Η ΠΙΟ ΑΚΡΙΒΗ ΘΕΣΗ

 «Τῇ τιμῇ ἀλλήλους προηγούμενοι»

Πολὺ σημαντικὲς καὶ πρακτικὲς γιὰ τὴν καθημερινὴ ζωὴ εἶναι οἱ συμβουλὲς τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τὶς ὁποῖες ἀκούσαμε σήμερα. Ἀνάμεσά τους μᾶς προτρέπει καὶ γιὰ κάτι ποὺ φαίνεται δύσκολο: «τῇ τιμῇ ἀλλήλους προηγούμενοι». Μᾶς συμβουλεύει, δηλαδή, νὰ προλαβαίνουμε νὰ ἀποδίδουμε πρῶτοι ἐμεῖς τὴν τιμὴ στοὺς ἄλλους. Νὰ τοὺς δίνουμε τὴν πρώτη θέση καὶ νὰ ἐπιλέγουμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας τὴν τελευταία. Ἂς δοῦμε ὅμως μὲ τὴν ἀφορμὴ αὐτὴ ποιός θεωρεῖται ἀνώτερος, κατὰ τὴν ἀντίληψη τοῦ κόσμου, ποιός εἶναι ἀνώτερος γιὰ τὸν Χριστό, καὶ ποιά πρέπει νὰ εἶναι ἡ δική μας θέση.

1. Κοινωνία φιλοπρώτων

Μεγάλος καὶ σπουδαῖος γιὰ τὸν κόσμο θεωρεῖται συνήθως ἐκεῖνος ποὺ εἶ­ναι κυρίαρχος τῶν ἄλλων· ἐκεῖνος ποὺ κατέχει ἀξίωμα ὑψηλό, ποὺ κυβερνᾶ, προ­βάλλεται καὶ φαίνεται ὅτι ὑπερέχει. Πολλοὶ ἄνθρωποι εἶναι πρόθυμοι νὰ θυ­σιάσουν ἀκόμη καὶ ἠθικοὺς φραγμοὺς στὸν βωμὸ τῆς προβολῆς καὶ τῆς ἐξου­­σίας καὶ νὰ συμβιβασθοῦν μὲ ἰδεολογήματα ποὺ εἶναι ἀντίθετα πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, προκειμένου νὰ ἀναδειχθοῦν, νὰ προαχθοῦν, νὰ κερδίσουν τὴν πρώτη, τὴν πιὸ τιμητικὴ θέση, ὅπως νομίζουν. Αἰῶνες τώρα τὸ μικρόβιο τῆς φιλοπρωτίας κατατρώει τὴν ἀνθρώπινη ψυχή. Συχνὰ γίνεται ἔκδηλο στὰ λόγια, στὶς πράξεις, στὶς ἐπιλογὲς αὐτοῦ ποὺ διψᾶ γιὰ ἐξουσία. Αὐτὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου: ὁ ἐγωισμός· ἡ ἐπιθυμία του νὰ εἶναι πρῶτος.

Ἀπὸ αὐτὸ τὸ πνεῦμα εἶχαν ἐπηρεασθεῖ κάπως καὶ οἱ Μαθητὲς τοῦ Κυρίου. «Ἐγένετο καὶ φιλονεικία ἐν αὐτοῖς, τὸ τίς αὐτῶν δοκεῖ εἶναι μείζων» (Λουκ. κβ΄ 24), σημειώνει ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστής. Ἔγινε φιλονικία μεταξύ τους, γιὰ τὸ ποιός ἀπὸ αὐτοὺς ἄξιζε νὰ ἔχει τὴν πρώτη θέση· νὰ θεωρεῖται ἀνώτερος. Τοὺς ἐνέπνεε ἀσφαλῶς ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου περὶ ταπεινοφροσύνης. Ἡ ἐφαρμογή της ὅμως τοὺς φαινόταν δύσ­κολη. Ἡ ὁρμὴ τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου ἦταν ἔντονη μέσα τους. Αὐτὴ ἡ δυσθεράπευτη ἀσθένεια τῆς φιλοπρωτίας μᾶς ἐμποδίζει τελικὰ νὰ ἀποδίδουμε τὴν τιμὴ στοὺς ἄλλους, ὅπως μᾶς προέτρεψε ὁ Ἀπόστολος. Ποιός ὅμως εἶναι ἀνώτερος ἐνώπιον τοῦ Κυρίου;

2. Πρῶτος ὁ τελευταῖος

Γιὰ τὸν Χριστὸ τὰ μεγέθη εἶναι ἀντίστροφα. Ἐνώπιόν Του ἀνώτερος δὲν εἶ­ναι αὐτὸς ποὺ εἶναι πρῶτος, ἀλλὰ ὁ πιὸ ταπεινός. «Εἴ τις θέλει πρῶτος εἶναι, ἔσται πάντων ἔσχατος καὶ πάντων διά­κονος» (Μάρκ. θ΄ 35), εἶχε πεῖ στοὺς Μαθητές του ὁ Κύριος. Ἂν κανεὶς θέλει νὰ εἶναι πρῶτος στὴν τιμή, ὀφείλει, μὲ τὴν ταπείνωσή του πρὸς τοὺς ἄλλους, νὰ γίνει τελευταῖος καὶ ὑπηρέτης ὅλων. Γιὰ τὸν Χριστό, λοιπόν, ἀνώτερος εἶναι ὁ τελευταῖος, ὁ πιὸ ταπεινός.

