὸ ὄνομά Του κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ ἀποστολικοῦ του ἔργου: «Ὑπὸ Ἰουδαίων πεντάκις τεσσαράκοντα παρὰ μίαν ἔλαβον, τρὶς ἐρραβδίσθην, ἅπαξ ἐλιθάσθην, τρὶς ἐναυάγησα, νυχθημερὸν ἐν τῷ βυθῷ πεποίηκα· ὀδοιπορίαις πολλάκις, κινδύνοις ποταμῶν, κινδύνοις ληστῶν, κινδύνοις ἐκ γένους, κινδύνοις ἐξ ἐθνῶν, κινδύνοις ἐν πόλει, κινδύνοις ἐν ἐρημία, κινδύνοις ἐν θαλάσση, κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις· ἐν κόπῳ καὶ μόχθῳ, ἐν ἀγρυπνίαις πολλάκις, ἐν λιμῷ καὶ δίψει, ἐν νηστείαις πολλάκις, ἐν ψύχει καὶ γυμνότητι» (Β’ Κόρ. 11, 24-27).

Αὐτὰ ὑπέφερε ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἂς θυμηθοῦμε τώρα τὸ βίο τοῦ Πρωτοκλήτου ἀποστόλου Ἀνδρέα. Ἦταν πολὺ δύσκολη ἡ ζωή του. Στὴν ἀρχὴ κήρυττε τὸ Εὐαγγέλιο στὴν Ἰουδαία. Μετὰ πῆγε στὴν περιοχὴ τῆς Μαύρης θάλασσας, ἐπισκέφτηκε ὅλες τὶς σημαντικότερες παραθαλάσσιες πόλεις καὶ κήρυττε ἐκεῖ τὸν Χριστό. Στὴ Σινώπη οἱ εἰδωλολάτρες τὸν χτύπησαν μὲ ἀγριότητα καὶ τὸν ἄφησαν μισοπεθαμένο ἔξω ἀπὸ τὴν πύλη τῆς πόλεως. Ἐδῶ τοῦ φανερώθηκε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, τὸν θεράπευσε καὶ τοῦ εἶπε νὰ μὴν φοβᾶται κανέναν. Ἔτσι ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας συνέχισε τὸ δρόμο καὶ ἀφοῦ πέρασε τὴν Ἀμπχαζία καὶ τὸν Καύκασο ἔφτασε στὴν Κριμαία.

Ναί, καὶ ἐδῶ κήρυττε ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας τὸ Εὐαγγέλιο. Ὅμως δὲν σταμάτησε ἐδῶ ἀλλὰ συνέχισε τὴν πορεία του. Ἀκολουθώντας τὸν ποταμὸ Δνείπερο ἔφτασε στὸν τόπο ὅπου σήμερα βρίσκεται ἡ μεγάλη καὶ ἡ ἁγία πόλη τοῦ Κιέβου. Ἐκεῖ στοὺς λόφους τοῦ Κιέβου ὕψωσε τὸν Τίμιο Σταυρὸ καὶ εἶπε: «Πιστέψτε μέ, ἐδῶ σ’ αὐτοὺς τοὺς λόφους θὰ λάμψει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ. Μεγάλη πόλη θὰ εἶναι ἐδῶ, θὰ κτίσει ὁ Κύριος στὸν τόπο αὐτὸ πολλὲς ἐκκλησίες καὶ θὰ φωτίσει μὲ τὸ θεῖο Βάπτισμα ὅλη τὴν Ρωσικὴ γῆ».

Δὲν τελείωσε ὅμως στὸ Κίεβο ἡ περιοδεία του. Ὁ ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ προχώρησε στὸ βάθος τῆς ρωσικῆς γῆς καὶ ἔφτασε μέχρι τὴν βόρεια πόλη Νόβγκορον. Φανταστεῖτε τώρα πόσο δύσκολος ἦταν ὁ δρόμος του. Ἀπὸ δῶ γύρισε στὴν Ἑλλάδα, ὅπου τελείωσε τὴ ζωὴ του πάνω στὸ σταυρό. Δὲν κάρφωσαν μὲ τὰ καρφιὰ τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια του ἀλλὰ τὰ ἔδεσαν μὲ σχοινὶ γιὰ νὰ ὑποφέρει πιὸ πολύ. Ἐπάνω στὸ σταυρὸ ὁ ἀπόστολος βρισκόταν τέσσερεις ἡμέρες καὶ τέσσερεις νύχτες, ὑποφέροντας πολλὰ βάσανα καὶ δοξάζοντας τὸν Θεό.

Σκεφτεῖτε τώρα, ἂν θὰ μποροῦσαν οἱ μυροφόρες γυναῖκες νὰ ἀντέξουν τέτοιους κόπους, πόνους καὶ διωγμοὺς ποὺ ὑπέφεραν οἱ ἀπόστολοι. Σᾶς ἔχω πεῖ ὅτι ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Θεολόγο ὅλοι οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι εἶχαν μαρτυρικὸ θάνατο καὶ πολλοὶ ἀπ’ αὐτοὺς τελείωσαν τὴν ζωὴ τους πάνω στὸ σταυρό. Θὰ μποροῦσαν οἱ γυναῖκες νὰ ἀντέξουν τέτοιους κόπους; Τέτοιους διωγμοὺς καὶ καταδιώξεις πού ὑφίσταντο οἱ ἀπόστολοι; Μποροῦν νὰ συγκριθοῦν οἱ ἀσθενεῖς δυνάμεις μίας γυναίκας μὲ τὴν δύναμη πού εἶχε γιὰ παράδειγμα ὁ ἅγιος ἀπόστολος Ἀνδρέας; Ἀσφαλῶς ὄχι. Οἱ γυναῖκες εἶναι πιὸ ἀδύναμες ἀπὸ τοὺς ἄνδρες, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἀλλιῶς φερόταν στοὺς ἄνδρες καὶ ἀλλιῶς στὶς γυναῖκες. Δὲν θέλησε νὰ ἐπιφορτίσει τὶς μυροφόρες γυναῖκες μὲ τὸ βάρος τοῦ ἀποστολικοῦ ἔργου.

Αὐτὴ εἶναι ἡ μία ὄψη τοῦ νομίσματος. Ὑπάρχει ὅμως καὶ μία ἄλλη, ἡ ὁποία καὶ αὐτὴ ἔχει μεγάλη σημασία. Ἀκοῦστε τί εἶπε ὁ μεγάλος προφήτης Μωϋσῆς στὸ πέμπτο βιβλίο τῆς Πεντατεύχου, στὸ Δευτερονόμιο: «Οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί, οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν, ὅτι βδέλυγμα Κυρίω τῷ Θεῶ σου ἐστιν πᾶς ποιῶν ταῦτα» (Δεύτ. 22, 5). Μὴ νομίζετε ὅτι ἐδῶ πρόκειται γιὰ καρναβάλια. Καὶ νὰ μὴν νομίζετε ὅτι εἶναι ἀσήμαντος αὐτὸς ὁ σύντομος λόγος τοῦ προφήτη, ποὺ ἀναφέρεται στὸ γυναικεῖο ἔνδυμα.

Ὁ λόγος αὐτὸς ἔχει μεγάλη σπουδαιότητα καὶ θὰ ἤθελα νὰ τὸ καταλάβετε διότι αὐτὸ θὰ μᾶς βοηθήσει γιὰ νὰ κατανοήσουμε καλύτερα γιατί ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἀνέθεσε τὸ ἀποστολικὸ ἔργο μὲ τοὺς κόπους καὶ τοὺς πόνους του στοὺς ἄνδρες ἀποστόλους καὶ ὄχι στὶς μυροφόρες γυναῖκες. Εἶναι πολὺ σημαντικὴ ἡ διάκριση ποὺ ἔκανε ὁ Κύριος μεταξὺ ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν σὲ σχέση μὲ τὸ ρόλο καὶ τὴν ἀποστολὴ ποὺ ἔχει κάθε φύλο.

Ἐκεῖνοι οἱ ἐπιστήμονες, οἱ ὁποῖοι ἀσχολοῦνται μὲ τὴ βιολογία, ξέρουν καλὰ ὅτι κάθε φυτὸ καὶ κάθε ζῶο ἀπὸ τὴ φύση τους, ἢ καλύτερα νὰ ποῦμε ἀπὸ τὸν Δημιουργό, εἶναι προορισμένα νὰ ζοῦν σὲ κάποιες συγκεκριμένες συνθῆκες, οἱ ὁποῖες εἶναι διαφορετικὲς γιὰ τὸ καθένα ἀπ’ αὐτά. Αὐτὲς οἱ συνθῆκες προσδιορίζουν τὴ ζωὴ τοὺς ἀλλὰ ἐπίσης καὶ τὴ δομὴ ποὺ ἔχει τὸ σῶμα τους.

Τώρα, ὅ,τι ἀφορᾶ τὸν ἄνθρωπο. Ὑπάρχει μεγάλη διαφορὰ μεταξὺ ἀνδρὸς καὶ γυναικός. Καὶ εἶναι διαφορετικὴ ἡ δομὴ τοῦ σώματός τους. Πρῶτ’ ἀπ’ ὅλα ἡ γυναίκα εἶναι πολὺ πιὸ ἀδύνατη ἀπὸ τὸν ἄνδρα. Ὁ Θεὸς προόρισε τὴ γυναίκα γιὰ ἕνα συγκεκριμένο ἔργο. Τὴ γυναίκα, καὶ ὄχι τὸν ἄνδρα. Τὸ ἔργο αὐτὸ διαφέρει πολὺ ἀπὸ ἐκεῖνο, γιὰ τὸ ὁποῖο εἶναι προορισμένος ὁ ἄνδρας.

Τί εἶναι τὸ σημαντικότερο στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου; Ὅλα τὰ ἔργα πού κάνει ὁ ἄνθρωπος ἔχουν γι’ αὐτὸν τὴν ἴδια σπουδαιότητα; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ὅταν ἔπλασε ὁ Θεὸς τοὺς πρώτους ἀνθρώπους, τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα, τοὺς ἔδωσε τὴν πρώτη ἐντολή, πολὺ σύντομη καὶ πολὺ ἁπλή: «αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε» (Γέν. 1, 28). Ἂν αὐτὴ ἦταν ἡ πρώτη ἐντολὴ τότε πρέπει νὰ παραδεχθοῦμε ὅτι εἶναι ἐξαιρετικὰ σημαντικὴ καὶ πολὺ βαθιά. Ἂν δὲν ὑπῆρχε αὐτὴ ἡ ἐντολή, τότε τὸ ἀνθρώπινο γένος θὰ ἦταν ὀλιγάριθμο καὶ ἀδύναμο μπροστὰ στὴ φύση. Ξέρουμε ὅτι μόνο ἐκεῖνα τὰ κράτη θεωροῦνται ἰσχυρά, αὐτὰ ποὺ ἔχουν μεγάλο πληθυσμό.

Ἡ ἐντολή, λοιπόν, τοῦ Θεοῦ «αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε» δηλώνει τὴν σπουδαιότητα ποὺ ἔχει γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος τὸ ἔργο αὐτό. Ἀδιαμφισβήτητα τὸν πρῶτο λόγο ἐδῶ ἔχει ἡ γυναίκα καὶ ὄχι ὁ ἄνδρας. Γιὰ τὴ γυναίκα τὸ ἔργο αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ σημαντικὸ στὴ ζωή της. Αὐτὸ δὲν τὸ λέω ἐγὼ ἀλλὰ ἡ ἁγία Γραφή. Βέβαια, δὲν εἶναι σωστὸ νὰ περιορίζουμε τὸ ρόλο τῆς γυναίκας στὴν τεκνογονία. Καὶ πιστεύω ὅτι κανένας ἄνθρωπος προσεκτικὸς καὶ πνευματικὰ καλλιεργημένος δὲν σκέφτεται ἔτσι.

Οἱ Γερμανοὶ λένε ὅτι ὅλος ὁ ρόλος καὶ ἡ ἀποστολὴ τῆς γυναίκας προσδιορίζονται ἀπὸ τέσσερεις λέξεις: παιδιά, ροῦχα, κουζίνα, ἐκκλησία. Εἶναι ἀσέβεια νὰ λέμε καὶ νὰ σκεφτόμαστε ἔτσι καὶ νὰ προσβάλλουμε ὁλόκληρο τὸ γυναικεῖο φύλο. Γιὰ μᾶς τοὺς ὀρθοδόξους αὐτὸ εἶναι ἀπαράδεκτο. Θέλω νὰ πῶ ὅτι ἂν ἡ γυναίκα ἔχει κάποια προσόντα δὲν πρέπει νὰ τὰ ἀφήσει. Ἂν τῆς ἔδωσε ὁ Θεὸς βαθιὰ διάνοια μπορεῖ νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ τὴν ἐπιστήμη ἢ τὴ λογοτεχνία. Ἐπαναλαμβάνω, εἶναι μεγάλο λάθος καὶ εἶναι ἀνεπίτρεπτο νὰ περιορίζουμε τὸ ρόλο τῆς γυναίκας στὴν τεκνογονία καὶ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν.

Αὐτὸ ὅμως δὲν ἀφορᾶ ὅλες τὶς γυναῖκες. Διότι εἶναι λίγες οἱ γυναῖκες ποὺ ἔχουν κάποιες ἐξαιρετικὲς ἱκανότητες ἢ ταλέντα ἢ κλίση στὴν τέχνη, τὴν ἐπιστήμη ἢ τὴν φιλοσοφία. Οἱ περισσότερες ὡς τὸ σημαντικότερο ἔργο τους πρέπει νὰ βλέπουν αὐτὸ γιὰ τὸ ὁποῖο τὶς προόρισε ὁ Κύριος. Τὸ νὰ γεννάει ἡ γυναίκα καὶ νὰ φροντίζει τὰ παιδιὰ της εἶναι ἔργο σπουδαιότατο. Καὶ εἶναι ἀπαράδεκτο νὰ ἀφήνει ἡ γυναίκα τὸ παιδὶ της χωρὶς φροντίδα. Καμμία ἄλλη γυναίκα δὲν μπορεῖ νὰ φροντίσει τὸ παιδὶ της ὅπως τὸ φροντίζει ἡ μητέρα του.

Ἐδῶ πολὺ μεγάλο ρόλο παίζει ἡ συγγένεια ἐξ αἵματος, τὴν ὁποία δὲν πρέπει νὰ τὴν παραβλέπουμε. Ἐπίσης καὶ τὸ μητρικὸ γάλα, τὶς ἰδιότητες τοῦ ὁποίου ἴσως δὲν τὶς γνωρίζουμε καλά, ἔχει μεγάλη σημασία γιὰ τὴ σωστὴ ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ. Καὶ ἕνα ἄλλο ἐξίσου σημαντικὸ πράγμα: Ἡ ἀγάπη ποὺ προσφέρει ἡ μητέρα στὸ παιδί της δὲν μπορεῖ νὰ τοῦ τὴν προσφέρει καμμία ἄλλη γυναίκα. Ἀλλοίμονο στὸ παιδὶ ποὺ τὸ μεγαλώνει μία ξένη γυναίκα καὶ ὄχι ἡ μητέρα του ἢ ποὺ μεγαλώνει σὲ κάποιο ἐκπαιδευτικὸ ἵδρυμα.

Ἀλίμονο στὴ γυναίκα ποὺ ἀρνεῖται τὸ παιδί της. Ἀλλοίμονο καὶ σ’ αὐτὴ τὴ γυναίκα ποὺ παραβλέπει καὶ δὲν δίνει σημασία στὶς προτεραιότητες τοῦ φύλου της. Ἀλλοίμονο σ’ ἐκεῖνες τὶς γυναῖκες ποὺ περιφρονώντας τὴν ἀξιοπρέπειά τους προτιμοῦν νὰ φορᾶνε ἀνδρικὰ ροῦχα. Ἔχω ἀκούσει γιὰ μία ἀνόητη γυναίκα ποὺ κυκλοφοροῦσε στοὺς δρόμους ντυμένη μὲ ἀνδρικὸ κοστούμι. Ὅταν τὴν ἔβλεπαν οἱ ἄνθρωποι μὲ ἀπέχθεια καὶ ἀγανάκτηση ἔστρεφαν τὸ βλέμμα τους. Δὲν καταλάβαινε ἡ καημένη ὅτι προσβάλλει μ’ αὐτὸ τὴν ἀξιοπρέπειά της.

Αὐτὸ ἐπιβεβαιώνει καὶ ἡ Ἁγία Γραφὴ μὲ τὸ λόγο ποὺ ἤδη ἔχουμε ἀναφέρει: «Οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί, οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν, ὅτι βδέλυγμα Κυρίω τῷ Θεῶ σου ἐστιν πᾶς ποιῶν ταῦτα» (Δευτ. 22, 5). Βεβαίως δὲν θεωρεῖται βδέλυγμα κάθε ἄνθρωπος ποὺ εἶναι ντυμένος μὲ ροῦχα τοῦ ἄλλου φύλου. Δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ὀργὴ τοῦ Θεοῦ πάνω στὴ γυναίκα ἡ ὁποία γιὰ νὰ θρέψει τὰ μικρά της παιδιὰ δουλεύει ὡς σοβατζὴς καὶ εἶναι ἀναγκασμένη νὰ φοράει ἀνδρικὰ ροῦχα γιὰ νὰ κάνει τὴ δουλειά της. Δὲν πρόκειται ἐδῶ γιὰ τέτοιες περιπτώσεις. Ἐδῶ μιλᾶμε γιὰ τὶς γυναῖκες ποὺ περιφρονοῦν τὸ δικό τους γυναικεῖο ἔνδυμα. Ἔχω δεῖ στὰ πανεπιστήμια πολλὲς καθηγήτριες ποὺ φορᾶνε ἀνδρικὰ ροῦχα. Αὐτὲς εἶναι βδέλυγμα ἐνώπιόν του Θεοῦ, αὐτὲς παραβαίνουν τὴν ἐντολὴ ποὺ τὶς δόθηκε ἀπὸ τὸν Θεό.

Αὐτὸς λοιπὸν εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Κύριος δὲν κάλεσε τὶς μυροφόρες γυναῖκες νὰ ἀναλάβουν τὸ ἔργο ποὺ προοριζόταν γιὰ τοὺς ἄνδρες. Καὶ γι’ αὐτὸ ζητᾶ ὁ Κύριος ἀπὸ τὶς γυναῖκες νὰ ἐκτιμοῦν καὶ νὰ σέβονται τὸ δικό τους γυναικεῖο φύλο, τὶς ἰδιότητες τῆς ψυχολογικῆς τους σύνθεσης ποὺ τὶς χάρισε ὁ Θεός. Ἂν ἔχετε ἀπὸ τὸν Θεὸ αὐτὲς τὶς ἰδιότητες, νὰ τὶς φυλάγετε μὲ μεγάλο σεβασμὸ καὶ εὐχαριστία πρὸς τὸν Κύριο. Ἀμήν.

Ἀπό τό βιβλίο: ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΕΣ, Τ. Α’

ΕΚΔ. “ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ”

ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

 ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ

Ἡ ἀνάστασις τοῦ Κυρίου εἶναι ἀνανέωσις τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, εἶναι ἀναζώωσις καί ἀνάπλασις καί ἐπάνοδος πρός τήν ἀθάνατη ζωή τοῦ πρώτου ᾿Αδάμ πού καταβροχθίσθηκε ἀπό τόν θάνατο λόγω τῆς ἁμαρτίας καί διά τοῦ θανάτου ἐπαλινδρόμησε πρός τήν γῆ ἀπό τήν ὁποία ἐπλάσθηκε. ῞Οπως λοιπόν ἐκεῖνον στήν ἀρχή δέν τόν εἶδε κανείς ἄνθρωπος νά πλάττεται καί παίρνη ζωή, ἀφοῦ δέν ὑπῆρχε κανείς ἄνθρωπος ἐκείνη τήν ὥρα, μετά δέ τήν λῆψι τῆς πνοῆς ζωῆς μέ θεῖο ἐμφύσημα πρώτη ἀπό ὅλους τόν εἶδε μιά γυναῖκα, διότι μετά ἀπό αὐτόν πρῶτος ἄνθρωπος ἦταν ἡ Εὔα· ἔτσι τόν δεύτερο ᾿Αδάμ, δηλαδή τόν Κύριο, ὅταν ἀνίστατο ἀπό τούς νεκρούς, κανείς ἄνθρωπος δέν τόν εἶδε, ἀφοῦ δέν παρευρισκόταν κανείς δικός του καί οἱ στρατιῶτες πού ἐφύλασσαν τό μνῆμα ταραγμένοι ἀπό τόν φόβο εἶχαν γίνει σάν νεκροί, μετά δέ τήν ἀνάστασι πρώτη ἀπό ὅλους τόν εἶδε μιά γυναῖκα, ὅπως ἀκούσαμε νά εὐαγγελίζεται σήμερα ὁ Μάρκος.διότι, λέγει, “ὅταν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀναστήθηκε τό πρωί τῆς πρώτης ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος, παρουσιάσθηκε πρῶτα στή Μαρία τή Μαγδαληνή”.