Μᾶς τὸ βεβαίωσε καὶ μὲ τὸ παράδει­γμά του ὁ Κύριος. Ὅλη ἡ ζωή του ἦταν ἔσχατη ταπείνωση. «Ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών» (Φιλιπ. β΄ 7). Πῆρε μορφὴ δούλου ὁ Δημιουργὸς ὅ­λης τῆς κτίσεως. Δὲν ἐπιδίωξε καμία κοινωνικὴ προβολή, κανένα πολιτικὸ ἢ θρησκευτικὸ ἀξίωμα. Ἦταν πάντοτε ἄ­σημος καὶ περιφρονημένος ἀπὸ τοὺς ἄρχοντες τοῦ Ἰσραήλ. Τὸ βράδυ, μάλιστα, τῆς Μεγάλης Πέμπτης γονάτισε καὶ ἔνιψε τὰ πόδια τῶν Μαθητῶν του, σὰν νὰ ἦταν δοῦλος. Ὅμως τὸ ἀποκορύφωμα τῆς ταπεινώσεώς του ἦταν τὸ θεῖο Πάθος του. Αὐτὸς ποὺ μπροστά Του ὑποτάσσονται τὰ ἐπουράνια, τὰ ἐπίγεια καὶ τὰ καταχθόνια, καταδέχθηκε νὰ Τὸν ραπίσουν, νὰ Τὸν φτύσουν, νὰ Τὸν χλευάσουν καὶ νὰ Τὸν ὁδηγήσουν στὸν Σταυρό, στὸ πιὸ ὀδυνηρὸ καὶ ἀτιμωτικὸ μαρτύριο. Καὶ ὅλα αὐτὰ γιὰ νὰ σώσει τὸν πεσμένο στὴν ἁμαρτία ἄνθρωπο· νὰ τιμήσει καὶ νὰ χαρίσει οὐράνια δόξα στὸ πλάσμα του.

Γιὰ τὸν Κύριό μας μεγαλύτερος εἶναι αὐτὸς ποὺ ὑποτάσσεται στοὺς ἄλλους· ἐνδοξότερος, αὐτὸς ποὺ γίνεται τελευταῖος, ὑπηρέτης ὅλων, διάκονος κατὰ τὸ πρότυπο τοῦ διακόνου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

3. Ἡ θέση μας

Αὐτὴ τὴ θέση τοῦ διακόνου, τοῦ τελευταίου μᾶς καλεῖ ὁ Κύριος νὰ ἐπιλέγουμε. Νὰ ἀποδίδουμε τιμὴ στοὺς ἄλλους, ὅπως ἀκούσαμε σήμερα στὴν ἀποστο­λικὴ περικοπή: «τῇ τιμῇ ἀλλήλους προηγούμενοι». Νὰ προκρίνουμε τοὺς ἄλ­λους βάζοντας τὸν ἑαυτό μας στὸ περιθώριο. Νὰ τοὺς ὑπηρετοῦμε ἀγόγγυστα, ἀκόμη καὶ στὶς πιὸ εὐτελεῖς ἐργασίες, χωρὶς νὰ περιμένουμε κάποια ἀναγνώριση καὶ ἐπιβράβευση. «Ὅσῳ μέγας εἶ, τοσούτῳ ταπείνου σεαυτόν, καὶ ἔναντι Κυρίου εὑρήσεις χάριν» (Σ. Σειρ. γ΄ 18), ἀναφέρεται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ὅσο ἀνώτερος εἶσαι, τόσο περισσότερο ταπείνωνε τὸν ἑαυτό σου καὶ θὰ σὲ ἐπισκιάζει διαρκῶς ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἀπόδοση τιμῆς στὸν συνάνθρωπο ἐξασφαλίζει τὴν εἰρήνη μέσα στὴν οἰ­κο­γένεια, ποὺ κλυδωνίζεται σήμερα. Ἐγ­γυᾶται τὴν ἁρμονικὴ συνεργασία μὲ τοὺς ἄλλους· τὴν ἀσφάλεια στὴν κοινωνία μας, ποὺ συνεχῶς ἐκβαρβαρώνεται. Τελικὰ ἡ πιὸ ἀκριβὴ θέση στὸ ταξίδι τῆς ζωῆς εἶναι ἡ θέση τοῦ τελευταίου· τοῦ ταπεινοῦ. Προσφέρει κανεὶς ἀρκετὰ γιὰ νὰ τὴν ἀποκτήσει. Θυσιάζει τὴν προβολή, τὴν ἀναγνώριση, τὴν ἀνθρώπινη δόξα. Κερδίζει ὅμως ἀσυγκρίτως περισσότερα· διότι ἡ θέση τοῦ τελευταίου εἶναι ἡ κατεξοχὴν θέση ποὺ ἔχει συνοδοιπόρο τὸν Χριστό.