Φαίνεται βέβαια σαφῶς ὅτι ὁ εὐαγγελιστής εἶπε καί τήν ὥρα κατά τήν ὁποία ἀναστήθηκε ὁ Κύριος, δηλαδή πρωί, καί ὅτι παρουσιάσθηκε πρῶτα στή Μαρία τή Μαγδαληνή καί ὅτι ἐφάνηκε ἀκριβῶς τήν ὥρα τῆς ἀναστάσεως. Δέν λέγει ὅμως ἔτσι, ὅπως θά φανῆ ἄν ἐξετάσωμε προσεκτικώτερα τά πράγματα. διότι λίγο παραπάνω καί αὐτός σέ συμφωνία μέ τούς ἄλλους εὐαγγελιστάς λέγει ὅτι αὐτή ἡ Μαρία ἦλθε καί προηγουμένως μαζί μέ τίς ἄλλες Μυροφόρες στόν τάφο, καί ἀφοῦ τόν εἶδε ἀδειανό ἀπῆλθε. ῞Ωστε ὁ Κύριος ἀναστήθηκε πολύ ἐνωρίτερα ἀπό τό πρωί πού τόν εἶδε. ᾿Επισημαίνοντας δέ καί τήν ὥρα ἐκείνη, δέν εἶπε ἁπλῶς πρωί, ὅπως ἐδῶ, ἀλλά πολύ πρωί.ἑπομένως ὡς ἀνατολή ἡλίου ἐκεῖ ἐννοεῖ τό ἀμυδρό φῶς πού προτρέχει στόν ὁρίζοντα, τό ὁποῖο δηλώνοντας καί ὁ ᾿Ιωάννης λέγει ὅτι ἦλθε τό πρωί, ὅταν ἀκόμη ἦταν σκοτεινά ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή στό μνημεῖο καί εἶδε τήν πέτρα σηκωμένη ἀπό τό μνημεῖο.

Δέν ἦλθε δέ μόνο πρός τό μνῆμα τότε αὐτή, κατά τόν ᾿Ιωάννη, ἀλλά καί ἀπομακρύνθηκε ἀπό τό μνῆμα, χωρίς νά ἰδῆ τόν Κύριο ἀκόμη. Τρέχει κι᾿ ἔρχεται πρός τόν Πέτρο καί τόν ᾿Ιωάννη, καί ἀναγγέλει ὄχι ὅτι ἀναστήθηκε ὁ Κύριος, ἀλλ᾿ ὅτι μεταφέρθηκε ἀπό τόν τάφο, ὥστε δέν ἐγνώριζε ἀκόμη τήν ἀνάστασι. ῾Επομένως ὁ Κύριος ἐμφανίσθηκε στή Μαρία ὄχι ἐντελῶς πρώτη, ἀλλά μετά τήν πλήρη ἔλευσι τῆς ἡμέρας. ῾Υπάρχει λοιπόν κάτι πού ἀναφέρεται συνεσκιασμένως ἀπό τούς εὐαγγελιστάς, τό ὁποῖο θ᾿ ἀποκαλύψω πρός τήν ἀγάπη σας.

Πραγματικά τό εὐαγγέλιο τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου πρώτη ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅπως ἦταν σωστό καί δίκαιο, ἐδέχθηκε ἀπό τόν Κύριο ἡ Θεοτόκος καί αὐτή εἶδε πρίν ἀπό ὅλους τόν ἀναστάντα καί ἀπήλαυσε τή θεία ὁμιλία του, καί ὄχι μόνο τόν εἶδε μέ τούς ὀφθαλμούς της καί ἔγινε αὐτήκοος αὐτοῦ, ἀλλά καί πρώτη καί μόνη ἄγγιξε τά ἄχραντα πόδια του, ἔστω καί ἄν οἱ εὐαγγελισταί δέν τά λέγουν φανερά ὅλα αὐτά, μή θέλοντας νά προσαγάγουν ὡς μάρτυρα τήν μητέρα, γιά νά μήν δώσουν ἀφορμή ὑποψίας στούς ἀπίστους. ᾿Επειδή δέ τώρα ἐμεῖς μέ τή χάρη τοῦ ἀναστάντος ὁμιλοῦμε πρός πιστούς καί ἡ ὑπόθεσις τῆς ἑορτῆς ἀπαιτεῖ ἐπείγουσα διευκρίνησι τῶν σχετικῶν μέ τίς Μυροφόρες, μέ τήν ἄδεια αὐτοῦ πού εἶπε “δέν ὑπάρχει κρυφό πού δέν θά γίνη φανερό”, θά τό φανερώσωμε καί τοῦτο.

Λοιπόν Μυροφόρες εἶναι οἱ γυναῖκες πού ἀκολουθοῦσαν τόν Κύριο μαζί μέ τήν Μητέρα του, ἔμειναν μαζί της κατά τήν ὥρα τοῦ σωτηριώδους πάθους καί ἐφρόντισαν νά ἀλείψουν μέ μῦρα τό σῶμα τοῦ Κυρίου. ῞Οταν δηλαδή ὁ ᾿Ιωσήφ καί ὁ Νικόδημος ἐζήτησαν καί ἔλαβαν ἀπό τόν Πιλᾶτο τό δεσποτικό σῶμα, τό κατέβασαν ἀπό τόν σταυρό, τό περιέβαλαν σέ σινδόνια μαζί μέ ἐκλεκτά ἀρώματα, τό ἐτοποθέτησαν σέ λαξευτό μνημεῖο, καί ἔβαλαν μεγάλη πέτρα ἐπάνω στή θύρα τοῦ μνημείου, παρευρίσκονταν θεωρώντας κατά τόν εὐαγγελιστή Μάρκο ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή καί ἡ ἄλλη Μαρία πού ἐκαθόταν ἀπέναντι τοῦ τάφου. Μέ τήν φράσι καί ἡ ἄλλη Μαρία ἐννοοῦσε ὁπωσδήποτε τήν Θεομήτορα.διότι αὐτή ἐλεγόταν μητέρα καί τοῦ ᾿Ιακώβου καί τοῦ ᾿Ιωσῆ, πού ἦσαν ἀπό τόν ᾿Ιωσήφ τόν Μνήστορα. Δέν παρευρίσκονταν μόνο αὐτές παρατηρώντας, ὅταν ἐνταφιαζόταν ὁ Κύριος, ἀλλά καί ἄλλες γυναῖκες, ὅπως ἱστόρησε ὁ Λουκᾶς γράφοντας.“παρακολουθώντας κάποιες γυναῖκες πού εἶχαν ἔλθει μαζί του ἀπό τήν Γαλιλαία, εἶδαν τό μνημεῖο καί τήν σ᾿ αὐτό τοποθέτησι τοῦ σώματός του. ἦσαν ἡ Μαγδαληνή Μαρία καί ἡ ᾿Ιωάννα καί ἡ Μαρία τοῦ ᾿Ιακώβου καί οἱ ἄλλες μαζί τους”.

᾿Αφοῦ δέ ἐπέστρεψαν, λέγει, ἀγόρασαν ἀρώματα καί μῦρα.διότι δέν εἶχαν καταλάβει ἀκριβῶς ὅτι αὐτός εἶναι ἀληθινά ἡ ὀσμή τῆς ζωῆς γιά ἐκείνους πού τόν πλησιάζουν μέ πίστι, ὅπως ὀσμή θανάτου καταλαμβάνει τούς ἕως τό τέλος ἀπειθεῖς, καί ἡ ὀσμή τῶν ἐνδυμάτων του, δηλαδή τοῦ ἰδίου τοῦ σώματος, εἶναι ἀνωτέρα ἀπό ὅλα τά ἀρώματα καί τό ὄνομά του εἶναι μῦρο χυμένο, μέ τό ὀποῖο ἐγέμισε θεία εὐωδία τήν οἰκουμένη. ῾Ετοιμάζουν λοιπόν μῦρα καί ἀρώματα, ἀφ᾿ ἑνός μέν πρός τιμήν τοῦ νεκροῦ, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ γιά παρηγοριά ἀπό τή δυσωδία τοῦ σώματος, ὅταν θά ἔλειωνε, βοηθώντας μέ τήν ἀλοιφή των τούς ἐπιθυμοῦντας νά παραμένουν δίπλα.

᾿Αφοῦ λοιπόν ἑτοίμασαν τά μῦρα καί τά ἀρώματα, κατά τήν ἐντολή τό Σάββατο ἡσύχασαν.διότι δέν εἶχαν καταλάβει ἀκόμη τά ἀληθινά σάββατα, οὔτε εἶχαν γνωρίσει καλά τό εὐλογημένο ἐκεῖνο σάββατο πού μεταφέρει τή φύσι τους ἀπό τά βάραθρα τοῦ ἅδη στό ὁλόφωτο καί θεῖο καί οὐράνιο ὕψος. “Τήν πρώτη τῆς ἑβδομάδος, ὄρθρο βαθύ”, ὅπως λέγει ὁ Λουκᾶς, “ἦλθαν στό μνῆμα, φέροντας τά ἀρώματα πού ἑτοίμασαν”.ὁ δέ Ματθαῖος λέγει, “ἀργά τό Σάββατο, ξημερώνοντας τήν πρώτη τῆς ἑβδομάδος” καί ὅτι οἱ προσελθοῦσες εἶναι δύο.ὁ ᾿Ιωάννης “τό πρωί, ἐνῶ ἦταν ἀκόμη σκοτεινά”, καί ὅτι μιά εἶναι ἡ προσελθοῦσα, Μαρία ἡ Μαγδαληνή.ὁ δέ Μάρκος “πολύ πρωί τῆς πρώτης τῆς ἑβδομάδος” καί ὅτι τρεῖς εἶναι οἱ προσελθοῦσες.

Πρώτη λοιπόν τῆς ἑβδομάδος λέγουν ὅλοι οἱ εὐαγγελισταί τήν Κυριακή.ἀργά τό Σάββατο, ὄρθρο βαθύ, πολύ πρωί καί πρωί σκοτεινά ἀκόμη, ὀνομάζουν τόν χρόνο γύρω ἀπό τόν ὄρθρο, ἀνάμικτο ἀπό φῶς καί σκότος.αὐτός ὁ χρόνος εἶναι, ἀφοῦ ἀρχίζει νά αὐγάζει τό ἀνατολικό μέρος τοῦ ὁρίζοντος πού προκαταγγέλλει τήν ἡμέρα. Μπορεῖ δέ κανείς παρατηρώντας ἀπό μακριά, πρός αὐτό, νά τό ἰδῆ νά ἀρχίζη νά χρωματίζεται ἀπό φῶς γύρω ἀπό τήν ἐνάτη ὥρα τῆς νυκτός, ὥστε ἕως τήν πλήρη ἡμέρα νά ὑπολείπωνται τρεῖς ὥρες.

Φαίνονται βέβαια νά διαφωνοῦν κάπως οἱ εὐαγγελισταί μεταξύ τους τόσο γιά τήν ὥρα, ὅσο καί γιά τόν ἀριθμό τῶν γυναικῶν, ἐπειδή, ὅπως εἶπα, οἱ Μυροφόρες ἦσαν πολλές, καί ἦλθαν στόν τάφο ὄχι μιά φορά, ἀλλά καί δύο καί τρεῖς φορές, συντροφιά μέν, ἀλλ᾿ ὄχι οἱ ἴδιες, καί κατά τόν ὄρθρο μέν ὅλες, ἀλλ᾿ ὄχι τόν ἴδιο χρόνο ἀκριβῶς, ἡ δέ Μαγδαληνή ἦλθε πάλι μόνη της καί ἔμεινε περισσότερο. Κάθε εὐαγγελιστής λοιπόν ἀναφέρει μιά προέλευσι μερικῶν καί παραλείπει τίς ἄλλες. ῞Οπως δέ ἐγώ ὑπολογίζω καί συνάγω ἀπό ὅλους τούς εὐαγγελιστάς, σύμφωνα μέ ὅσα εἶπα προηγουμένως, πρώτη ἀπό ὅλες ἦλθε στόν τάφο τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἡ Θεοτόκος, ἔχοντας μαζί τήν Μαγδαληνή Μαρία. Τοῦτο κυρίως τό συμπεραίνω ἀπό τόν εὐαγγελιστή Ματθαῖο. Διότι, λέγει, “ἦλθε ἡ Μαγδαληνή Μαρία καί ἡ ἄλλη Μαρία”, πού ἦταν ὁπωσδήποτε ἡ Θεομήτωρ, γιά νά ἰδοῦν τόν τάφο. Καί ἰδού ἔγινε μέγας σεισμός.διότι ἄγγελος Κυρίου, ἀφοῦ κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό, προσῆλθε, ἀπεκύλισε τήν πέτρα ἀπό τήν θύρα τοῦ μνημείου κι᾿ ἐκαθόταν ἐπάνω σ᾿ αὐτήν.ἦταν δέ ἡ μορφή του σάν ἀστραπή καί τό ἔνδυμά του λευκό σάν τό χιόνι, ἀπό τόν φόβο δέ ἐμπρός του ἐταράχθηκαν οἱ φύλακες κι᾿ ἔγιναν σάν νεκροί”.

῞Ολες λοιπόν οἱ ἄλλες γυναῖκες ἦλθαν μετά τό σεισμό καί τήν φυγή τῶν φυλάκων, κι᾿ εὑρῆκαν τόν τάφο ἀνοιγμένο καί τήν πέτρα ἀποκυλισμένη.ἡ δέ Παρθενομήτωρ ἔφθανε τή στιγμή πού ἐγινόταν ὁ σεισμός, ἀποκυλίσθηκε ἡ πέτρα καί ἀνοιγόταν ὁ τάφος καί οἱ φύλακες ἦσαν παρόντες, ἄν καί συγκλονισμένοι ἀπό τόν φόβο.γι᾿ αὐτό μετά τόν σεισμό αὐτοί ἀνασηκώθηκαν καί ἐκύτταξαν ἀμέσως νά φύγουν, ἐνῶ ἡ Θεομήτωρ ἐντρυφοῦσε στή θέα. ᾿Εγώ πάντως νομίζω ὅτι γι᾿ αὐτήν πρώτη ἀνοίχθηκε ὁ ζωηφόρος ἐκεῖνος τάφος (διότι γι᾿ αὐτήν πρώτη καί δι᾿ αὐτῆς ἔχουν ἀνοιχθῆ σ᾿ ἐμᾶς ὅλα, ὅσα εἶναι ἐπάνω στόν οὐρανό καί κάτω στή γῆ) καί ὅτι γι᾿ αὐτήν ἄστραπτε ἔτσι ὁ ἄγγελος, ὥστε, ἄν καί ἡ ὥρα ἦταν ἀκόμη σκοτεινή, αὐτή μέ τό πλούσιο φῶς τοῦ ἀγγέλου ὄχι μόνο νά ἰδῆ τόν τάφο κενό, ἀλλά καί τά ἐντάφια νά εἶναι τακτοποιημένα καί πολυτρόπως νά μαρτυροῦν τήν ἔγερσι τοῦ ἐνταφιασθέντος.

῏Ηταν δέ προφανῶς ὁ εὐαγγελιστής ἄγγελος ὁ ἴδιος ὁ Γαβριήλ. Διότι μόλις τήν εἶδε αὐτός νά σπεύδη πρός τόν τάφο, αὐτός πού παλαιότερα τῆς εἶχε εἰπεῖ, “μή φοβῆσαι, Μαρία, διότι εὑρῆκες χάρι ἀπό τόν Θεό”, σπεύδει καί τώρα καί κατεβαίνει νά εἰπῆ τό ἴδιο πάλι στήν ἀειπάρθενο καί νά ἀναγγείλη τήν ἀπό τούς νεκρούς ἀνάστασι τοῦ γεννηθέντος ἀπό αὐτήν ἀσπόρως, νά σηκώση τήν πέτρα, νά ὑποδείξη τόν κενό τάφο καί τά ἐντάφια, κι᾿ ἔτσι νά ἐπιβεβαιώση τήν καλή ἀγγελία. Διότι, λέγει, “ἀποκρινόμενος ὁ ἄγγελος, εἶπε στίς γυναῖκες.μή φοβῆσθε ἐσεῖς, ζητεῖτε τόν ᾿Ιησοῦ, τόν ἐσταυρωμένο; ἀναστήθηκε.ἰδού ὁ τόπος ὅπου ἐκοιτόταν ὁ Κύριος”. ᾿Εάν, λέγει, βλέπετε τούς φύλακες συγκλονισμένους ἀπό τόν φόβο, ἀλλά ἐσεῖς νά μήν φοβῆσθε. διότι γνωρίζω ὅτι ζητεῖτε ᾿Ιησοῦν τόν ἐσταυρωμένο.ἐσηκώθηκε, δέν εἶναι ἐδῶ. Διότι αὐτός, ὄχι μόνο εἶναι ἀκράτητος ἀπό τοῦ ἅδη καί τοῦ θανάτου καί τοῦ τάφου τά κλεῖστρα καί τούς μοχλούς καί τίς σφραγίδες, ἀλλ᾿ εἶναι καί κύριος τῶν ἀθανάτων καί οὐρανίων ἀγγέλων μας καί μόνος αὐτός εἶναι Κύριος τοῦ σύμπαντος.“ἰδέτε”, λέγει, “τόν τόπον ὅπου ἐκοιτόταν ὁ Κύριος καί πηγαίνετε γρήγορα νά εἰπῆτε στούς μαθητάς του ὅτι ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς”.

“᾿Αφοῦ δέ ἐξῆλθαν”, λέγει, “μέ φόβο καί χαρά μεγάλη”. ᾿Εγώ νομίζω πάλι ὅτι τόν μέν φόβο ἔχει ἀκόμη ἡ Μαγδαληνή Μαρία καί οἱ ἄλλες γυναῖκες πού εἶχαν ἔλθει ἕως τότε μαζί (διότι αὐτές δέν κατενόησαν τήν σημασία τῶν λόγων τοῦ ἀγγέλου οὔτε μπόρεσαν νά συλλάβουν τελείως τό φῶς, ὥστε νά ἰδοῦν καί μάθουν ἀκριβῶς), ἐνῶ ἡ Θεομήτωρ ἀπέκτησε τή μεγάλη χαρά, διότι κατενόησε τά λόγια τοῦ ἀγγέλου καί παραδόθηκε ὁλόκληρη στό φῶς, ὡς τελείως καθαρά καί θείως χαριτωμένη, ἐγνώρισε μέ ὅλα αὐτά τήν ἀλήθεια κι᾿ ἐπίστευσε στόν ἀρχάγγελο, ἐπειδή αὐτός ἀπό πολύν καιρό τῆς ἐφάνηκε διά τῶν ἔργων ἀξιόπιστος. Πῶς ἄλλωστε, ἀφοῦ ἦταν παροῦσα στά γεγονότα ἡ θεόσοφος Παρθένος, δέν θά κατανοοῦσε τό συμβάν, ἀφοῦ δηλαδή εἶδε σεισμό, καί μάλιστα μεγάλο, ἄγγελο νά κατέρχεται ἀπό τόν οὐρανό, καί μάλιστα ἀστραποβόλο, τή νέκρωσι τῶν φυλάκων καί τοῦ λίθου τήν μετάθεσι, τήν κένωσι τοῦ τάφου καί τό μέγα θαῦμα τῶν ἐνταφίων, πού ἦσαν ἄλυτα καί συγκρατημένα μέ σμύρνα καί ἀλόη καί συγχρόνως ἐφαίνονταν ἀδειανά ἀπό τό σῶμα, καί ἐπί πλέον ἀφοῦ ἔλαβε τήν χαρμόσυνη πρός αὐτήν θέα καί ἀγγελία τοῦ ἀγγέλου; ῞Οταν δέ ἐξῆλθαν μετά τόν εὐαγγελισμό τοῦτον, ἡ μέν Μαγδαληνή Μαρία, σάν νά μήν ἄκουσε κἄν τόν ἄγγελο, ἀφοῦ ἄλλωστε οὔτε ἐκεῖνος ὡμίλησε γι’ αὐτήν, διαπιστώνει μόνο τήν κένωσι τοῦ τάφου, χωρίς νά ἀναφέρει καθόλου τά ἐντάφια.καί τρέχει πρός τόν Σίμωνα Πέτρο καί τόν ἄλλο μαθητή, ὅπως λέγει ὁ ᾿Ιωάννης.

῾Η δέ Θεομήτωρ Παρθένος, συνοδευομένη ἀπό ἄλλες γυναῖκες, ἐπανερχόταν πάλι ἐκεῖ ἀπό ὅπου ἦλθε.καί ἰδού, ὅπως λέγει ὁ Ματθαῖος “ὁ ᾿Ιησοῦς τίς συνάντησε λέγοντας, χαίρεται”. Βλέπετε ὅτι καί πρίν ἀπό τήν Μαγδαληνή Μαρία ἡ Θεομήτωρ εἶδε αὐτόν πού γιά τήν σωτηρία μας ἔπαθε σαρκικά καί ἐτάφηκε καί ἀναστήθηκε; “Αὐτές δέ”, λέγει, “προσῆλθαν, ἔπιασαν τά πόδια του καί τόν προσκύνησαν”. ῞Οπως δέ, ὅταν ἡ Θεοτόκος ἄκουσε τό εὐαγγέλιο τῆς ἀναστάσεως μαζί μέ τήν Μαγδαληνή Μαρία ἀπό τόν ἄγγελο, μόνο αὐτή κατάλαβε τή σημασία τῶν λόγων, ἔτσι καί μαζί μέ τίς ἄλλες γυναῖκες, ὅταν συνάντησε τόν Υἱό καί Θεό, πρώτη ἀπό ὅλες τίς ἄλλες εἶδε καί ἀναγνώρισε τόν ἀναστάντα καί προσπίπτοντας ἔπιασε τά πόδια του κι᾿ ἔγινε ἀπόστολός του πρός τούς ᾿Αποστόλους.

῞Οτι δέ ἡ Μαγδαληνή Μαρία δέν ἦταν μαζί μέ τήν Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ὅταν ἐπιστρέφοντας ἀπό τόν τάφο τήν συνάντησε καί τῆς παρουσιάσθηκε καί τῆς ὡμίλησε ὁ Κύριος, διδασκόμαστε ἀπό τόν ᾿Ιωάννη. διότι, λέγει, “τρέχει αὐτή πρός τόν Σίμωνα Πέτρο καί πρός τόν ἄλλο μαθητή, τόν ὁποῖο ἀγαποῦσε ὁ ᾿Ιησοῦς, καί λέγει σ᾿ αὐτούς, ἐσήκωσαν τόν Κύριο ἀπό τό μνῆμα καί δέν γνωρίζομε πού τόν ἐτοποθέτησαν”. Πῶς τάχα, ἄν τόν εἶδε καί τόν ἄγγισε μέ τά χέρια της καί τόν ἄκουσε νά ὁμιλῆ, θά ἔλεγε τέτοια πράγματα, ὅτι τόν ἐσήκωσαν καί τόν μετέθεσαν, ποῦ ὅμως, δέν γνωρίζομε; ᾿Αλλά μετά τό δρόμο τοῦ Πέτρου καί τοῦ ᾿Ιωάννη πρός τόν τάφο καί τήν ἐκεῖ θέα τῶν σινδονιῶν καί τήν ἐπιστροφή, λέγει, “ἡ δέ Μαρία ἐστεκόταν κόντα στό μνημεῖο ἔξω κλαίοντας”.

Βλέπετε ὅτι ὄχι μόνο δέν τόν εἶχε ἰδεῖ ἀκόμη, ἀλλ᾿ οὔτε κἄν εἶχε πληροφορηθῆ σχετικά; Καί ὅταν δέ τήν ἐρώτησαν οἱ παρουσιασθέντες ἄγγελοι, γυναῖκα, “γιατί κλαίεις”, ἐκείνη πάλι ἀποκρίνεται σάν γιά νεκρό. Καθώς δέ ἐστράφηκε καί εἶδε τόν ᾿Ιησοῦ, οὔτε τότε δέν ἐκατάλαβε, ἀλλά ἐρωτωμένη ἀπό αὐτόν, τί κλαίει, ἀπαντᾶ παρόμοια, ἕως ὅτου ἐκεῖνος, καλώντας την ὀνομαστικά, παρουσίασε τόν ἑαυτό του ζωντανό. Τότε λοιπόν προσπίπτοντας καί αὐτή καί ζητώντας νά προσφέρη τόν ἀσπασμό στά πόδια ἐκείνου, ἄκουσε ἀπό αὐτόν τίς λέξεις, “μή μ᾿ ἐγγίζης”. ᾿Από αὐτό μαθαίνομε ὅτι, ὅταν προηγουμένως ἐφάνηκε στή μητέρα καί στίς γυναῖκες πού ἦσαν μαζί, μόνο σ᾿ αὐτήν ἐπέτρεψε νά πιάση τά πόδια του, ἄν καί ὁ Ματθαῖος ἀποδίδει τοῦτο καί στίς ἄλλες γυναῖκες, μή θέλοντας γιά τήν αἰτία πού εἴπαμε στήν ἀρχή νά προβάλη φανερά τήν μητέρα στό θέμα αὐτό.

᾿Αφοῦ δέ πρώτη ἦλθε στόν τάφο ἡ ἀειπάρθενος Μαρία καί πρώτη ἐδέχθηκε τό μήνυμα τῆς ἀναστάσεως, ἔπειτα ἦλθαν πολλές μαζί, εἶδαν καί ἐκεῖνες τήν πέτρα ἀποκυλισμένη καί ἄκουσαν τούς ἀγγέλους, πού ἐπιστρέφοντας μέ τό ἄκουσμα αὐτό καί τήν θέα ἐχωρίσθηκαν. ῎Αλλες, ὅπως λέγει ὁ Μάρκος, “ἔφυγαν ἀπό τό μνῆμα, κυριαρχημένες ἀπό φόβο καί ἔκστασι καί δέν εἶπαν σέ κανένα τίποτε, διότι ἐφοβοῦνταν“.ἄλλες ἀκολούθησαν τήν Μητέρα τοῦ Κυρίου, καί αὐτές ἦσαν πού ἐπέτυχαν τήν θέα καί συνομιλία τοῦ Δεσπότη. ῾Η δέ Μαγδαληνή ἐπῆγε στόν Πέτρο καί τόν ᾿Ιωάννη, μαζί μέ τούς ὁποίους ἔρχεται πάλι μόνη στόν τάφο.ὅταν δέ ἐκεῖνοι ἀναχώρησαν, αὐτή παραμένοντας ἀξιώνεται τῆς δεσποτικῆς θέας, στέλλεται καί αὐτή πρός τούς ᾿Αποστόλους καί ἔρχεται πάλι πρός αὐτούς, γιά ν᾿ ἀπαγγείλη σέ ὅλους, ὅπως λέγει ὁ ᾿Ιωάννης, “ὅτι εἶδε τόν Κύριο, πού εἶπε σ᾿ αὐτήν αὐτά”. Αὐτή λοιπόν ἡ θέα λέγει καί ὁ Μάρκος ὅτι ἔγινε πρωί, δηλαδή κατά τήν πλήρη ἀρχή τῆς ἡμέρας, ἀφοῦ ἐπέρασε ὅλος ὁ ὄρθρος, ἀλλά δέν ἰσχυρίζεται ὅτι τότε ἔγινε ἡ ἀνάστασις τοῦ Κυρίου ἤ ἡ πρώτη ἐμφάνισίς του.

῎Εχομε λοιπόν τά συμβάντα ἐξακριβωμένα καί τήν ἀπό τήν ἀρχή ζητουμένη συμφωνία τῶν τεσσάρων εὐαγγελιστῶν ὡς πρός αὐτά. Οἱ δέ μαθηταί κατά τήν ἡμέρα τῆς ἀναστάσεως τήν ἴδια, ἐνῶ ἄκουσαν ἀπό τίς Μυροφόρες καί τόν Πέτρο, καθώς καί ἀπό τόν Λουκᾶ καί τόν Κλεόπα, ὅτι ὁ Κύριος ζῆ καί ἐθεάθηκε ἀπό αὐτές, ἀπίστησαν.γι᾿ αὐτό ὀνειδίζονται ἀπό αὐτόν, ὅταν τούς ἐμφανίσθηκε ὕστερα, καθώς ἦσαν συναθροισμένοι μαζί. ῞Οταν ὅμως παρέστησε τόν ἑαυτό του ζωντανό κατά πολλούς τρόπους καί πολλές φορές, ὄχι μόνο ἐπίστευσαν ὅλοι, ἀλλά καί ἐκήρυξαν παντοῦ.“ὁ λόγος τους ἐξῆλθε σέ ὅλη τή γῆ καί τά ρήματά τους ἔφθασαν στά πέρατα τῆς οἰκουμένης”, “ἐνῶ ὁ Κύριος συνεργοῦσε καί ἐβεβαίωνε τόν λόγο μέ τά συνοδευτικά θαύματα”.διότι τά θαύματα ἦσαν ἀναγκαιότατα, μέχρις ὅτου κηρυχθῆ ὁ λόγος σέ ὅλη τή γῆ. ᾿Αλλά χρειάζονται μέν σημεῖα καί τεράστια θαύματα πρός παράστασι καί βεβαίωσι τῆς ἀληθείας τοῦ κηρύγματος.χρειάζονται ὅμως σημεῖα, ἀλλ᾿ ὄχι τεράστια πρός παράστασι αὐτῶν πού ὑποδέχθηκαν τόν λόγο, ἄν βεβαίως ἐπίστευσαν. Ποιά δηλαδή σημεῖα; Τά ἀπό τά ἔργα. “Δεῖξε μου”, λέγει, “τήν πίστη σου ἀπό τά ἔργα σου”, καί “ποιός εἶναι πιστός, ἄς δείξη τά ἔργα του ἀπό τήν καλή διαγωγή”. Ποιός θά πιστεύση πραγματικά ὅτι ἔχει διάνοια θεία καί ὑψηλή, καί θά ἐλέγαμε οὐράνια, ὅπως εἶναι ἡ εὐσέβεια, αὐτός πού ἐπιδίδεται σέ φαῦλα ἔργα καί εἶναι προσηλωμένος στή γῆ καί στά γήινα;

Δέν ὠφελεῖ τίποτε λοιπόν, ἀδελφοί, ἐάν λέγη κανείς ὅτι ἔχει θεία πίστι, δέν ἔχει ὅμως ἔργα κατάλληλα στήν πίστι. Τί ὠφέλησαν οἱ λαμπάδες τίς μωρές παρθένους, ἀφοῦ δέν εἶχαν ἔλαιο, δηλαδή τά ἔργα τῆς ἀγάπης καί τῆς συμπαθείας; Τί ὠφέλησε ἡ ἐπίκλησις τοῦ ᾿Αβραάμ σάν πατρός τόν πλούσιο ἐκεῖνον πού τηγανιζόταν στήν ἄσβεστη φλόγα ἐξ αἰτίας τῆς ἀσυμπαθείας πρός τόν Λάζαρο; Τί ὠφέλησε ἡ δῆθεν εὐπείθεια πρός τήν πρόσκλησι ἐκεῖνον τόν ἄνθρωπον πού δέν εἶχε ἀποκτήσει διά τῶν ἀγαθῶν ἔργων ἔνδυμα κατάλληλο γιά τό θεῖο γάμο καί γιά τόν ἄφθαρτο ἐκεῖνο νυμφῶνα; Προσκλήθηκε μέν καί προσῆλθε, διότι ἐπίστευσε ὁπωσδήποτε, καί παρακάθησε μέ τούς ἁγίους ἐκείνους συνδαιτυμόνες, ἀλλ᾿ ὅταν ἐξεσκεπάσθηκε καί καταισχύνθηκε, ὡς ἐνδεδυμένος τήν φαυλότητα ἀπό τά ἤθη καί τίς πράξεις ἐδέθηκε ἀνηλεῶς χειροπόδαρα κι᾿ ἐρρίφθηκε στή γέεννα τοῦ πυρός, ὅπου ἐπικρατεῖ ὁ κλαυθμός καί ὁ τρυγμός τῶν ὀδόντων.

Αὐτήν εἴθε νά μή τήν δοκιμάση κανείς Χριστιανός, ἀλλ᾿ ἐπιδεικνύοντας ὅλοι διαγωγή πρέπουσα στήν πίστι, νά εἰσέλθωμε στόν νυμφώνα τῆς ἄφθαρτης εὐφροσύνης καί νά ζήσωμε αἰωνίως μαζί μέ τούς ἁγίους ἐκεῖ, ὅπου εἶναι ἡ κατοικία ὅλων τῶν εὐφραινομένων. Γένοιτο.

Στίς Μυροφόρες καί στή θεόσωμο ταφή τοῦ Κυρίου

 Ἁγ. Γρηγορίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

Ὁ Δεσπότης Χριστός, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὁ Μονογενής, ἀπό δική του πρωτοβουλία, χωρίς νά ἀναγκασθεῖ ἀπό κάποιον ‒ἀφοῦ ἀνέβηκε στό Σταυρό, καί ἁπλώνοντας τά χέρια, ἀποκατέστησε τή δικαιοσύνη ὑπέρ ὅλης τῆς κτίσεως, καί ἀφοῦ ἔτσι κατετρόπωσε ὅλες τίς ἀόρατες καί πονηρές δυνάμεις μέ τό Πάθος στό ὁποῖο ὑπέβαλε τό σῶμα του‒ θέλησε νά γευθεῖ ἡ ἁγία του σάρκα τήν τριήμερη νέκρωση γιά χάρη ὅλης τῆς φύσεως, ὥστε νά χαρίσει διά μέσου αὐτῆς στό νεκρωμένο γένος τήν ἀθανασία. Καί μάλιστα, ἀφοῦ ἔγειρε τήν ἁγία κεφαλή του, διέταξε σάν δοῦλο τό θάνατο νά προσέλθει στή σάρκα.

Ἔφθασε ἀμέσως ὡς δοῦλος ὁ θάνατος, ὑπηρετώντας τό δεσποτικό πρόσταγμα, καί κράτησε τό σῶμα, πού τοῦ δόθηκε ἄδεια νά λάβει. Ὅταν δέ κρατήθηκε ἀπό τό θάνατο τό σῶμα ἐκεῖνο, τό φοβερό γιά τά Χερουβίμ καί φρικτό γιά τά Σεραφίμ, ὅπως θέλησε ὁ Κύριος τοῦ σώματος, ἔτρεξε ἡ ψυχή τοῦ Σωτήρα νά εὐαγγελισθεῖ στίς ψυχές τήν ἀπολύτρωσή τους.

Ἡ δέ Θεότης του ἔμενε καί στό σῶμα καί στήν ψυχή, διότι δέν χωρίσθηκε κατ’ οὐδένα τόπο καί τρόπο ἡ θεότητα ἀπό τήν ἀνθρωπότητα μετά τήν ἕνωσή τους. Ἀλλά καί στούς οὐρανούς ἦταν καί στόν τάφο παρευρίσκετο, χωρίς νά ἐπηρεασθεῖ καθόλου, διατηρώντας ἄφθαρτη τήν περιβολήν της.

Μετά τή φρικτή αὐτή οἰκονομία, κάποιος εὐγενής καί πλούσιος ἄνδρας, ὁ Ἰωσήφ, πού καταγόταν ἀπό τήν Ἀριμαθαία καί εἶχε γίνει μαθητής τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἀποδίδοντας στό διδάσκαλό του, τό τελευταῖο χρέος μετά τήν τελευτή του, παρουσιάσθηκε στόν Πιλάτο παρακαλώντας τον καί λέγοντας: Γιά ἕνα νεκρό κάμω αὐτή τήν παράκληση, συκοφαντημένο ἀπό τούς ἐχθρούς καί, στόν καιρό τοῦ πάθους, ἐγκαταλελειμμένο ἀπό τούς φίλους.

Γιά ἕνα νεκρό ἱκετεύω, πού δέν ἔχει ἀποκτήσει οὔτε χρυσάφι οὔτε ἀσήμι οὔτε στρατιῶτες οὔτε συμμάχους οὔτε σωματοφύλακες, παρά μόνο μιά φτωχή μητέρα, ἡ ὁποία πλούτισε μέ τόν τοκετό της. Γιά ἕνα νεκρό πρεσβεύω πού πέθανε μέ τήν θέλησή του. Ἐπειδή, ἄν δέν ἤθελε, δέν θά εἶχε πεθάνει.

Ἄς κατεβεῖ λοιπόν ἀπό τόν σταυρό αὐτός πού σέ τίποτε κανέναν δέν ἀδίκησε, ἀλλά ἀντίθετα μυριάδες ἀνθρώπους εἶχε τιμήσει μέ εὐεργεσίες. Χάρισέ μου ἕνα δῶρο, ἀπό τό ὁποῖο δέν ἔχεις καλύτερο. Χάρισέ μου ἕνα δῶρο πού θά κάνει εὐτυχισμένο ἐμένα πού θά τό δεχθῶ. Δώρησέ μου τοῦτο τόν ζωοποιό νεκρό, καί ἐγώ παίρνοντάς Τον, νά τόν καλύψω στή γῆ. Δώρησέ μου τό τρισμακάριο σῶμα, τοῦ ὁποίου τόν θάνατο πένθησε ἡ κτίση.

Δώρησέ μου τό σῶμα ἀπό τό ὁποῖο σχίσθηκαν οἱ πέτρες, ἐκδηλώνοντας μέ τό ρῆγμα τό πένθος τους. Νά καταφιλήσω τά τραύματα τῶν ἁγίων χεριῶν, ἀπό τά ὁποῖα θεραπεύθηκαν τά τραύματα τῆς ψυχῆς μας. Νά ψηλαφήσω ἐκείνη τήν ἄχραντη πλευρά, ἀπό τήν ὁποία πήγασε αἷμα μυστικό καί ὕδωρ ἀναγεννήσεως.

Νά ἐνταφιάσουν τά χέρια αὐτά ἐκεῖνον πού πρόκειται νά λύσει τοῦ θανάτου τά σπάργανα. Νά κηδεύσουν τά ἁμαρτωλά τοῦτα δάκτυλα ἐκεῖνον πού ἔπραξε καί δίδαξε κάθε δικαιοσύνη. Νά ἀγγίξω τήν ἀναμάρτητη σάρκα, πού τρισμακάριος εἶναι αὐτός πού τήν ἀγγίζει μέ πίστη. Νά ὁδηγήσω στό μνῆμα αὐτόν πού θά ἀνοίξει τά μνημεῖα τῶν νεκρῶν. Νά δώσω σ’ αὐτούς πού ἔφυγαν ἀπό τή ζωή, τήν πηγή τῆς Ἀναστάσεως. Νά ἀνάψω καί σ’ αὐτούς πού κρατεῖ ὁ Ἅδης τό λύχνο τῆς Ἀναστάσεως.

Αὐτά ἔλεγε ὁ Ἰωσήφ σεβαστικά, καί ὁ Πιλάτος ὑπάκουσε μέ εὐμένια, ἐπειδή ἡ Θεία δύναμη τοῦ νεκροῦ πού τοῦ ζητοῦσε ὁ Ἰωσήφ ἐνεργοῦσε στούς ἁρμόδιους γιά τό θέμα θεοπρεπῶς, καί ἔτσι μάλαξε τήν ψυχή τοῦ Πιλάτου, ὥστε νά ὑπακούσει. Καί ἀμέσως ὁ πρεσβευτής ἀποδείχθηκε ἐνταφιαστής. Διότι παίρνοντας τό σῶμα πού ποθοῦσε, τό ἀγκάλιαζε καί τό καταφιλοῦσε, ἀκουμπώντας τά χείλη στά ἅγια μέλη, μέ τή σκέψη ὅτι «ἐάν ἡ αἱμορροοῦσα γυναίκα, ἀγγίζοντας τό ἱμάτιό του μέ πίστη, καταξήρανε τήν πηγή τοῦ αἵματος, ἐγώ πού πιάνω αὐτό τό ἴδιο τό Θεῖο Σῶμα, δέν θά πετύχω δωρεές;».

Ἔπειτα, τυλίγοντας μέ καθαρό σεντόνι τόν καθαρό μαργαρίτη, τόν ἀπέθεσε στό δικό του καινούργιο μνῆμα, καί τοποθετώντας μιά πέτρα στό στόμιο τοῦ τάφου, γεμάτος δάκρυα, ἐπέστρεψε, γυρίζοντας συχνά πυκνά πρός τόν τάφο καί θρηνώντας τοῦ διδασκάλου τή στέρηση.

Ἀλλά ἔφθασε τοῦ Ἰωσήφ τήν εὐσέβεια τῶν Ἰουδαίων ἡ ἀσέβεια. Ἐπειδή πάλι οἱ θεομάχοι συγκεντρώθηκαν τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, καί προσῆλθαν στόν Πιλάτο λέγοντας: «Κύριε, ἐμνήσθημεν ὅτι ὁ πλάνος ἐκεῖνος ἔτι ζῶν εἶπε: μετά τρεῖς ἡμέρας ἐγείρομαι. Κέλευσον οὖν ἀσφαλισθῆναι τόν τάφον ἕως τῆς τρίτης ἡμέρας. Μήποτε ἐλθόντες οἱ μαθηταί αὐτοῦ νυκτός, κλέψωσιν αὐτόν, καί εἴπωσι τῷ λαῷ ὅτι ἠγέρθη ἀπό τῶν νεκρῶν. Καί ἔστω ἡ ἐσχάτη πλάνη χείρων τῆς πρώτης».

Τί λές ἐσύ πλάνε καί παράνομε Ἰουδαῖε; Ἦταν πλάνος αὐτός πού θεράπευσε τούς ὁμοεθνεῖς σου λεπρούς; Ἦταν πλάνος αὐτός πού ἀπάλλαξε τούς τυφλούς πατριῶτες σου ἀπό τήν νύκτα πού εἶχε γεννηθεῖ μαζί τους; Πλάνος ἦταν αὐτός πού ἐλευθέρωσε τούς δαιμονισμένους ἀπό τήν μανία τῶν δαιμόνων; Πλάνος ἦταν αὐτός πού στήν ἔρημο σοῦ πρόσφερε γεῦμα χωρίς καμιά καλλιέργεια; Πλάνος ἦταν αὐτός πού κάλεσε τόν Λάζαρο νά βγεῖ ἀπό τόν τάφο, καί μέ τόν λόγο του ξύπνησε τόν νεκρό σάν αὐτός νά κοιμόταν; Ἦταν πλάνος ὁ Χριστός; καί ποιός ἄλλος εἶναι ἀληθινός; Ἦταν πλάνος ὁ Χριστός;

Γιατί λοιπόν φοβᾶσαι αὐτά πού εἶπε ὁ πλάνος; Πλάνος ἦταν; Καί φοβᾶσαι τοῦ νεκροῦ τή φωνή; Ἀλήθεια, μήπως εἶπε κάτι γιά τήν Ἀνάσταση, ὅταν ἀκόμη ζοῦσε; Μήπως πιστεύεις αὐτά πού προεῖπε; Γιατί λοιπόν ἄδικα ταλαιπωρεῖσαι γιά τήν ἔκβαση; Ἄν λοιπόν δέν ἀναστηθεῖ ὁ νεκρός γιά τόν ὁποῖο μεριμνᾶς, τότε εἶναι πλάνος, ὅπως βλασφημεῖς.

Τί τούς ἀποκρίθηκε λοιπόν ὁ Πιλάτος; «Ἔχετε κουστωδίαν. Ὑπάγετε, ἀσφαλίσασθε ὡς οἴδατε». Ἐάν γιά τόν ἀντίθεο καί παράνομο, ὅπως τόν ἀποκαλεῖτε, τόσο πολύ ἔχετε φρίξει· ἄν ἐσεῖς οἱ ζωντανοί φοβᾶσθε τόσο τόν νεκρό, φρουρά ἔχετε, στρατιῶτες ἔχετε. Ἐκστρατεῦστε οἱ πολλοί κατά τοῦ Ἑνός. Ἀσφαλίστε τόν νεκρό, πού τόσο φοβᾶσθε, ὅπως γνωρίζετε.

Θέλετε νά σφραγίσετε τόν τάφο; Σφραγίστε τον. Θέλετε νά τόν περιβάλετε μέ σιδερένιες ἁλυσίδες; Κάντε το κι αὐτό. Μήν πῆτε ὕστερα: ἄν μᾶς ἄφηνες νά φρουρήσουμε τόν τάφο δέν θά χάναμε τόν νεκρό. Πηγαίνετε, ἀσφαλίστε τον, ὅπως γνωρίζετε.

Ἄν φανεῖ ἐκεῖ ὁ Πέτρος, θανατῶστε τον μέ τά ὅπλα σας. Ἄν ἔλθει κάποιος ἀπό τούς μαθητές τοῦ Ναζωραίου, σηκωθῆτε ἀμέσως καί σκοτῶστε τον. Ἐπιμείνετε νά τόν φυλάσσετε μέ προσοχή καί ἀκρίβεια, μήν κατορθώσει κάποιος ὕποπτος νά κλέψει τόν ἐχθρό σας.

Μέ τέτοια λόγια καί ὅπλα καί στρατιῶτες ἐφοδιασμένοι οἱ ἐχθροί τοῦ Σωτήρα, ἔφθασαν μέ πολλή προθυμία καί μανία στόν τάφο, καί βάζοντας σιδερένιες σφραγίδες στό μνῆμα κάθισαν ἐκεῖ καί τόν φρουροῦσαν γιά τόσο διάστημα ὅσο θέλησε Ἐκεῖνος πού φυλασσόταν ἀπό αὐτούς.

Ἐν τῷ μεταξύ ἔφθασε ἡ δεύτερη μέρα. Καί τήν μέν πρώτη μέρα ὁ θάνατος ἀναμασοῦσε τό θήραμά του, καί θέλοντας νά τό δαγκώσει μέ τά δόντια τῆς διαφθορᾶς του, στάθηκε ἀδύνατο.

Καί πάλι τήν δεύτερη ἡμέρα θέλησε νά τό φάγει, ἀλλά δέν μποροῦσε. Ἀποροῦσε λοιπόν μόνος του καί ὅπως ἦταν φυσικό, κάτι τέτοιο σκεφτόταν μέσα του: «Ποιός εἶναι αὐτός ὁ ἀκαταμάχητος καί παράδοξος νεκρός; Ποιός εἶναι αὐτός πού νεκρώθηκε σύμφωνα μέ τό φυσικό νόμο καί μένει ἄφθαρτος ξεπερνώντας τό νόμο; Θεός δέν εἶναι ἐπειδή, ἄν ἦταν, δέν θά πέθαινε, ἀφοῦ θά ἦταν ἀσώματος. Ἄγγελος δέν εἶναι, ἀφοῦ ἔχει ἀνθρώπινη μορφή. Ὑπέκυψε σέ μένα, ὅπως ὁ Ἀδάμ, ἀλλά δέν ὑποκύπτει στή φθορά, ὅπως ὁ Ἀδάμ. Σάν ἄνθρωπος ὑποχώρησε ἐνώπιόν μου, ἀλλά δέν ἀνέχεται νά πάθει ὅσα παθαίνουν οἱ θνητοί. Ἡ σάρκα του ἀποδεικνύεται ἀνώτερη ἀπό τή διαφθορά. Κανένας ἀπό τούς νεκρούς στούς ὁποίους ἔχω βασιλεύσει τόσους αἰῶνες, δέν φάνηκε ἐδῶ μέ σῶμα ὅπως αὐτό.

Ἄραγε μήπως τό σῶμα αὐτό εἶναι ἔνδυμα τοῦ Θεοῦ, καί γι’ αὐτό δέν μπορῶ νά τό μασήσω; Ἄραγε μήπως αὐτή εἶναι ἡ σκηνή τοῦ Λόγου; Ἄραγε μήπως αὐτός εἶναι ὁ ναός ἐκείνου πού εἶπε στούς Ἰουδαίους: «Λύσατε τόν ναόν τοῦτον καί ἐν τρισίν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν»;

Ἄραγε μήπως τό νά μένει ἀδιάφθορος σημαίνει ὅτι πρόκειται νά ἀναστηθεῖ; Ἄραγε μήπως ὁ παράδοξος αὐτός νεκρός ἦλθε νά κατασκοπεύσει τούς νεκρούς; Ἄραγε μήπως πάρει καί τούς νεκρούς πού ἀπό παλαιά ἔχω καταπιεῖ καί τούς ἀνεβάσει ἐκεῖ ἐπάνω μαζί του;

Ἄραγε μήπως, ὅπως ὁ Ἰωνᾶς στήν κοιλιά τοῦ κήτους ἔζησε χωρίς νά κινδυνεύσει, ἔτσι καί αὐτός μένει ἐδῶ σέ μένα περιμένοντας τήν τρίτη ἡμέρα, γιά νά ἀναστηθεῖ πρῶτος αὐτός καί νά ἀνοίξει καί στούς ἄλλους νεκρούς τόν δρόμο;». Αὐτά ἔλεγε ὁ θάνατος, ὄχι μέ λόγια, ἀφοῦ μιλοῦσαν τά γεγονότα.

Ἐνῶ συνέβαιναν αὐτά, καί οἱ φύλακες τῶν Ἰουδαίων ἦσαν καθισμένοι κοντά στό μνῆμα, «ὀψέ Σαββάτων, τῇ ἐπιφωσκούσῃ εἰς μίαν Σαββάτων», ξημερώνοντας Κυριακή, «ἦλθε Μαρία ἡ Μαγδαληνή καί ἡ ἄλλη Μαρία θεωρῆσαι τόν τάφον».

Ὤ παράξενα καί παράδοξα θαύματα! Ὁ Πέτρος, ὁ πρῶτος στρατηγός τοῦ Χριστοῦ, φοβήθηκε το λόγο τῆς παιδίσκης καί ἀρνήθηκε ζωντανό τόν Κύριό του, καί γυναῖκες τόσο ἀδύνατες καί δειλές ἦλθαν νά τιμήσουν νεκρό τόν δάσκαλό τους.

Ἦλθαν νά δοῦν τόν τάφο. Διότι δέν εἶχαν ἀκόμη πιστεύσει ὅτι θά ἀναστηθεῖ. Ἦλθαν νά δοῦν τόν τάφο, ὥστε νά παρηγορήσουν λίγο τήν λύπη τους μέ τήν θέα τοῦ μνήματος. Διότι ὁ τάφος γνωρίζει νά παρηγορεῖ τίς πονεμένες ψυχές μέ τή θέα του, καθώς κάνει καί τό δάκρυ ὅταν χύνεται.

Ἦλθαν νά δοῦν τόν τάφο, καί πλησίαζαν, ὄχι ὅμως ὅσο ποθοῦσαν, ἐξαιτίας τοῦ φόβου τῶν Ἰουδαίων. Πότε-πότε πλησίαζαν κοντύτερα καί κρυφά. Ἔρραιναν τόν τάφο μέ μύρα καί πάλι ἔφευγαν χωρίς νά γίνουν ἀντιληπτές.

Στέκονταν ἔτσι ἀπό μακριά, καί ἀτενίζοντας τόν τάφο μέ μάτια δακρυσμένα, μέ στεναγμούς καί ὀδυρμούς, νόμιζαν ὅτι ὑπηρετοῦν τόν Κύριο. Κάπου-κάπου κατηγοροῦσαν καί τούς Ἰουδαίους μέ σιγανή φωνή, λέγοντας ἡ μιά στήν ἄλλη, ὅπως εἶναι φυσικό: «Πῶς τόλμησαν αὐτά τά πράγματα ἐναντίον ἑνός τέτοιου Δεσπότη, χωρίς νά ἔχουν καμμιά δίκαιη κατηγορία ἐναντίον του;

Πῶς δέν ἔφριξαν καρφώνοντάς τον στό Σταυρό; Αὐτόν τόν ὁποῖο βλέποντας ὁ ἥλιος νά σταυρώνεται ἔφυγε; Πῶς δέν φοβήθηκαν νά παραδώσουν στό θάνατο αὐτόν πού τίποτε ἄξιο θανάτου δέν ἔπραξε;

Πῶς δέν χόρτασαν τήν ὠμότητά τους οὔτε μετά τό θάνατο, πού μάταια τόν προεκάλεσαν; Ἔστω, τόν καιρό πού ζοῦσε, εἶχαν τόση μανία ἐναντίον του. Γιατί ὅμως καί μετά τόν θάνατο στέκονται στό μνῆμα, ἐμποδίζοντας καί τούς εὐεργετημένους νά εἰσέλθουν καί μέ θάρρος νά προσκυνήσουν τόν τάφο, καί νά τοῦ ἀποδώσουν μέ τά δάκρυα μικρή ἀμοιβή γιά τή χάρη πού ὁ καθένας ἔχει λάβει;»

Μέ παρόμοιους ὀδυρμούς πενθοῦσαν οἱ γυναῖκες σάν νεκρό τόν Χριστό, ὅταν αὐτός ὁ Ἴδιος ὁ πενθούμενος Δεσπότης, διαφεύγοντας τήν προσοχή τῶν φυλάκων καί ἀφήνοντας τόν τάφο σφραγισμένο, εὐθύς βρέθηκε ἔξω ἀπ’ αὐτόν, ὅπως μόνος Αὐτός γνωρίζει, καί ἔστειλε ἕναν ἄγγελο λέγοντάς του: «πήγαινε σ’ αὐτές τίς γυναῖκες τίς ἀνδρεῖες καί πιστές, πού πενθοῦν καί μέ νομίζουν ἀκόμη νεκρό, καί πληροφόρησέ τες ὅτι νίκησα τό θάνατο καί, ὅπως βλέπεις, ζῶ. Μετάβαλε τή σκυθρωπότητά τους σέ φαιδρότητα. Μετακίνησε μέ τό χέρι σου τό λίθο, τόν ὁποῖο ἀσφάλισαν πολλά χέρια μαζί.

Δεῖξε τους πόσα μπορεῖ ἕνας νόμιμος στρατιώτης νομίμου Βασιλιά, ἐναντίον πολλῶν ἀνόμων στρατιωτῶν ἑνός τυράννου. Βάλε τίς γυναῖκες μέσα στό θάλαμο τοῦ τάφου, ὥστε ἐρευνώντας τόν τόπο ὅπου μέ τήν θέλησή μου εἶχα τοποθετηθεῖ νεκρός, νά ἀνυμνήσουν τή δύναμή μου.

Νά φανεῖς καί στούς φύλακες τοῦ μνήματος φοβερός, καί κατάπληξέ τους ὅλους μέ τήν ὄψη σου, γιά νά μάθουν ἀπό τή δύναμή σου ὅτι ὄχι ἀπό ἀδυναμία, ἀλλά ἀπό φιλανθρωπία ὑπέμεινα τό θράσος τους. Σύ νά προπορευθεῖς ἀναγγέλλοντας τόν βασιλικό θρίαμβο, καί ἐγώ, ἐρχόμενος μαζί σου, θά σαλεύσω πάλι τή γῆ, γιά νά γίνει ὁ σεισμός συνήγορος τῆς ἀναγγελίας σου».

Ἔφθασε λοιπόν γρήγορα στό δεσποτικό τάφο ὁ ἄγγελος. Δέν τόλμησε νά παρακούσει τοῦ Κυρίου τό πρόσταγμα. Καί πρῶτα μέν, ὅταν ἔφθασε, ταρακούνησε τή γῆ γιά νά ξυπνήσει τούς φύλακες, καί ἔχοντάς τους μάρτυρες νά τούς φανερώσει τήν αἰτία γιά τήν ὁποία ἦλθε.

Κατόπιν, καθώς αὐτοί κοιτοῦσαν, κύλισε τήν πέτρα ἀπό τήν θύρα τοῦ μνημείου καί κάθισε πάνω της καταγελώντας τίς σιδερένιες σφραγίδες, καί βλέποντας ἐπιτιμητικά τούς Ἰουδαίους πού ἐμπιστεύθηκαν στήν πέτρα τήν ἀσφάλεια.

«Ἦν δέ ἡ μορφή αὐτοῦ ὡς ἀστραπή». Πράγματι, ὅπου δέν ὑπάρχει νέφος ἁμαρτίας γιά νά σκιάσει, ἐκεῖ ἡ λαμπρότητα τῆς μορφῆς εἶναι πολλή. «Καί τό ἔνδυμα αὐτοῦ λευκόν ὡσεί χιών». Διότι εἶχε τή μορφή καί τή στολήν ἀντάξια τῶν γεγονότων πού ἐπρόκειτο νά διακηρύξει. Ἐπειδή ἔπρεπε ὁπωσδήποτε ὁ ἀγγελιοφόρος τοῦ χαρμόσυνου γεγονότος νά εἶναι σέ ὅλα του χαροποιός.

Ἀφοῦ κατέπληξε ἀπό τόν πολύ φόβο τούς φύλακες καί σχεδόν νέκρωσε ὅλους τούς παρόντες Ἰουδαίους, «γιατί φοβεῖστε», τούς λέγει, «Φαρισαῖοι, γιατί τρέμετε καί πέσατε ὅλοι μέ τά πρόσωπα κάτω σάν νεκροί; Σ’ ἐμένα τό δοῦλο νεκροί καί στόν Δεσπότη τολμηροί; Ἐγώ ὁ στρατιώτης σᾶς φάνηκα φοβερός, καί ὁ Βασιλιᾶς τῶν Οὐρανῶν εὐκαταφρόνητος;

Τήν παρουσία ἑνός ἀγγέλου δέν τήν ἀντέχετε, καί πῶς φανταστήκατε ὅτι θά ἀποδυναμώσετε τήν ἐνέργεια τοῦ Δημιουργοῦ τῶν ἀγγέλων; Ἀφοῦ δέν εἶστε σέ θέση νά ἐμποδίσετε ἐμένα τόν οὐράνιο ἐργάτη νά μετακινήσω τήν πέτρα, πῶς θά μπορούσατε νά ἐμποδίσετε τόν τεχνίτη ὅλης τῆς κτίσεως πού θέλει νά ἀνακαινίσει τό ναό τοῦ σώματός του;

Δέν μπορεῖτε νά ἐμποδίσετε τό δημιούργημα καί ἐπιχειρεῖτε νά ἀντισταθῆτε στόν ποιητή; Ἀλλά σηκωθῆτε καί κοιτάξτε γύρω σας προσεκτικά: Μήπως ὁ Πέτρος εἶναι τώρα μαζί μου; Μήπως κάποιος ἀπό τούς ἁλιεῖς κλέβει μαζί μέ ἐμένα τόν νεκρό; Μήπως ἔχει ὁ Θεός ἀνάγκη βοηθοῦ; Μήπως χρειάζεται συνεργάτη ὁ Θεός Λόγος γιά τήν ἀνάσταση τοῦ σώματός του;».

Αὐτά εἶπε στούς Φαρισαίους καί τούς φύλακες καί, ἀφήνοντάς τους νά σπαρταροῦν στό ἔδαφος, ἔστρεψε πρός τίς γυναῖκες τό πρόσωπο. Καί πρῶτα μέν τίς κύτταξε μέ βλέμμα ἥμερο καί ἱλαρό. Ἔπειτα ἔδιωξε τό φόβο τῆς ψυχῆς τους φωνάζοντάς τους: «Μή φοβεῖσβε ὑμεῖς».

Αὐτοί νά δειλιάσουν καί νά φοβηθοῦν, ἐπειδή εἶναι ἐχθροί καί πολεμοῦν. Σεῖς ὅμως μή φοβεῖσβε, ἀλλά νά σκιρτᾶτε καί νά χαίρετε, ἐπειδή οἱ πράξεις σας ἀξίζουν βραβεῖα. Σεῖς μή φοβεῖσθε. Ἀφοῦ σέ μία Δεσποτία ἀνήκουμε, δοξάζουμε τόν ἴδιο Κύριο. «Οἶδα ὅτι Ἰησοῦν τόν ἐσταυρωμένον ζητεῖτε». Δέν εἶπε «Ἰησοῦν τόν νεκρόν».

Ἀφοῦ τότε δέν ἦταν νεκρός, ἀλλά «Ἰησοῦν τόν ἐσταυρωμένον», αὐτόν πού γιά σᾶς κατεφρόνησε τήν αἰσχύνην τοῦ σταυροῦ. Ζητεῖτε Ἐκεῖνον πού ζητεῖ αὐτούς πού τόν ζητοῦν. «Ἐγώ τούς ἐμέ φιλοῦντας ἀγαπῶ, οἱ δέ ἐμέ ζητοῦντες εὑρήσουσι χάριν». Ζητεῖτε αὐτόν πού εἶναι «ἐγγύς τῶν ἐπικαλουμένων αὐτόν». Γνωρίζω ὅτι τόν Ἰησοῦν τόν ἐσταυρωμένον ζητεῖτε. «Οὐκ ἔστιν ὧδε», δέν εἶναι ἐκεῖ πού νομίζετε. Δέν εἶναι ἐκεῖ ὅπου τόν εἶχαν τοποθετήσει.

Τί λέγεις, ἄγγελε; Δέν εἶναι ἐδῶ ὁ Δεσπότης μας καί Κύριος; Δέν εἶναι ἡ ἀφορμή τῶν δακρύων μας ἐδῶ; Μάταια τόν πενθήσαμε; Μάταια τοῦ προσφέραμε αὐτά πού ἁρμόζουν στούς νεκρούς; Δέν εἶναι ἐδῶ; Τόν μετέφεραν πάλι κάπου ἀλλοῦ οἱ πονηροί; Φθόνησαν καί τήν ταφή του, αὐτοί πού εἶχαν φθονήσει τήν ζωή του; Δέν εἶναι ἐδῶ; Ἀλλά ποῦ εἶναι; Εἰπέ μας, σέ παρακαλοῦμε, γρήγορα.

Στήριξε τίς ψυχές μας πού τρέμουν. Μή προσθέσεις πένθος ἄλλο στό πένθος μας. Δεῖξε μας τόν τόπο τοῦ νεκροῦ πού ἀναζητοῦμε, ὥστε τρέχοντας γρήγορα ἐκεῖ νά ἀφήσωμε τή λύπη νά ξεχυθεῖ ἀπό τά μάτια μας.

Καί ὁ ἄγγελος εἶπε: «Θέλετε νά μάθετε πού εἶναι αὐτός πού ἀναζητεῖτε καί πῶς ἀναστήθηκε; Θά σᾶς διηγηθῶ ἐγώ, ἐπειδή γι’ αὐτό μέ ἔστειλε σέ σᾶς ὁ Ἴδιος ὁ νεκρός πού ζητᾶτε, γιά νά σᾶς διδάξω τήν Ἀνάσταση, καί νά θεραπεύσω τίς ψυχές σας καί τά δάκρυα νά σταματήσω καί νά σᾶς τονώσω εὐφραίνοντάς σας μέ τή διήγηση. «Ἠγέρθη, καθώς εἶπε». Ἀλήθευσε καί τώρα ὅπως συνήθως ἡ Ἀλήθεια, καί αὐτά πού εἶπε μέ τά λόγια, τά ἐξεπλήρωσε μέ τά ἔργα.

Ἡ ἀθάνατος θεότητά Του δέν ἔπαψε νά ζῆ. Καί τήν ὥρα τοῦ θανάτου τῆς σάρκας, τό θνητό του σῶμα, κλείνοντας τά σωματικά του μάτια, δέχθηκε τόν ὕπνο τοῦ θανάτου. «Ἀναπεσῶν γάρ ἐκοιμήθη ὡς λέων» βασιλικά, ξέφυγε ὅμως καί ἐξῆλθε ἀπό ἐδῶ θεοπρεπῶς. Δέν ἀντιλήφθηκαν οἱ φύλακες τήν διέλευση Ἐκείνου πού φρουροῦσαν. Διότι δέν ἦσαν ἄξιοι αὐτόν τόν ὁποῖο πολεμοῦσαν νά τόν δοῦν ἀναστημένο. Δέν ἐμπόδισε ὁ τάφος τήν Ἀνάσταση τοῦ Παντοδύναμου. Δέν μπόρεσε ὁ θάνατος νά δέσει αὐτόν πού δέν ἔχουν δέσει οἱ ἁμαρτίες. Ὑπεχώρησε χωρίς νά θέλει ὁ τύραννος στό Βασιλιά. Ὁ ἴδιος ὁ Ἅδης ἔτρεμε ἀπό τόν φόβο του.

Οἱ θυρωροί τοῦ Ἅδου, πετώντας τά κλειδιά καί ἀνοίγοντας τίς πύλες, δέν τόλμησαν νά ποῦν τίποτε σέ κανένα ἀπό ἐκείνους πού ἀναστήθηκαν μαζί του. Ἀναστήθηκε, λοιπόν, καθώς εἶπε. Πῶς νά σᾶς διηγηθῶ τά ἀνέκφραστα; Πῶς νά κηρύξω αὐτά πού νικοῦν κάθε λόγο καί νοῦ; Πῶς νά ἐξηγήσω τῆς Δεσποτικῆς Ἀναστάσεως τό μυστήριο;

Καί ὁ Σταυρός μυστήριο εἶναι. Καί ὁ τριήμερός του θάνατος μυστήριο. Καί ὅλα ὅσα ἀφοροῦν τόν Σωτήρα εἶναι μυστήρια. Διότι, ὅπως γεννήθηκε «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» τῆς παρθενίας, ἔτσι ἀναστήθηκε μέ κλεισμένο τόν τάφο. Καί ὅπως γεννήθηκε πρωτότοκος ἀπό τήν μητέρα ὁ μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἔτσι μέ τήν Ἀνάστασή του ἔγινε πρωτότοκος τῶν νεκρῶν.

Ὅπως, λοιπόν, δέν ἔλυσε τήν παρθενία τῆς Παρθένου μητέρας μέ τήν γέννησή του, ἔτσι δέν ἔλυσε τίς σφραγίδες τοῦ μνήματος μέ τήν Ἀνάστασή του. Οὔτε λοιπόν τήν γέννησή του μπορῶ σέ λέξεις νά περιλάβω, οὔτε τήν φυγή ἀπό τό μνῆμα νά καταλάβω. Βλέπω τόν τόπο τῆς Ἀναστάσεως, καί προσκυνῶ τήν Ἀνάσταση. Δέν πολυεξετάζω τήν Ἀνάσταση. Προσκυνῶ τόν τόπο τοῦ θαύματος, ἄν καί δέν ἀντιλαμβάνομαι τόν τρόπο τοῦ πράγματος. Αὐτά πού βλέπω, ἐκεῖνα θέλω νά σᾶς ὑποδείξω. «Δεῦτε, ἴδετε τόν τόπον ὅπου ἔκειτο ὁ Κύριος». Γι’ αὐτό μετετόπισα τόν λίθο. Ὄχι γιά νά χαρίσω πύλη ἐξόδου στόν Ἰησοῦ. Δέν εἶχε ἀνάγκη ἀπό τήν δική μου βοήθεια ἡ βοήθεια τῶν ἁπάντων. Ἐπειδή ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος, πρίν ἀποκυλίσω τόν λίθο, ὅπως θέλησε, ἀναπήδησε. Ἀλλά τό ἔκαμα γιά νά ἐξετάσετε σεῖς τόν τόπο, καί νά ἀνυμνήσετε τόν ἀναστημένο Χριστό.

«Δεῦτε ἴδετε τόν τόπο ὅπου ἔκειτο ὁ Κύριος». Ἴδετε τώρα τόν τόπο, καί σέ λίγο θά δῆτε καί τόν παράδοξο καρπό τοῦ τόπου. Ἐλᾶτε νά δῆτε τόν τόπο ὅπου ὁ διάβολος δέχθηκε τήν καίρια πληγή. Ἐλᾶτε νά δῆτε τόν τόπο στόν ὁποῖο γράφθηκε τό συμβόλαιο τῆς δικῆς σας ἀναστάσεως.

Ἐλᾶτε νά δῆτε τόν τόπο στόν ὁποῖο πέθανε ὁ θάνατος. Ἐλᾶτε νά δῆτε τόν τόπο στόν ὁποῖο σπάρθηκε ὁ ἄσπορος κόκκος τοῦ σώματος καί βλάστησε τό πλούσιο στάχυ τῆς ἀθανασίας. Ἐλᾶτε νά δῆτε τόν τόπο πού εἶναι πιό εὐχάριστος ἀπό ὅλους τούς παραδείσους. Ἐλᾶτε νά δῆτε τόν τόπο πού εἶναι λαμπρότερος ἀπό κάθε βασιλικό νυμφικό κοιτώνα. Ἐλᾶτε νά δῆτε τόν τάφο πού χωρίς φωνή διακηρύττει τοῦ θαμμένου τή δύναμη. Σκύψτε νά δῆτε τό μνῆμα πού ἔγινε πύλη τῆς ἄφθαρτης ζωῆς.

Σκύψετε νά δῆτε τό σπήλαιο ἀπό τό ὁποῖο μεταφερθήκατε στόν οὐρανό. Σταματῆστε τούς στεναγμούς καί τά δάκρυα. Πές τε στό θάνατο χορεύοντας: «Ποῦ σου θάνατε τό κεντρί; πού σου ἅδη τό νίκος;». «Καί ταχύ πορευθεῖσαι εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ὅτι ἠγέρθη ἀπό τῶν νεκρῶν, καί ἰδού προάγει ὑμᾶς εἰς τήν Γαλιλαίαν. Ἐκεῖ αὐτόν ὄψεσθε. Ἰδού εἶπον ὑμῖν».

Κοιτάξτε μήν κρύψετε τό θαῦμα στή σιωπή. Δέν εἶναι ἀκίνδυνος γιά τούς δούλους ἡ ἀποσιώπηση τῶν θαυμάτων τοῦ Κυρίου. «Καί ἐξελθοῦσαι ταχύ ἀπό τοῦ μνημείου μετά φόβου καί χαρᾶς μεγάλης, ἔδραμον ἀπαγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ὅτι ἠγέρθη ἀπό τῶν νεκρῶν καί ἰδού προάγει ὑμᾶς εἰς τήν Γαλιλαίαν. Ἐκεῖ αὐτόν ὄψεσθε, καθώς εἶπεν ὑμῖν».

Τίς γυναῖκες αὐτές προέτρεπε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο νά τρέχουν πιό γρήγορα, λέγοντας μέ τό στόμα τοῦ Προφήτη Ἠσαΐα: «Γυναῖκες ἐρχόμεναι ἀπό θέας, δεῦτε. Οὐ γάρ λαός ἔστιν ἔχων σύνεσιν».

Καθώς λοιπόν ἔτρεχαν οἱ μυροφόρες γυναῖκες μέ φόβο καί πόθο πολύ, καί συνηγωνίζονταν μεταξύ τους γιά τήν ταχύτητα τῆς ὁδοιπορίας, ἀφοῦ ἡ κάθε μιά ἤθελε νά φθάσει πρώτη καί νά φέρει στούς Ἀποστόλους τό Εὐαγγέλιο πού τούς ἐμπιστεύθηκαν, ξαφνικά τούς παρουσιάσθηκε ὁ Σωτήρας, ἐπισφραγίζοντας τά λόγια τοῦ ἀγγέλου μέ τήν σφραγίδα τῆς μορφῆς Του.

Καί ἀνεπτέρωσε τίς ψυχές τους λέγοντάς τους «Χαίρετε…». Ἡ κατάκριτη Εὔα δικαιώθηκε. Ὁ ἐξόριστος Ἀδάμ ἀνακλήθηκε. Ἡ ἀπόφαση ἔχει πλέον λυθεῖ. Ὁ πονηρός ὄφις καταπατήθηκε, ὁ διάβολος ἔχει πλέον καταπέσει, οἱ συνήγοροι τοῦ διαβόλου καταισχύνθηκαν. Οἱ ἐχθροί κατατροπώθηκαν. Οἱ Ἰουδαῖοι πενθοῦν ἀπαρηγόρητα.

Οἱ Φαρισαῖοι θρηνοῦν γι’ αὐτό πού τόλμησαν. Ὁ σταυρός φάνηκε συνήγορός μου. Ὁ τάφος ἔγινε μάρτυρας τῆς δύναμής μου. Ὁ θάνατος ὁμολογεῖ τήν ἥττα του. Ὑπογράφηκε γιά τούς ἀνθρώπους ἡ ἀθανασία. Μαζί μου ἀνακαινίσθηκε ἡ φύση τῶν ἀνθρώπων. Μαζί μέ ἐμένα θά ξαναζήσουν ὅλοι αὐτοί πού πέθαναν.

Μαζί μέ ἐμένα βασιλεύει αὐτός μέ τόν ὁποῖο ἔχω ἑνωθεῖ. Στό πρόσωπό μου στεφανώθηκε ἡ εἰκόνα μου. Αὐτοί εἶναι οἱ καρποί τῆς τριήμερης ταφῆς μου. Αὐτοί εἶναι οἱ στέφανοι τῆς νίκης κατά τοῦ θανάτου. Αὐτοί εἶναι οἱ βασιλικοί μαργαρίτες τῆς δικῆς μου βασιλείας, τούς ὁποίους παίρνοντας ἀπό τό βυθό τοῦ Ἅδη τούς ἔφερα στούς ἐραστές μου.

Γιά ὅλα αὐτά λοιπόν νά χαίρετε, νά χορεύετε, νά ἀγάλλεσθε, νά πανηγυρίζετε. Πηγαίνετε νά τά ἀναγγείλετε στούς ἀδελφούς μου. Βλέπετε πόσον ἀμνησίκακος εἶμαι καί φιλάνθρωπος. Ὀνομάζω ἀδελφούς ἐκείνους πού μέ ἐγκατέλειψαν ἐπάνω στό σταυρό. Ἐπειδή γνωρίζω νά μακροθυμῶ, ὅταν ὑβρίζωμαι.

Γνωρίζω νά ὑπομένω τήν ἀχαριστία. Γνωρίζω νά ἀνέχωμαι τίς ἀδυναμίες τῶν φίλων μου. Γνωρίζω νά ἐλεῶ καί νά δέχωμαι ὅσους ἁμαρτάνουν καί δακρύζουν γι’ αὐτό. «Ὑπάγετε, ἀπαγγείλατε τοῖς ἀδελφοῖς μου, ἵνα ἀπέλθωσιν εἰς τήν Γαλιλαίαν, κακεῖ με ὄψονται». Ἀναγγείλατε στούς μαθητές μου τά μυστήρια πού σεῖς εἴδατε.

Γίνετε πρῶτες διδάσκαλοι τῶν διδασκάλων. Ἄς μάθει ὁ Πέτρος, πού μέ ἀρνήθηκε, ὅτι μπορῶ καί γυναῖκες νά ἀναδείξω ἀποστόλους. Ἄς πορευθοῦν καί στήν ἄλλη Γαλιλαία νά δοῦν τήν πτωχή λίμνη ἀπό τήν ὁποία τούς ἁλίευσα, γιά νά ἁλιεύσουν κι αὐτοί τά λογικά ψάρια. Ἄς δοῦν τή λίμνη ἀπό τήν ὁποία τούς μετέθεσα στήν ἀνθρώπινη θάλασσα.

Αὐτά ἔλεγε στίς γυναῖκες ὁ Κύριος. Αὐτός καί τώρα παρίσταται ἀοράτως στήν κολυμβήθρα γιά ἐκείνους πού πιστεύουν. Αὐτός ἀγκαλιάζει τούς νεοφώτιστους ὡς φίλους καί ἀδελφούς καί τούς λέγει: Χαίρετε. Αὐτός γεμίζει μέ χαρά καί εὐφροσύνη τίς καρδιές καί τίς ψυχές τους. Αὐτός ἀποπλύνει τούς ἀκάθαρτους μέ τό ὕδωρ τῆς χάριτος. Αὐτός χρίει ἐκείνους πού ἀναγεννιῶνται μέ τό μύρο τοῦ Πνεύματος. Αὐτός προσφέρει στούς δούλους του τό πνευματικό συμπόσιο. Αὐτός λέει πρός ὅλους τούς εὐσεβεῖς: «Λάβετε, φάγετε τόν οὐράνιον ἄρτον. Λάβετε τήν πηγή τῆς πλευρᾶς μου, πού ἀντλεῖται συνεχῶς καί ποτέ δέν ἐξαντλεῖται. Ὅσοι πεινᾶτε, χορτάστε. Ὅσοι διψᾶτε, μεθύστε σωτήριο καί σώφρονα μέθη».

Ἀλλά ὤ Βασιλιᾶ τῶν Οὐρανῶν, πού κάθεσαι στά δεξιά τῆς μεγαλωσύνης ἐκεῖ ψηλά, ὁ Κύριος τῶν Ἀσωμάτων δυνάμεων, Σύ πού ὅπως θέλεις καθοδηγεῖς τήν κτίση, πού κυβερνᾶς μέ καλωσύνη τήν ἀνθρωπότητα, Σύ πού μᾶς χάρισες τήν ἡμέρα καί τήν πανήγυρη αὐτή, ἐλέησέ μας, ὅπως ἐλέησες τήν πόρνη· μή μᾶς ἀποδιώξεις, ἄν μέ τό θάρρος πού ἔχουμε στήν φιλανθρωπία σου τολμήσουμε μέ χέρια ἁμαρτωλά νά κρατήσουμε τό ἅγιό σῶμα σου. Καί ὅπως δέν ἀπόδιωξες ἐκείνη τήν ἁμαρτωλή, τήν πόρνη πού κράτησε τά ἄχραντα πόδια σου, νά ἀνεχθεῖς, σέ παρακαλοῦμε, καί ἐμᾶς τούς ἀνάξιους πού σέ κρατοῦμε, καί ὡς φιλάνθρωπος, περιποιήσου ὅλους ἐμᾶς καί σαγήνευσέ μας στά δίκτυα τοῦ φόβου σου. Ὅπως συνέλαβες τόν τρισμακάριο Παῦλο ἀπό τόν οὐρανό καί τόν ἀνέδειξες Ἀπόστολο, ἀξίωσε καί ἐμᾶς νά γιορτάζουμε μέ καθαρή συνείδηση τήν ἡμέρα τῆς τριήμερης καί ζωοποιοῦ Ἀναστάσεώς σου.

Διότι Σύ εἶσαι ὁ μόνος ἀγαθός καί φιλάνθρωπος Δεσπότης, Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν. «Καί σοί πρέπει ἡ δόξα καί ἡ ἐξουσία σύν τῷ Παναχράντῳ σου Πατρί καί τῷ ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».

Οι Μυροφόρες γυναίκες φορείς του αγγέλματος της Ανάστασης

 Το ευαγγέλιο της Κυριακής των Μυροφόρων αναφέρεται στη φροντίδα που έδειξαν για το θάνατο του Αθάνατου οι γυναίκες εκείνες που η διδασκαλία του Χριστού τους έδωσε ζωή.

Τότε «ελθών Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, ευσχήμων βουλευτής, ως και αυτός ην προσδεχόμενος την βασιλείαν του Θεού, τολμήσας εισήλθεν προς Πιλάτον και ητήσατο το σώμα του Ιησού» (Μάρκ. ιε΄ 43). Υπήρχε κι άλλος ένας μεγάλος άνδρας που είχε έρθει από την Αριμαθαία στο όρος Εφραίμ. Αυτός ήταν ο προφήτης Σαμουήλ. Ο Ιωσήφ αναφέρεται κι από τους τέσσερις ευαγγελιστές, κυρίως σε όσα σχετίζονται με την ταφή του Κυρίου Ιησού. Ο Ιωάννης τον αποκαλεί κρυφό μαθητή του Ιησού (ιθ’ 38). Ο Λουκάς τον ονομάζει άνδρα «αγαθό και δίκαιο» (κγ’ 50), ο Ματθαίος πλούσιο (κζ’ 57). Ο ευαγγελιστής δεν ονομάζει πλούσιο τον Ιωσήφ από ματαιότητα, για να δείξει πως ο Κύριος ανάμεσα στους μαθητές Του είχε και πλούσιους, αλλά για να καταλάβουμε πως μπορούσε εκείνος να πάρει το σώμα του Ιησού από τον Πιλάτο. Ένας φτωχός και άσημος άνθρωπος δε θα ήταν δυνατό να πλησιάσει τον Πιλάτο, εκπρόσωπο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Ο Ιωσήφ ήταν πλούσιος ψυχικά. Είχε φόβο Θεού κι ανέμενε κι αυτός τη βασιλεία του Θεού. Εκτός όμως από τα ιδιαίτερα πνευματικά του χαρίσματα, ο Ιωσήφ ήταν και πλούσιος, άνθρωπος επιρροής. Ο Μάρκος κι ο Λουκάς τον ονομάζουν βουλευτή. Ήταν κι αυτός, όπως κι ο Νικόδημος, ένας από τους πρεσβύτερους του λαού. Όπως κι ο Νικόδημος επίσης, ήταν κι αυτός θαυμαστής και κρυφός μαθητής του Χριστού. Μπορεί οι δύο αυτοί άνδρες να ήταν κρυφοί οπαδοί της διδασκαλίας του Χριστού, ήταν έτοιμοι όμως να εκτεθούν στον κίνδυνο και να σταθούν κοντά Του. Ο Νικόδημος κάποτε ρώτησε κατά πρόσωπο τους πικρόχολους Ιουδαίους άρχοντες, όταν αναζητούσαν να σκοτώσουν τον Χριστό: «Μη ο νόμος ημών κρίνει τον άνθρωπον, εάν μη ακούση παρ’ αυτού πρότερον και γνω τί ποιεί;» (Iωάν. ζ’ 51).

Ο από Αριμαθαίας Ιωσήφ μπήκε σε μεγαλύτερο κίνδυνο όταν αποφάσισε να πάρει το σώμα του Κυρίου, την ώρα που οι στενοί μαθητές Του είχαν διασκορπιστεί, γιατί οι Ιουδαίοι λύκοι που δολοφόνησαν τον ποιμένα, ήταν έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να επιπέσουν και στο ποίμνιο. Το ότι αυτό που έκανε ο Ιωσήφ ήταν επικίνδυνο, το επισημαίνει ο ευαγγελιστής με τη λέξη «τολμήσας». Ήθελε τότε κάτι παραπάνω από θάρρος. Ήθελε τόλμη το να παρουσιαστεί στον αντιπρόσωπο του Καίσαρα και να ζητήσει το σώμα του σταυρωμένου «κακούργου». Ο Ιωσήφ όμως, με τη μεγαλοσύνη της ψυχής του, απέβαλε το φόβο του κι απόδειξε πως ήταν πραγματικός μαθητής του Ιησού Χριστού.

«Ο δε Πιλάτος εθαύμασεν ει ήδη τέθνηκε, και προσκαλεσάμενος τον κεντυρίωνα επηρώτησεν αυτόν ει πάλαι απέθανε· και γνούς από του κεντυρίωνος εδωρήσατο το σώμα τω Ιωσήφ» (Μάρκ. ιε’ 44-45). Ο Πιλάτος ήταν καχύποπτος και επιφυλακτικός. Ήταν από τους κυβερνήτες που ασκούν την εξουσία τους με βία, όπως με βία την είχε αποσπάσει από άλλους. Δεν μπορούσε να πιστέψει ούτε λέξη ακόμα κι από ευγενείς ανθρώπους, όπως ο Ιωσήφ. Ίσως δυσκολευόταν πραγματικά να πιστέψει πως Εκείνος, που μόλις το προηγούμενο βράδυ είχε καταδικάσει σε σταυρικό θάνατο, είχε ήδη παραδώσει την τελευταία του πνοή στο σταυρό. Ο Πιλάτος αποδείχτηκε πως ήταν ένας γνήσιος αντιπρόσωπος της ρωμαϊκής τυπολατρείας. Ήταν πολύ πιο πρόθυμος να πιστέψει τον κεντυρίωνα, που τον είχε επιφορτίσει με το καθήκον να φρουρήσει το Γολγοθά, παρά έναν εξέχοντα πρεσβύτερο του λαού. Μόνο όταν ο κεντυρίων επιβεβαίωσε «επίσημα» την αναφορά του Ιωσήφ, θέλησε ο Πιλάτος να ικανοποιήσει το αίτημά του.

«Και αγοράσας σινδόνα και καθελών αυτόν ενείλησε τη σινδόνι και κατέθηκεν αυτόν εν μνημείω, ο ην λελατομημένον εκ πέτρας, και προσεκύλισε λίθον επί την θύραν του μνημείου» (Μάρκ. ιε’ 46-47). Άλλος ευαγγελιστής λέει πως αυτός ο τάφος ήταν του Ιωσήφ· «και εθηκεν αυτόν εν τω καινώ αυτού μνημείω» (Ματθ. κζ’ 60) – «εν ω ουδείς ανθρώπων ετέθη» (Ιωάν. ιθ’ 41). Όταν σταυρώνουμε το νου μας για τον κόσμο και τον ενταφιάζουμε σε μια αναγεννημένη καρδιά, σαν σε τάφο, τότε ο νους μας θα αναζωογονηθεί και θ’ αναγεννηθεί ολόκληρος ο εσωτερικός μας άνθρωπος.

Ένας νέος τάφος, σφραγισμένος. Μια μεγάλη πέτρα στην είσοδο του τάφου κι ένας φύλακας να φρουρεί μπροστά στον τάφο. Τί σημαίνουν όλ’ αυτά; Όλα τους ήταν προληπτικά μέτρα, παρμένα με τη σοφία της πρόνοιας του Θεού. Έτσι, μ’ αυτόν τον τρόπο, θα σφραγίζονταν κι όλα τα στόματα εκείνων που θα τολμούσαν να ισχυριστούν πως ο Χριστός είτε δεν πέθανε είτε δεν αναστήθηκε είτε ότι έκλεψαν το σώμα Του. Αν ο Ιωσήφ δεν είχε ζητήσει το σώμα Του από τον Πιλάτο· αν ο κεντυρίων δεν είχε δώσει επίσημη διαβεβαίωση για το θάνατο του Χριστού· αν το σώμα δεν είχε ενταφιαστεί και σφραγιστεί με την παρουσία φίλων και εχθρών του Χριστού, ίσως να ισχυρίζονταν πολλοί πως ο Χριστός δεν είχε πεθάνει πραγματικά, αλλά είχε πέσει σε κώμα και μετά ανέκτησε τις αισθήσεις του. Κάτι τέτοιο υποστήριξαν τελευταία ο Σλαϊερμάχερ και κάποιοι προτεστάντες. Αν ο τάφος δεν είχε σφραγιστεί μ’ έναν ογκόλιθο κι αν δεν τον φύλαγαν φρουροί, ίσως παραδέχονταν πως ο Χριστός πέθανε κι ενταφιάστηκε, αλλά οι μαθητές του έκλεψαν το σώμα του από τον τάφο. Αν δεν ήταν καινούργιος ο τάφος, ίσως να υποστήριζαν πως δεν ήταν ο Χριστός αυτός που αναστήθηκε αλλά κάποιος άλλος νεκρός, που είχε ταφεί εκεί παλιότερα. Έτσι όλα τα προληπτικά μέτρα που πήραν οι Ιουδαίοι για να πνίξουν την αλήθεια, με την πρόνοια του Θεού βοήθησαν για να την καταδείξουν.

Ο Ιωσήφ πήρε το σώμα του Ιησού, «ενετύλιξεν αυτό σινδόνι καθαρά» (Ματθ. κζ’ 59) και το απόθεσε στον τάφο. Αν θέλουμε ν’ αναστηθεί μέσα μας ο Κύριος, πρέπει να τον διατηρούμε μέσα στο καθαρό και αγνό σώμα μας. Το καθαρό σεντόνι υποδηλώνει το καθαρό σώμα. Το σώμα που έχουν μολύνει οι κακίες και τα πάθη δεν είναι κατάλληλος τόπος για ν’ αναστηθεί εκ νεκρών και να ζήσει ο Κύριος.

Ο ευαγγελιστής Ιωάννης συμπληρώνει την εικόνα που δίνουν οι άλλοι ευαγγελιστές, λέγοντας πως στην ταφή του Χριστού ήρθε και ο Νικόδημος «φέρων μίγμα σμύρνης και αλόης ως λίτρας εκατόν, έλαβον ουν το σώμα του Ιησού και έδησαν αυτό εν οθονίοις μετά των αρωμάτων, καθώς έθος εστί τοις Ιουδαίοις ενταφιάζειν» (Ιωάν. ιθ’ 39-40).

Ευλογημένοι άνθρωποι! Πήραν το πανάγιο σώμα του Ιησού με τόλμη, στοργή και αγάπη και το απέθεσαν στο μνημείο. Τί υπέροχο παράδειγμα είναι αυτό σε όλους εκείνους που αγαπούν τον Κύριο! Και τί φοβερό κατηγορητήριο για τους ιερείς και τους λαϊκούς που ντρέπονται τον κόσμο και πλησιάζουν το άγιο ποτήριο απρόσεκτα, αδιάφορα και χωρίς αγάπη, για να κοινωνήσουν τα ζωοποιά τίμια δώρα, το πάντιμο σώμα και το αίμα του αναστημένου Κυρίου!

Ο Ιωσήφ κι ο Νικόδημος δεν ήταν μόνο φίλοι του Χριστού, που διαπίστωσαν με τα μάτια τους πως ο Ιησούς πέθανε κι ενταφιάστηκε. Η μέριμνα για το νεκρό Κύριο ήταν πράξη αγάπης για τον αγαπημένο τους Φίλο και Διδάσκαλο, αλλά και ανθρωπιστικό καθήκον προς Εκείνον που είχε υποφέρει για χάρη της δικαιοσύνης.

Με θέα τον τάφο όμως βρίσκονταν και δύο ακόμα ψυχές που αγαπούσαν τον Κύριο και παρακολουθούσαν με μεγάλη προσοχή τις ενέργειες του Ιωσήφ και του Νικόδημου. Προετοιμάζονταν κι αυτές από την πλευρά τους για μια πράξη αγάπης προς τον Κύριο. Ήταν οι δύο μυροφόρες γυναίκες: η Μαρία η Μαγδαληνή κι η Μαρία, η μητέρα του Ιωσή.

«Η δε Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία Ιωσή εθεώρουν που τίθεται. Και διαγενομένου του σαββάτου Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία η του Ιακώβου και Σαλώμη ηγόρασαν αρώματα ίνα ελθούσαι αλείψωσιν αυτόν» (Μάρκ. ιε’47, ιστ’ 1).

Πρώτα αναφέρονται δύο γυναίκες κι έπειτα τρεις. Δύο ήταν οι, μάρτυρες για όλα όσα έγιναν στο Γολγοθά, που είδαν τους κρυφούς μαθητές του Χριστού να κατεβάζουν το νεκρό σώμα Του από το σταυρό. Μετά είδαν όλα όσα έκαναν στο νεκρό σώμα και, αυτό που τις ενδιέφερε περισσότερο, είδαν τον τάφο όπου τον τοποθέτησαν. Αλήθεια, πόση χαρά θα ένιωθαν αν μπορούσαν να τρέξουν και να βοηθήσουν τον Ιωσήφ και το Νικόδημο για να ξεπλύνουν το άγιο σώμα Του από τα αίματα, να καθαρίσουν τις πληγές Του, να ισιώσουν τα μαλλιά Του, να σταυρώσουν τα χέρια Του, να δέσουν το μαντήλι γύρω από το κεφάλι Του και να τυλίξουν όλο το σώμα Του με το σεντόνι! Όμως ούτε το έθιμο ούτε κι ο νόμος επέτρεπε να το κάνουν αυτό μαζί με άνδρες. Γι’ αυτό και θα πήγαιναν αργότερα να τα κάνουν όλα μόνες τους, και κυρίως για ν’ αλείψουν τον Κύριο με αρώματα. Μαζί τους αργότερα θα πήγαινε κι η τρίτη μυροφόρα, η φίλη τους. Το Πνεύμα του Χριστού τις έδεσε όλες με φιλία.

Ποιές ήταν οι γυναίκες αυτές; Τη Μαρία τη Μαγδαληνή την ξέρουμε. Ήταν η Μαρία εκείνη που ο Κύριος τη θεράπευσε, της έβγαλε επτά δαιμόνια από μέσα της. Η Μαρία του Ιωσή κι η Μαρία του Ιακώβου, όπως λένε οι πατέρες, ήταν ένα και το αυτό πρόσωπο. Η Σαλώμη ήταν σύζυγος του Ζεβεδαίου, η μητέρα των αποστόλων Ιακώβου και Ιωάννη.

Τί μεγάλη διαφορά υπάρχει ανάμεσα στις γυναίκες αυτές και στην Εύα! Αυτές έτρεξαν από αγάπη για να υπακούσουν το νεκρό Κύριο, ενώ η Εύα δεν έκανε υπακοή στον Ζώντα Κύριο! Εκείνες φάνηκαν υπάκουες στο Γολγοθά, στον τόπο του εγκλήματος, της κακίας και της αιματοχυσίας, ενώ η Εύα έκανε παρακοή μέσα στον παράδεισο!

«Και λίαν πρωί της μιας σαββάτων έρχονται επί το μνημείον, ανατείλαντος του ηλίου» (Μάρκ. ιστ’ 2). Σ’ αυτό, ότι δηλαδή ήταν η πρώτη μέρα τής εβδομάδας όταν αναστήθηκε ο Κύριος, η επόμενη μέρα του σαββάτου, συμφωνούν όλοι οι ευαγγελιστές. Ο Μάρκος το ξεκαθαρίζει καλύτερα: «και διαγενομένου του σαββάτου…» (Μάρκ. ιστ’ 1), αφού είχε περάσει το σάββατο. Όλοι οι ευαγγελιστές συμφωνούν πως ο Κύριος αναστήθηκε πολύ πρωί την Κυριακή. Συμφωνούν επίσης πως οι γυναίκες πήγαν στον τάφο του Κυρίου πολύ νωρίς το πρωί. Ο Μάρκος στο ευαγγέλιό του φαίνεται πως το γεγονός αυτό το μεταφέρει λίγο αργότερα, γιατί λέει ανατείλαντος του ηλίου.

Είναι πολύ πιθανό οι γυναίκες να πήγαν στον τάφο αρκετές φορές, τόσο από αγάπη για το νεκρό Κύριο, όσο κι από φόβο, μήπως οι εχθροί Του έρθουν και βεβηλώσουν τον τάφο και το ίδιο Του το σώμα. Όπως λέει ο Ιερώνυμος στο σχόλιό του στο κατά Ματθαίον, «πηγαινοέρχονταν με ανυπομονησία, δεν ήθελαν ν’ απομακρυνθούν για πολύ από τον τάφο του Κυρίου». Ίσως εδώ ο Μάρκος να μη μιλάει για τον αισθητό ήλιο αλλά για τον ίδιο τον Κύριο, σύμφωνα με τα λόγια του προφήτη, «και ανατελεί υμίν… ήλιος δικαιοσύνης» (Μαλαχ. Δ΄ 2), αναφερόμενος στο Μεσσία. Ο Ήλιος της Δικαιοσύνης είχε ήδη αναστηθεί εκ νεκρών την πρωινή ώρα που οι μυροφόρες πήγαν στον τάφο. Όπως ο Ήλιος αυτός έλαμψε πολύ προτού δημιουργηθεί ο αισθητός ήλιος, έτσι και τώρα, στη δεύτερη δημιουργία, στην αναγέννηση του κόσμου, έλαμψε στην ανθρώπινη ιστορία προτού ανατείλει στη γη ο αισθητός ήλιος.

«Και έλεγον πρός εαυτάς· τίς αποκυλίσει ημίν τον λίθον εκ της θύρας του μνημείου;» (Μάρκ. ιστ’ 3). Καθώς οι μυροφόρες γυναίκες ανέβαιναν προς το Γολγοθά, συζητούσαν μεταξύ τους το πρόβλημα αυτό. Ποιός θα κυλίσει τη βαριά πέτρα από τη θύρα του μνημείου; Όλα έδειχναν πως δεν περίμεναν κάτι αναπάντεχο. Τα γυναικεία χέρια δεν ήταν δυνατά για να σπρώξουν τη βαριά πέτρα και να ελευθερώσουν την είσοδο του μνημείου. Κι ο λίθος ήταν μέγας σφόδρα.

Καημένες γυναίκες! Δεν θυμήθηκαν πως το έργο που πήγαιναν με τόσο ζήλο και σπουδή να κάνουν στον τάφο, είχε ήδη συντελεστεί όσο ζούσε ο Κύριος. Στο δείπνο που παρέθεσε στον Κύριο στη Βηθανία ο Σίμων ο λεπρός, κάποια γυναίκα έχυσε στο κεφάλι του Χριστού ένα πολύτιμο μύρο. Ο παντογνώστης Κύριος είπε τότε για τη γυναίκα αυτή: «Βαλούσα γαρ αύτη το μύρον τούτο επί του σώματός μου, προς το ενταφιάσαι με εποίησεν» (Ματθ. κστ’ 12). Προγνώριζε με ακρίβεια ότι το σώμα Του δε θα δεχόταν κανένα άλλο άρωμα στο θάνατό Του. Ίσως διερωτηθείς: Γιατί τότε η πρόνοια του Θεού άφησε τις αφοσιωμένες αυτές γυναίκες ν’ απογοητευτούν τόσο πολύ; Πήγαν ν’ αγοράσουν το πολύτιμο μύρο, ήρθαν φοβισμένες μέσα στη νύχτα στο μνημείο και στο τέλος να μην εκτελέσουν το καθήκον αυτό, που με τόση αγάπη και θυσία είχαν προετοιμάσει; Μήπως όμως η θεία αυτή πρόνοια δεν αποζημίωσε τις προσπάθειές τους μ’ έναν ασύγκριτα πλουσιότερο τρόπο κι αντί να δουν νεκρό τον Κύριο τον είδαν ζωντανό;

«Και αναβλέψασαι θεωρούσιν ότι αποκεκύλισται ο λίθος· ην γαρ μέγας σφόδρα, και εισελθούσαι εις το μνημείον είδον νεανίσκον καθήμενον εν τοις δεξιοίς, περιβεβλημένον στολήν λευκήν, και εξεθαμβήθησαν» (Μάρκ. ιστ’ 4-5). Όταν ο Μωυσής έφτασε με το λαό του στην Ερυθρά Θάλασσα, αντιμετώπισε μια δυσκολία, ένα μεγάλο πρόβλημα. Πώς θα άνοιγε δρόμο στη θάλασσα, εκεί που δεν υπήρχε; Μόλις όμως κραύγασε για βοήθεια στο Θεό η θάλασσα χώρισε στα δύο κι ο δρόμος άνοιξε. Το ίδιο έγινε τώρα με τις Μυροφόρες. Προβληματισμένες πολύ έντονα για το ποιός θα κυλίσει τη μεγάλη πέτρα, κοίταξαν και είδαν «ότι αποκεκύλισται ο λίθος». Η πέτρα είχε μετακινηθεί κι εκείνες μπήκαν αμέσως μέσα στο μνημείο. Μα πού πήγαν οι στρατιώτες που φρουρούσαν τον τάφο; Αυτοί δεν αποτελούσαν μεγαλύτερο εμπόδιο για να μπουν στο μνημείο, από τη βαριά πέτρα; Εκείνη την ώρα οι φρουροί είτε κείτονταν στη γη μισοπεθαμένοι από το φόβο, είτε είχαν δραπετεύσει προς την πόλη για να διηγηθούν με τρεμάμενη φωνή στους ανθρώπους αυτά που από την εποχή του Αδάμ ως τότε δεν είχαν ακούσει ανθρώπινα αυτιά. Δεν υπήρχε κανένας στο μνημείο για να τις εμποδίσει, κανένας και τίποτα στην είσοδο. Υπήρχε κάποιος όμως μέσα στο μνημείο. Κάποιος που το πρόσωπό του ήταν «ως αστραπή και το ένδυμα αυτού λευκόν ωσεί χιών» (Ματθ. κη’ 3). Ήταν ένας νέος άνδρας. Ήταν πραγματικά άγγελος του Θεού. Οι γυναίκες φοβήθηκαν κι έπεσαν με το πρόσωπο στη γη. Είναι φοβερό να βλέπει κανείς τη μορφή ενός ουράνιου αγγελιαφόρου του Θεού, εκείνου που έφερε τις πιο υπερφυσικές και χαρμόσυνες ειδήσεις στη γη, από τότε που ο πεσμένος άνθρωπος άρχισε να περιπλανιέται μακριά από τον παράδεισο. Ο Ματθαίος λέει πως ο άγγελος καθόταν πάνω στην πέτρα που είχε κυλίσει από τη θύρα του μνημείου, ενώ ο Μάρκος πως ο άγγελος ήταν μέσα στο μνημείο. Το γεγονός αυτό όμως δεν έχει καμιά αντίθεση. Ίσως οι γυναίκες είδαν πρώτα τον άγγελο πάνω στην πέτρα κι έπειτα άκουσαν τη φωνή του μέσα στο μνημείο. Ο άγγελος δεν είναι κάτι υλικό και ακίνητο. Μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή και οπουδήποτε. Το γεγονός ότι ο Λουκάς αναφέρει δύο αγγέλους, ενώ ο Ματθαίος κι ο Μάρκος έναν, δεν πρέπει να φέρει σε σύγχυση τους πιστούς. Όταν γεννήθηκε ο Κύριος στη Βηθλεέμ, ένας άγγελος εμφανίστηκε ξαφνικά στους ποιμένες κι εκείνοι «εφοβήθησαν φόβον μέγαν» (Λουκ. β’ 9), Πολύ σύντομα μετά, «εξαίφνης εγένετο συν τω αγγέλω πλήθος στρατιάς ουρανίου αινούντων τον Θεόν» (Λουκ. β’ 13). Στην ανάσταση του Κυρίου στο Γολγοθά ίσως παρευρίσκονταν λεγεώνες αγγέλων του Θεού. Γιατί πρέπει να εκπλαγούμε αν οι Μυροφόρες είδαν τη μια φορά έναν άγγελο και την άλλη δύο;

«Ο δε λέγει αυταίς· μη εκθαμβείσθε· Ιησούν ζητείτε τον Ναζαρηνόν τον εσταυρωμένον· ηγέρθη, ουκ εστίν ώδε· ίδε ο τόπος όπου έθηκαν αυτόν, αλλ’ υπάγετε, είπατε τοις μαθηταίς αυτού και τω Πέτρω ότι προάγει υμάς εις την Γαλιλαίαν εκεί αυτόν όφεσθε, καθώς είπεν υμίν» (Μάρκ. ιστ’ 6-8).

Ο αστραπόμορφος άγγελος του Θεού φροντίζει πρώτα να ηρεμήσει τις γυναίκες από το φόβο και τον τρόμο τους. Ήθελε να τις προετοιμάσει για τα καταπληκτικά νέα της Ανάστασης του Κυρίου. Η πρώτη έκπληξη για τις γυναίκες ήταν όταν είδαν το μνημείο ανοιχτό. Μετά η έκπληξή τους μεταβλήθηκε σε τρόμο όταν, αντί για Εκείνον που γύρευαν, είδαν αυτόν που δεν περίμεναν.

Ο άγγελος είπε στις γυναίκες με σιγουριά: Ιησούν ζητείτε τον Ναζαρηνόν τον εσταυρωμένον. Γιατί μίλησε έτσι; Για να τις στερήσει από κάθε αμφιβολία και σύγχυση για Εκείνον που είχε αναστηθεί. Ο άγγελος μιλάει πολύ συγκεκριμένα τόσο για τις ίδιες τις γυναίκες όσο και για τις μελλούμενες γενιές. Με την ίδια πρόθεση ο άγγελός τους δείχνει το καινό μνημείο. «Ίδε ο τόπος όπου έθηκαν αυτόν». Αυτό που είπε ο άγγελος ήταν πλεονασμός. Οι γυναίκες είχαν δει οι ίδιες με τα μάτια τους αυτό που τους είπε ο άγγελος. Δε γινόταν το ίδιο όμως με τους λοιπούς ανθρώπους, γι’ αυτούς που επίσης ο Κύριος πέθανε κι αναστήθηκε. «Ηγέρθη, ουκ έστιν ώδε». Ο ουράνιος αγγελιαφόρος πρόφερε με τον πιό απλό τρόπο την συγκλονιστικότερη είδηση που ακούστηκε ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία. «Ηγέρθη, ουκ εστίν ώδε». Για τις αθάνατες χορείες των αγγέλων η συγκλονιστικότερη είδηση ήταν ο θάνατος του Κυρίου, όχι η ανάστασή Του. Για τους ανθρώπους τα πράγματα ήταν αντίθετα.

Μετά απ’ αυτό ο άγγελος είπε στις γυναίκες να μεταφέρουν τη χαρμόσυνη είδηση «στους αποστόλους και τω Πέτρω». Γιατί και τω Πέτρω; Σίγουρα επειδή ο Πέτρος ένιωθε περισσότερο ταραγμένος από τους άλλους μαθητές. Η συνείδησή του πρέπει να τον ενοχλούσε επειδή πρόδωσε τρεις φορές τον Κύριο και στο τέλος έφυγε μακριά Του. Η αφοσίωση του ευαγγελιστή Ιωάννη, που μαζί με τον Πέτρο ήταν οι πιό στενοί μαθητές του Κυρίου, θα πρέπει να έκανε πιό ευαίσθητη τη συνείδηση του Πέτρου. Ο Ιωάννης δεν είχε φύγει. Παρέμεινε κάτω από το σταυρό του σταυρωμένου Κυρίου του. Κοντολογίς, ο Πέτρος πρέπει να ένιωθε προδότης του Κυρίου και θα αισθανόταν άβολα στη συντροφιά των αποστόλων, κυρίως μπροστά στην Παναγία Μητέρα Του. Η πίστη του Πέτρου δεν φάνηκε σταθερή σαν πέτρα. Η διστακτικότητα κι η δειλία του τον έκαναν να νιώθει περιφρονημένος στα ίδια του τα μάτια. Είχε ανάγκη να σταθεί ξανά στα πόδια του, ν’ ανακτήσει την υπόληψή του ως άνθρωπος και ως απόστολος. Ο Κύριος, που αγαπά ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, ακριβώς αυτό έκανε τώρα. Αυτός είναι ο λόγος που ο άγγελος έκανε ειδική αναφορά στον Πέτρο.

Γιατί ο άγγελος μίλησε για την εμφάνιση του Κυρίου στη Γαλιλαία κι όχι για τις άλλες εμφανίσεις Του στην Ιερουσαλήμ και στα περίχωρα, που θα γίνονταν νωρίτερα; «Εκεί αυτόν όψεσθε, καθώς είπεν υμίν». Γιατί η Γαλιλαία ήταν περισσότερο ειδωλολατρική κι όχι ισραηλιτική περιοχή. Η θέληση του Κυρίου λοιπόν ήταν να εμφανιστεί εκεί για να δείξει στους μαθητές το δρόμο του ευαγγελίου Του, το βασικό χώρο όπου έπρεπε να δραστηριοποιηθούν για να ιδρύσουν την Εκκλησία του Θεού. Κι άλλος ένας λόγος ήταν επειδή στη Γαλιλαία θα ένιωθαν ελεύθεροι, όχι όπως στην Ιερουσαλήμ που ζούσαν με φόβο. Όχι στο σκοτάδι ή στο μεσόφωτο, αλλά στο φως της ημέρας, για να μην πει κανείς πως ο φόβος έχει μεγάλα μάτια, πως οι μαθητές είδαν ζωντανό τον Κύριό τους στην Ιερουσαλήμ πάνω στον πανικό τους και με την πίεση του φόβου τους. Και τελικά ο άγγελος του Θεού μίλησε για την εμφάνιση του Κυρίου στη Γαλιλαία χωρίς ν’ αναφέρει τίποτα για τις εμφανίσεις Του στην Ιερουσαλήμ, για ν’ αφαιρέσει τα όπλα από τα χέρια των απίστων, που διαφορετικά θα ισχυρίζονταν πως οι απόστολοι είχαν δει κάποιο φάντασμα, επειδή περίμεναν με μεγάλη ψυχική αγωνία να τον δουν. Λέει ο Νικηφόρος: «Γιατί ο άγγελος μιλάει ειδικά για την εμφάνισή Του στη Γαλιλαία; Επειδή η εμφάνιση αυτή ήταν η πιο σπουδαία. Εκεί ο Κύριος δεν εμφανίστηκε σε κάποιο σπίτι με κλειδωμένες τις πόρτες, άλλα σ’ ένα βουνό, ορατός από όλους. Οι μαθητές με το που τον είδαν εκεί τον προσκύνησαν. Εκεί παρουσιάστηκε δυναμικά μπροστά τους και τους αποκάλυψε για την εξουσία που του έδωσε ο Πατέρας Του. «Εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης» (Ματθ. κη’ 18). «Μετά το εγερθήναι με προάξω υμάς εις την Γαλιλαίαν» (Μάρκ. ιδ’ 28), είχε πει ο Κύριος. Ως νικητής, δηλαδή, θα προπορευτώ στον ειδωλολατρικό κόσμο και σεις θα με ακολουθήσετε. Οπουδήποτε κι αν σας οδηγήσει το Πνεύμα για να κηρύξετε, κοιτάξτε Με, θα βρίσκομαι μπροστά σας. Θα προπορεύομαι για να σας ανοίγω το δρόμο.

«Και εξελθούσαι έφυγον από του μνημείου· είχε δε αυτάς τρόμος και έκστασις, και ουδενί ουδέν είπον εκφοβούντο γαρ» (Μάρκ. ιστ’ 8). Οι Μυροφόρες τα είχαν χάσει. Πού βρίσκονταν, στον ουρανό ή στη γη; Με ποιόν μιλούσαν; Τί άκουσαν; Τέτοια πράγματα ούτε στον ύπνο τους δεν τα βλέπουν οι άνθρωποι. Μα αυτό που βλέπουν και ακούν τώρα δεν είναι όνειρο, είναι αληθινό. Απ’ όλα όσα έγιναν, προκύπτει πως ζούσαν μια πραγματικότητα.

Τί ευλογημένος είναι ο φόβος κι ο τρόμος που νιώθει ο άνθρωπος όταν βλέπει ανοιγμένους τους ουρανούς, όταν ακούει μια χαρούμενη φωνή από την αληθινή, αθάνατη και ποθεινή πατρίδα του! Δεν είναι μικρό πράγμα να δεις έναν αθάνατο άγγελο του Θεού, ούτε ν’ ακούσεις μια φωνή που βγαίνει από αθάνατα χείλη. Πιό εύκολα αντέχεις να δεις το πρόσωπο και ν’ ακούσεις τον ορυμαγδό ολόκληρου του φθαρτού σύμπαντος, παρά να δεις το πρόσωπο και ν’ ακούσεις τη φωνή κάποιου αθάνατου όντος που δημιουργήθηκε πριν από το σύμπαν, που το κάλλος του είναι ασύγκριτα ανώτερο από την ανοιξιάτικη αυγή. Όταν ο προφήτης Δανιήλ, ο άνθρωπος του Θεού, άκουσε τη φωνή του αγγέλου, μονολόγησε: «Ουχ υπελείφθη εν εμοί ισχύς, και η δόξα μου μετεστράφη εις διαφθοράν, και ουχ εκράτησα ισχύος… ήμην κατανενυγμένος, και το πρόσωπόν μου επί την γην» (Δανιήλ, ι’ 8,9).

Πώς λοιπόν να μην τις πιάσει φόβος και τρόμος τις αδύναμες γυναίκες; Πώς να μη φύγουν γρήγορα από το μνημείο; Πώς θα μπορούσαν ν’ ανοίξουν το στόμα τους και να μιλήσουν; Με τί λόγια να πουν αυτά που είδαν; Κύριε, η δόξα Σου είναι ανέκφραστη! Εμείς οι θνητοί άνθρωποι ευκολότερα μπορούμε να την εκφράσουμε με τη σιωπή και τα δάκρυά μας παρά με λόγια.

«Και ουδενί ουδέν είπον εφοβούντο γαρ». Δεν είπαν τίποτα στο δρόμο, σε κανέναν. Δε μίλησαν σε κανέναν από τους εχθρούς του Χριστού, σ’ εκείνους που έχυσαν το αίμα Του, ούτε σ’ ολόκληρη την Ιερουσαλήμ που συμφώνησε μαζί τους. Μίλησαν όμως στους αποστόλους, ούτε τόλμησαν μα ούτε και μπορούσαν να μην τους πουν τα νέα, αφού έτσι τις πρόσταξε ο αθάνατος άγγελος. Πώς μπορούσαν να μην εκτελέσουν την εντολή του Θεού; Είναι σαφές λοιπόν, πως οι γυναίκες μίλησαν σ’ εκείνους που έπρεπε (βλ. Λουκ. κδ’ 10)· και πως δεν είπαν τίποτα σ’ αυτούς που δεν έπρεπε, τους οποίους φοβούνταν.

Έτσι τέλειωσε η επίσκεψη που έκαναν οι Μυροφόρες γυναίκες στο μνημείο του Χριστού το πρωί της Ανάστασης. Τα φτωχά τους μύρα, που σκόπευαν να χρησιμοποιήσουν για να συντηρήσουν από τη φθορά Εκείνον που τηρεί τους ουρανούς από τον αφανισμό, να μυρώσουν Αυτόν που χαρίζει στους ουρανούς το άρωμά Του, έμειναν στα χέρια τους.

Κύριε, είσαι το μόνο άρωμα της ανθρώπινης ύπαρξης στην ιστορία του. Πόσο πλούσια και θαυμαστά αποζημιώνεις τις αφοσιωμένες ψυχές που δεν σε ξέχασαν νεκρό μέσα στο μνήμα Σου!

Έκανες τις Μυροφόρες γυναίκες φορείς του αγγέλματος της Ανάστασης και της δόξας Σου. Δεν έχρισαν το νεκρό Σου σώμα· Εσύ έχρισες τις ζωντανές ψυχές τους με το μύρο της χαράς. Εκείνες που θρηνούσαν το νεκρό Κύριο, έγιναν χελιδόνια της καινούργιας άνοιξης, άγιοι στην ουράνια βασιλεία Σου.

Αναστημένε Κύριε, με τις προσευχές τους ελέησέ μας, σώσε μας, ώστε να σε δοξάζουμε μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, την ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

(Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Αναστάσεως ημέρα», ομιλίες Γ΄, Αθήνα 2011, σ. 64-82)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

 ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς

 Σχόλιο στήν Ἀποστολική Περικοπή-ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α´στίχ. 1-7

Παντοκρατωρ“῝Ο ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ὃ ἀκηκόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς·”

Τό κύριο εὐαγγέλιο καί ἡ σκέψη καί ἡ ἀλήθεια· ὁ Θεός Λόγος ἐνσαρκώθηκε, ὥστε κι ἐμεῖς νά συσσαρκωθοῦμε μαζί Του· Αὐτός ἔγινε ἄνθρωπος, ὥστε νά μᾶς θεώσει· Αὐτός -Ζωή αἰώνια- ἐμφανίστηκε στή γῆ, ὥστε νά ἔχουμε κοινωνία μαζί Του, ζώντας μαζί Του. «Περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς» εἶναι τό θέμα αὐτοῦ τοῦ Εὐαγγελίου. Λές καί θέλει ὁ ἅγιος Θεολόγος νά μᾶς δώσει νέα ἐξήγηση τῆς κύριας χαρμόσυνης ἀγγελίας τοῦ Εὐαγγελίου του· «Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο» (᾿Ιωάν. α´, 14).

῾Ο Θεός Λόγος, πού εἶναι Αἰώνια Ζωή, πέρασε σέ μᾶς· «ὃ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς» δηλαδή τό Αἰώνιο κατέβηκε στή γῆ, ἔγινε σάρκα, ἔγινε ἡ δική μας γήινη πραγματικότητα, ἔγινε προσιτό στά αἰσθητήριά μας, στή γνώση μας καί στίς αἰσθήσεις μας· κι αὐτό εἶναι «ὃ ἀκηκόαμεν»· ἀκούσαμε τό εὐαγγέλιο τοῦ Θεοῦ Λόγου· εἶναι ἐκεῖνο «ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν»· εἴδαμε Θεό σέ σῶμα, Θεό στόν κόσμο, τόν Θεό ἀνάμεσά μας· εἶναι ἐκεῖνο «ὃ ἐθεασάμεθα»· ἔχουμε δεῖ, ἔχουμε παρατηρήσει τόν Θεό στόν ἄνθρωπο· εἶναι ἐκεῖνο πού «αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν»· ἄγγιξαν τό σῶμα τοῦ Θεοῦ Λόγου, τόσο πρίν ἀπό τόν σταυρικό του θάνατο, ὅσο καί μετά τήν ἀνάστασή του ἀπό τούς νεκρούς. «᾿Ακούσαμε, εἴδαμε, παρατηρήσαμε, ψηλαφήσαμε» -τό Λόγο τῆς ζωῆς, τό Θεό τῆς ζωῆς. ῾Ο Θεός Λόγος ἔγινε ἡ δική μας πιό προσιτή πραγματικότητα· κι ἐμεῖς αὐτό τό ἐπαληθεύουμε μέ τόν πιό ὀφθαλμοφανῆ, τόν πλέον πειραματικό τρόπο.

῾Η μέθοδος εἶναι καθαρά πειραματική, δοκιμαστική. «῾Ο Λόγος τῆς ζωῆς» εἶναι στήν πραγματικότητα ἡ Λογική τῆς ζωῆς, ἡ Σοφία τῆς ζωῆς, ἡ Λέξη τῆς ζωῆς. ῞Εως Αὐτόν -ἡ ζωή ἦταν ἄλογος, ἀνόητη· ἕως Αὐτόν- ἡ ζωή ἦταν ἀ-λογική, καί γι’ αὐτό μή λογική, σ’ αὐτήν δέν ὑπῆρχε κάποια στοιχειώδης λογική, ὅλα -χάος, τά πάντα- «πανηγύρι μάταιο»· ἕως Αὐτόν -Λόγο τῆς ζωῆς- ἡ ζωή ἦταν ἄλαλη καί ἄφωνη, δέν ἤξερε νά μιλᾶ, νά πεῖ, νά ἐκφράσει, νά ἐκφέρει τόν ἑαυτόν της, τό μυστήριό της, τό βάσανό της, τόν πόνο της, τή χαρά της. Μέ Αὐτόν, ἡ ζωή τά προσλαμβάνει ὅλα αὐτά· ἡ ζωή ἄρχισε νά μιλᾶ, ἐφόσον ἐλλογοποιήθηκε· ἡ ζωή πῆρε νόημα, ἐφόσον ἐλλογοποιήθηκε· ἡ ζωή ἔγινε σοφή, ἐφόσον ἐλλογοποιήθηκε. ᾿Ενῶ ἡ ζωή εἶχε γίνει ἄλογος, μή λογική -χωρίς νόημα, χωρίς στόχο, ἀνόητη- μέ τήν ἁμαρτία καί λόγῳ τῆς ἁμαρτίας.

᾿Εκεῖνο πού γιά τήν ἀνθρώπινη σκέψη, εἴτε τήν ἑλληνική, τή ρωμαϊκή, τήν ἰνδική ἤ ὅποια ἄλλη, ἦταν καί ἔμεινε ἰδανικό ἤ ἰδέα, ἀφηρημένο καί ἐπέκεινα, μέ τήν ἐνσάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου ἔγινε ζωή, δική μας γήινη ζωή. Γιά τόν Λόγο καί γιά τή Λογική τῆς ζωῆς δέν χρειάζεται νά πᾶμε σ’ ἄλλο κόσμο, ἐφόσον ἡ Λογική καί ὁ Λόγος τῆς ζωῆς εἶναι ἐδῶ, ἀνάμεσά μας. ᾿Εμεῖς ἔχουμε τόν Λόγο τῆς ζωῆς, γι’ αὐτό ξέρουμε τή Λογική τῆς ζωῆς, τό στόχο τῆς ζωῆς, τό νόημα τῆς ζωῆς. ᾿Εάν ὡς τώρα δέν ξέραμε τήν ἀρχή τῆς ζωῆς, ἰδού· ὁ Θεός Λόγος! ᾿Αφοῦ εἶναι ᾿Εκεῖνο «πού ἦταν ἀπό τήν ἀρχή» – «ὃ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς». ῾Η ζωή δέν εἶναι κάτι χωρίς νόημα, ἀλλά ἐξαρχῆς κάτι θεϊκά λογικό. ᾿Ενῶ ἡ ἁμαρτία εἶναι ἡ δύναμη πού ὅλα τά ἀπολογοποιεῖ, στερεῖ τή θεϊκή λογική, τό θεϊκό νόημα καί τήν πρόνοια. Στήν πραγματικότητα, ἡ ἁμαρτία εἶναι ὁ μόνος ἀπονοητής8 τῆς ζωῆς.

(1, 2)

” καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώθη, καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ἥτις ἦν πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἐφανερώθη ἡμῖν·”

῞Εως τήν ἐνσάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου λές καί δέν ὑπῆρχε ζωή στή γῆ. ᾿Εάν ὑπῆρχε, αὐτό ἦταν ἀπομίμηση τῆς ζωῆς, κακέκτυπο τῆς ζωῆς, ἡ πλαστογράφηση τῆς ζωῆς· ἁπλά· ψευδοζωή. Γιατί τί ζωή εἶναι αὐτή στήν ὁποία ὑπάρχει θάνατος καί πού τελειώνει μέ τόν θάνατο; Αὐτό μοιάζει περισσότερο μέ βαθμιαία θανάτωση. Κι αὐτό σημαίνει βαθμιαῖο μαρτύριο. Μόνο ἐκείνη ἡ ζωή εἶναι ἄξια τοῦ ὀνόματός της, αὐτή πού δέν πεθαίνει, πού δέν τελειώνει μέ τόν θάνατο, ἀλλά νικᾶ τό θάνατο καί μέ τήν ἀνάσταση φτιάχνει γέφυρα πρός τήν ἀθανασία. Δηλαδή ζωή εἶναι μόνο ἡ Αἰώνια Ζωή. Καί αὐτή ἡ ζωή ἐμφανίστηκε πρώτη φορά στό δικό μας ἀνθρώπινο κόσμο μέ τόν Θεό Λόγο· τόν Θεάνθρωπο Χριστό.

 Γι’ αὐτό ὁ ἅγιος Θεολόγος εὐαγγελίζεται· «καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώθη, καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ἥτις ἦν πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἐφανερώθη ἡμῖν». ῾Η ζωή καί ἡ Αἰώνια ζωή εἶναι συνώνυμα. Δέν ὑπάρχει ζωή χωρίς τήν Αἰώνια ζωή. Μέ τόν Θεάνθρωπο «ἡ ζωὴ ἐφανερώθη» στό δικό μας κόσμο τοῦ θανάτου καί τῆς ψευδοζωῆς. Μόλις σ’ ᾿Εκεῖνον «ἑωράκαμεν» τήν ἀληθινή ζωή, «ἑωράκαμεν» τί εἶναι ἡ ζωή· εἴδαμε καί βλέπουμε ὅτι μόνο ἡ αἰώνια ζωή -εἶναι πραγματική ζωή. Αὐτό εἶναι τό πλέον ὀφθαλμοφανές στόν Θεάνθρωπο.

῞Ολος ὁ Θεάνθρωπος κι ὅλα ἐν αὐτῷ ἀνασαίνουν καί ἀκτινοβολοῦν μέ τήν αἰώνια ζωή· δέν ὑπάρχει σκέψη Του πού νά μήν ἐκπηγάζει ἀπό τήν αἰώνια ζωή καί νά μήν ἐκβάλλει σ’ αὐτήν· ἔτσι καί κάθε λέξη Του καί ἔργο καί αἴσθημα. Σέ ὅ,τι δικό Του αἰσθάνεσαι τήν παρουσία τοῦ Αἰώνιου· καί τά κύματα τῆς αἰώνιας ζωῆς μᾶς ραντίζουν ἀπ’ ὅ,τι δικό Του.

Θέλεις νά δεῖς πῶς ζεῖ ὁ Αἰώνιος στό χρόνο; Κοίτα τόν ᾿Ιησοῦ. ῞Ολα ὅσα εἶναι ἐν Αὐτῷ σφύζουν αἰώνια ζωή, ὅλη ἡ ζωή! Τέτοια πού εἶναι καί στόν ἄλλο κόσμο· ὄχι, ὅμως ὅμοια μ’ αὐτήν τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ἐφόσον Αὐτός «ἔδωκε καὶ τῷ υἱῷ ζωὴν ἔχειν ἐν ἑαυτῷ» (᾿Ιωάν. ε´, 26). Εἶναι μαρτυρία αὐτοπτῶν. Κι ἐκεῖνοι ἀναγγέλλουν μέ ἀτελείωτη βεβαιότητα· «μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ἥτις ἦν πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἐφανερώθη ἡμῖν». ῞Εως τή φανέρωσή Του ὁ θάνατος ἦταν μέσα μας καί γύρω μας· οἱ ἄνθρωποι δέν μποροῦσαν οὔτε νά ξέρουν οὔτε νά ἀποκτήσουν τήν αἰώνια ζωή μέχρι πού Αὐτός ὁ ἴδιος κατέβηκε στόν κόσμο μας καί φανερώθηκε σέ μᾶς.

(1, 3)

” ὃ ἑωράκαμεν καὶ ἀκηκόαμεν, ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν, ἵνα καὶ ὑμεῖς κοινωνίαν ἔχητε μεθ’ ἡμῶν· καὶ ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.”

᾿Από ποῦ προκύπτει στόν ἅγιο Θεολόγο τέτοια θαρραλέα μαρτυρία;  ᾿Από προσωπική ἐμπειρία· ἐπειδή ὁ ἴδιος γεύθηκε τήν αἰώνια ζωή, προσῆλθε σέ κοινωνία μ’ αὐτήν, εἶχε συμμετοχή σ’ αὐτήν μέσῳ τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ. Ζώντας μαζί μέ τόν Κύριο ᾿Ιησοῦ, ἔχοντας κοινωνία μ’ Αὐτόν, τότε πράγματι βρίσκεσαι στήν αἰώνια ζωή. Αὐτή ἡ ζωή εἶναι στήν πραγματικότητα, κοινωνία μέ τήν Τριαδική Θεότητα. Τό νά ἐντριαδοποιηθεῖς9 καί νά τριαδοποιηθεῖς μέσῳ τοῦ Θεανθρώπου, δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τό νά ζεῖς τήν αἰώνια ζωή. Καί τότε ὁ ἄνθρωπος μέσα στόν ἑαυτό του αἰσθάνεται καί βλέπει τήν αἰώνια ζωή. Καί συνέχεια βρίσκεται σέ κοινωνία μέ τά αἰώνια ἀνθρώπινα ὄντα.

᾿Εφόσον οἱ χριστιανοί, ὡς πρός αὐτό διαφοροποιοῦνται ἀπό τούς ἄλλους ἀνθρώπους, στό ὅτι ἔχουν αἰώνια ζωή καί τή ζοῦνε ἐδῶ στή γῆ. Γι’ αὐτό καί ἀναγγέλλουν τή ζωή τήν αἰώνια. ᾿Απ’ αὐτήν τήν ἄποψη, ὅλα σ’ αὐτούς βασίζονται στήν προσωπική ἐμπειρία, στήν προσωπική κοινωνία μέ τό Αἰώνιο. Γι’ αὐτό ὁ αὐτόπτης ἅγιος ἀληθῶς εὐαγγελίζεται· «ὃ ἑωράκαμεν καὶ ἀκηκόαμεν, ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν, ἵνα καὶ ὑμεῖς κοινωνίαν ἔχητε μεθ᾿ ἡμῶν· καὶ ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ». ῾Η ζωή τῶν χριστιανῶν εἶναι ἡ ζωή μέ τή Θεϊκή Τριάδα, κοινωνία μ’ Αὐτήν, μέ τίς ζωοποιές δημιουργικές αἰώνιες δυνάμεις καί τά ἱερά. ῾Η κοινωνία μέ τό Αἰώνιο δίνει στούς ἀνθρώπους τήν αἰώνια ζωή. Δέν εἶναι κάποια ἐξωτερική παρατήρηση, ἀλλά ἐσωτερικό βίωμα τῆς ῾Αγίας Τριάδας.

Εἶναι πράγματι κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, συσσάρκωση μέ τόν Θεό. ῞Ολα εἶναι προσωπικά, ἐμπειρικά, ζωντανά, ὅλα καινούρια. ῞Ολος ὁ Θεός Λόγος εἰσέρχεται στόν ἄνθρωπο, ἐνανθρωπίζεται· μπῆκε σέ σῶμα, ἐνσαρκώθηκε. ῾Ο Λόγος εἶναι σέ σῶμα, στόν ἄνθρωπο, ἐδῶ μαζί μας καί ἀνάμεσά μας καί μέσα μας· καί μ’ Αὐτόν κι ὅλη ἡ Ζωή ἡ αἰώνια κι ὅλη ἡ ᾿Αλήθεια ἡ αἰώνια κι ὅλη ἡ ᾿Αγάπη ἡ αἰώνια κι ὅλο τό Φῶς τό αἰώνιο κι ὅλες οἱ τελειότητές Του οἱ αἰώνιες· γιά νά ἔχουμε μέσῳ Αὐτοῦ κοινωνία μ’ ὅλες τις θεϊκές, αἰώνιες τελειότητες. ῾Ο ῞Αγιος Θεολόγος εἶναι ξεκάθαρος· ἡ ζωή τῶν χριστιανῶν εἶναι ὁλόκληρη μέσα στήν ῾Αγία Τριάδα – ἐκ τοῦ Πατρός διά τοῦ Υἱοῦ ἐν ῾Αγίῳ Πνεύματι· εἶναι ἡ κοινωνία μέ τήν ῾Αγία Τριάδα· «καὶ ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ». ῾Ο Θεός εἶναι ἀνάμεσά μας, γιά νά εἶναι μέσα μας· Αὐτός εἶναι καί μαζί μας, γιά νά εἶναι μέσα μας.

(1, 4)

” καὶ ταῦτα γράφομεν ὑμῖν, ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν ᾖ πεπληρωμένη”

᾿Απ’ αὐτή τή ζωή μέσα στήν ῾Αγία Τριάδα, ἀπ’ αὐτή τήν κοινωνία μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό καί τό ῞Αγιο Πνεῦμα, τό ἀνθρώπινο ὄν πληροῦται μέ τήν ἀληθινή χαρά, πού δέν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπό τή θεϊκή ἀγαλλίαση. Χωρίς αὐτές τό ἀνθρώπινο ὄν γεμίζει θλίψη, λύπη, ἀθλιότητα. ῎Αλλωστε μέ τί, ἄν ὄχι μ’ αὐτά, μποροῦσε νά πληρωθεῖ ὁ θάνατος, καί πρίν ἀπ’ αὐτόν ἡ ἁμαρτία; Μέσα ἀπό κάθε ἁμαρτία στήν ψυχή ὁρμᾶ, ἐάν ὄχι ἡ λαίλαπα τῆς πικρίας, τότε ἡ λαίλαπα τῆς θελκτικῆς ἁμαρτίας, πού βαθμιαῖα μεταμορφώνεται σέ ὀδύνη.

Σέ κάθε περίπτωση, κάθε συντελεσμένη ἁμαρτία ἀφήνει στήν ψυχή τουλάχιστον μιά σταγόνα πικρίας, ἡ ὁποία ἀσυναίσθητα ἁπλώνεται στήν ψυχή καί, ὅταν ἔρθει ἡ ὥρα, αὐξάνεται σέ πελώρια θλίψη. Πολλές φορές ὁ ἄνθρωπος δέν γνωρίζει ἀπό ποῦ ἔρχεται ἡ θλίψη στήν ψυχή, στήν καρδιά. ᾿Ενῶ ἡ κοινωνία μέ τόν Χριστό, καί μέ τίς ἅγιες ἀρετές Του, πληρεῖ τό ἀνθρώπινο ὄν μέ διαρκῆ χαρά. ᾿Από τήν ζωή μέ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ζώντας μέ τό δίκαιο τοῦ Χριστοῦ, τήν καλωσύνη τοῦ Χριστοῦ, τήν ταπεινοφροσύνη καί τήν πραότητα τοῦ Χριστοῦ – ἡ ἀνθρώπινη ψυχή πληροῦται ἀνείπωτης χαρᾶς. Κι ὅταν ὁ ἄνθρωπος κοιτάξει μέσα του – ἰδού! ὅλος πλήρης θεϊκῆς χαρᾶς, δέν ἔχει θλίψη ἀπό τήν ἁμαρτία, οὔτε φόβο ἀπό τόν θάνατο. Γι’ αὐτό ὁ ἅγιος Θεολόγος εὐαγγελίζεται· «Καὶ ταῦτα γράφομεν ὑμῖν, ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν ᾖ πεπληρωμένη».

(1, 5)

” Καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ ἐπαγγελία ἣν ἀκηκόαμεν ἀπ᾿ αὐτοῦ καὶ ἀναγγέλλομεν ὑμῖν, ὅτι ὁ Θεὸς φῶς ἐστι καὶ σκοτία ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν οὐδεμία.”  

Σ’ αὐτούς τούς στίχους βρίσκεται ἡ ἐξαιρετική ἐπαγγελία τοῦ Θεανθρώπου· «ὁ Θεός εἶναι φῶς». Αὐτός εἶναι ἡ αἰτία καί ἡ πηγή κάθε φωτεινοῦ, κάθε ἀληθινοῦ, κάθε καλοῦ, κάθε δίκαιου, κάθε ἀθάνατου· ἐνῶ μέ τίποτα δέν εἶναι αἰτία, οὔτε συν-αἰτία, μήτε πηγή, μήτε συν-πηγή τοῦ κακοῦ, τῆς ἁμαρτίας, τοῦ θανάτου, τοῦ ψεύδους. Αὐτή τήν ἐπαγγελία ὁ Χριστός ἀνακοίνωσε καί μέ τή ζωή Του. ῎Εδειξε ὅτι ὁ Θεός εἶναι πράγματι φῶς καί ὅτι σ’ Αὐτόν δέν ὑπάρχει κανένα σκοτάδι. Ποῦ ὑπάρχει σκοτάδι στόν Θεάνθρωπο; Ποῦ ὑπάρχει ἁμαρτία σ’ Αὐτόν; ᾿Εάν δείξει κάποιος μία ἁμαρτία σ’ Αὐτόν, θά ἔχει δείξει τό σκοτάδι. ᾿Αλλά αὐτό δέν εἶναι σέ θέση νά τό δείξει κανείς.

Τό σκοτάδι προέρχεται ἀπό τήν ἁμαρτία καί ἡ ἁμαρτία ἀπό τόν διάβολο, πού εἶναι πλήρης σκότους. Γιατί ὁ διάβολος ἐξ αὐτοῦ εἶναι διάβολος, ἐπειδή εἶναι σέ ὅλα οὐσιαστική ἀντίθεση τοῦ Θεοῦ. «῾Ο Θεὸς φῶς ἐστι», ὁ διάβολος εἶναι σκοτάδι· ὁ Θεός εἶναι ζωή, ὁ διάβολος θάνατος· ὁ Θεός εἶναι ἀλήθεια, ὁ διάβολος ψεῦδος. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος Χριστός, ὡς ἀληθινός Θεός, μποροῦσε νά πεῖ γιά τόν ἑαυτό του· «᾿Εγώ εἶμαι τό φῶς τοῦ κόσμου», «᾿Εγώ εἶμαι τό φῶς τῆς ζωῆς». ᾿Ενῶ ὁ διάβολος θά μποροῦσε δίκαια νά πεῖ γιά τόν ἑαυτό του· «ἐγώ εἶμαι τό σκοτάδι τοῦ κόσμου· ἐγώ εἶμαι τό σκοτάδι τῆς ζωῆς». Αὐτός μέ τό σκοτάδι του κάνει τά ἀνθρώπινα μάτια νά μήν βλέπουν οὔτε τί εἶναι στήν πραγματικότητα ὁ κόσμος, οὔτε τί εἶναι ἡ ζωή. Γιατί γιά νά μποροῦν νά δοῦν τά μάτια, χρειάζεται φῶς. Κι αὐτό τό ἔχει καί τό δίνει μόνο ὁ Θεάνθρωπος Χριστός. ᾿Εμεῖς μέ τό φῶς βλέπουμε. Τά μάτια μας εἶναι μάταια δίχως τό φῶς.

(1, 6)

” ἐὰν εἴπωμεν ὅτι κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾿ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ σκότει περιπατῶμεν, ψευδόμεθα καὶ οὐ ποιοῦμεν τὴν ἀλήθειαν.”

Κι αὐτό τό εὐαγγέλιο γιά τόν Θεό ὡς φῶς, μαρτυρήθηκε μέ τήν ἐμπειρία καί τήν προσωπική δοκιμή ὅλων τῶν πραγματικῶν χριστιανῶν. ᾿Αφοῦ προσωπικά ἐπιβεβαίωσαν ὅτι ζώντας μέ τόν Χριστό καί στόν Χριστό πράγματι ζοῦν μέ τό φῶς καί στό φῶς. Δέν ὑπάρχει σκοτάδι ἀπό τό ὁποῖο ὁ Χριστός δέν τούς βγάζει· δέν ὑπάρχει ἁμαρτία πού δέν νικοῦν μέ τόν Χριστό. ῞Οπως πρίν τήν ἀνατολή τοῦ ἡλίου προηγεῖται τό λυκαυγές φῶς, ἔτσι καί μπροστά ἀπό τόν Χριστό -τό Φῶς τοῦ κόσμου καί τῆς ζωῆς- προηγεῖται τό λυκαυγές φῶς τῶν ἁγίων ἀρετῶν Του. ᾿Εάν ἀρχίσει ὁ ἄνθρωπος νά τίς ἐφαρμόζει, αὐτές στήν ψυχή του ἁπλώνουν τό λυκαυγές φῶς, πού ἀναγγέλλει τή γέννηση τοῦ αἰωνίου ῾Ηλίου τῆς δικαιοσύνης, τό ὁποῖο, ὅταν γεννηθεῖ στήν ψυχή, ποτέ πιά δέν δύει.

῾Ομοίως, τό σκοτάδι τῶν ἁμαρτιῶν προηγεῖται ἀπό τό σκοτάδι τοῦ δημιουργοῦ τῶν ἁμαρτιῶν. ᾿Εάν ὁρμήσουν στήν ψυχή, ἁπλώνουν μέσα της τό σκοτάδι, ὅλο καί πιό πυκνό, ὥστε ὁ ἄνθρωπος δέν καταλαβαίνει πότε τρύπωσε μέσα της ὁ ἴδιος ὁ δημιουργός τοῦ σκοταδιοῦ καί τῆς ἁμαρτίας – ὁ διάβολος. ῞Οποιος ζεῖ στήν ἁμαρτία ζεῖ στό σκοτάδι, καί δέν ξέρει ποῦ πηγαίνει. Κάθε ἁμαρτία ἕλκει στό βασίλειο τῆς ἁμαρτίας -τόν θάνατο· καί κάθε σκοτάδι ἕλκει στό βασίλειο τοῦ σκότους- τήν κόλαση. ᾿Αλλά, καί στό βασίλειο τοῦ θανάτου καί στό βασίλειο τοῦ σκότους, ἕνας εἶναι ὁ βασιλιάς, ἕνας ἀφέντης – ὁ διάβολος. ῾Ο ἅγιος Εὐαγγελιστής ἀναγγέλλει· «ἐὰν εἴπωμεν ὅτι κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾿ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ σκότει περιπατῶμεν, ψευδόμεθα καὶ οὐ ποιοῦμεν τὴν ἀλήθειαν».

(1, 7)

“ἐὰν δὲ ἐν τῷ φωτί περιπατῶμεν, ὡς αὐτός ἐστιν ἐν τῷ φωτί, κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾿ ἀλλήλων, καὶ τὸ αἷμα ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας”

῾Ο Θεός Λόγος, πού εἶναι τό Φῶς, ἔγινε ἄνθρωπος, ὥστε νά δώσει τό Θεϊκό Φῶς Του στούς ἀνθρώπους, νά τό καταστήσει προσιτό σ’ αὐτούς· γιά νά γίνει περιουσία τους. Γενικά, μέ τήν ἐνσάρκωσή του ὁ Θεός Λόγος θέλει ὅλα τά τοῦ Θεοῦ νά τά καταστήσει κοινά στούς ἀνθρώπους, γιά νά μποροῦν νά ἐνσωματωθοῦν στήν ἀνθρώπινη ζωή καί τόν κόσμο. Τό σύνθημα εἶναι· «ὡς αὐτός ἐστιν», ἔτσι καί ἐμεῖς πρέπει νά εἴμαστε. ῞Οπως Αὐτός ὁ ἴδιος εἶναι τό φῶς, ἔτσι καί ἐμεῖς πρέπει νά γίνουμε φῶς. ᾿Εξίσου, ὅπως Αὐτός ὁ ἴδιος εἶναι στήν ᾿Αλήθεια, ἔτσι καί ἐμεῖς πρέπει νά εἴμαστε σ’ αὐτήν. ῞Ολα τά δικά Του, μέ τήν ἐνσάρκωση ἔγιναν δικά μας.

Τήν ἴδια τήν αἰώνια Ζωή ἔφερε Αὐτός ἀπό τόν οὐρανό στήν γῆ καί μ’ αὐτήν ἔφερε καί ὅλα ἐκεῖνα μέ τά ὁποῖα ἡ αἰώνια ζωή συνυπάρχει· τήν αἰώνια ᾿Αλήθεια, τό αἰώνιο Φῶς, τήν αἰώνια Δικαιοσύνη, τήν αἰώνια ᾿Αγάπη, τήν αἰώνια Καλωσύνη, τήν αἰώνια Σοφία καί ὅλες τίς ὑπόλοιπες αἰώνιες θεϊκές τελειότητες. Τά ἔφερε ἀπό τόν οὐρανό στήν γῆ, ὥστε ὅλα αὐτά νά γίνουν δικά μας, ἀνθρώπινα. ῾Η αἰώνια Ζωή γίνεται δική μας, ἐάν ζοῦμε σ’ ὅλες αὐτές τίς αἰώνιες θεανθρώπινες τελειότητες. ᾿Εάν ζοῦμε ἔτσι, οἱ θεϊκές δυνάμεις αὐτῶν τῶν αἰώνιων τελειοτήτων διώχνουν ἀπό μᾶς κάθε ἁμαρτία, μᾶς καθαρίζουν ἀπό κάθε ἀκαθαρσία. ᾿Εννοεῖται, ὅλες αὐτές οἱ τελειότητες συγκροτοῦν τήν οὐσία τοῦ Θεανθρώπινου Προσώπου· εἶναι τό αἷμα Του, τό σῶμα Του· καί ὅπου εἶναι τό ἅγιο αἷμα Του, ἐκεῖ εἶναι καί ὁλόκληρη ἡ αἰώνια ζωή· καθώς στό αἷμα Του τό Θεανθρώπινο -βρίσκεται ἡ ζωή Του. Καί μέσῳ Αὐτοῦ καί ἀπ’ Αὐτόν καί λόγω Αὐτοῦ- καί ἡ δική μας.

῾Ο Θεάνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος πού δωρίζοντας τήν αἰώνια ζωή καί τίς αἰώνιες τελειότητές του στούς ἀνθρώπους, τούς ἑνώνει σέ μία νέα κοινωνία, ἀθάνατη, θεανθρώπινη, αἰώνια· σ’ ἕνα σῶμα, τήν ᾿Εκκλησία, τό ὁποῖο διαπερνᾶ καί διαρρέει τό θεανθρώπινο αἷμα τοῦ Χριστοῦ πού καθαρίζει ἀπό κάθε ἁμαρτία ὅλους τούς κοινωνούς, ὅλους τούς συσσωματωμένους τοῦ Θεανθρωπίνου σώματος. Τό ὑπεράγιο αἷμα μᾶς λούζει μέ τό Φῶς, μᾶς λούζει μέ τήν ᾿Αλήθεια, μᾶς λούζει μέ τό Δίκαιο, μέ τήν ᾿Αγάπη. Καί τό ἀνθρώπινο ὄν ἀστράφτει στήν ἀνείδωτη καθαρότητα. Γι’ αὐτό ὁ Εὐαγγελιστής ἀναγγέλλει· «ἐὰν δὲ ἐν τῷ φωτί περιπατῶμεν, ὡς αὐτός ἐστιν ἐν τῷ φωτί, κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾿ ἀλλήλων, καὶ τὸ αἷμα ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας».